Janjinski pašaluk

Ali-paša Janjinski.

Janjinski pašaluk je bio deo Osmanskog carstva sa centrom u Epiru kojim je krajem 18. i početkom 19. veka (1788—1822) vladao Ali-paša Janjinski. Nikada nije zvanično bio priznat od strane Osmanskog carstva. Centar pašaluka bio je grad Janjina, a u njegovom sastavu nalazili su se najveći gradovi Albanije i severne Grčke.

Istorija

Janjinski pašaluk stvoren je nakon što je Ali-paša zauzeo Janjinu 1788. godine. Ali-paša se na istorijskoj sceni javlja 1784. godine kada se istakao zauzećem Delvina. Porta mu je dodelila titulu delvinskog paše, jer je prethodni bio osumnjičen za pregovore sa Mletačkom republikom. Naredne godine Ali-paša je poneo titulu guvernera Trikale sa zadatkom da obezbeđuje tesalsko-epirske planinske prolaze. Ali-paša se odmeće od sultana tokom Rusko-turskog rata krajem 19. veka. Tokom prve godine rata istakao se u borbama protiv Rusa te je 1788. godine poneo titulu janjinskog namesnika. Turska vlast je krajem 19. veka oslabila, što je Ali-paši omogućilo da se osamostali u oblastima turskog Epira i da vremenom proširi svoju vlast na delove severne Grčke i južne Albanije. Pregovarao je sa Rusima o prelasku na njihovu stranu u zamenu za autonomiju. Ali-paša u naredne dve decenije širi svoju vlast pokorivši Trikalu, Đirokastro, Tiranu, Valonu i Elbasan. Pokorio je Suliote 1804. godine. Uspostavlja veze i sa Francuskom i Engleskom. Zategnuti odnosi između janjinskog paše i sultana potrajali su do 1820. godine kada mu je sultan konačno oduzeo sve titule. Ali-paša se povezuje sa grčkim ustanicima i izdržava dvogodišnju opsadu Janjine. Ubijen je u janjinskom manastiru januara 1822. godine. Uskoro su ubijeni i njegovi sinovi, nakon čega Turci vraćaju Janjinu pod centralnu vlast.

Izvori

• Jozef fon Hamer, Historija Turskog (Osmanskog) carstva 3, Zagreb (1979)