Bitka na Crnoj reci
| Bitka na Crnoj reci | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Bitoljske ofanzive (Kajmakčalan, Crna reka i Bitolj) | |||||||
 Bugarski oficiri na Crnoj reci u 1917. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Kraljevina Srbija Francuska Ruska Imperija |
 Kraljevina Bugarska Nemačko carstvo | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Živojin Mišić |
Todor Mitov Georgi Boljšakov | ||||||
| Jačina | |||||||
| 5.000 Srba i 7.000 Francuza i Ruski dobrovoljci | 26.000 Bugara i Nemaca | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| 2000 mrtvih | ogromni | ||||||
Bitka na Crnoj reci (bug. Битка при завоя на Черна) je bila dvomesečna bitka između armija Kraljevine Bugarske i Antante. Bitka se vodila na Solunskom frontu tokom Prvog svetskog rata u oktobru i novembru 1916. Nakon veoma teških borbi i teških gubitaka na obe strane, Bugari su se povukli iz Bitolja i 19. novembra i zauzeli pozicije na 5 km severno odakle su kasnije izvodili napade. Međutim, Antantin ulazak u Bitolj nije imao strateški značaj.[3]
Bitka[uredi | uredi izvor]
U avgustu 1916. Bugarska je pokrenula Lerinsku operaciju. Trupe Antane započele su kontranapad i 2. avgusta zauzele Kajmakčalan uz velike gubitke i nastavile do Bitolja. U području Crne reke bugarska 8. Tundža pešadijska divizija je zauzela odbrambene položaje u septembru 1916 i uspevala da odoli napadima Antante. 5. oktobra srpske trupe su napravile prvi pokušaj da pređu reku. Neke od njih su došle do desne obale ali su u kontra-napadu vraćene. 6. oktobra usledio je srpski napad kod sela Dobroveni i Skočivir ali su opet vraćeni tokom kontranapada. Bugari su zauzeli selo Brod. Srbi koji su imali superiornost u artiljerijskoj podršci napadali su stalno. 14. i 15. oktobra 1916. godine borbe su se nastavile bez prestanka. Srpski pritisak se nastavljao a Bugari su uspevali da zadrže svoje pozicije. Tokom noći 15. oktobra u jednom od trenutaka kulminacije bitke Srbi su izveli 8 napada koji su svi bili odbijeni. Nakon toga Srbi su se odmarali tri dana i 18. oktobra prešli su levu stranu reke kod sela Brod i tu su se utvrdili. Bugarska armija je izvela kontra napad koji je bio odbijen. 23. oktobra artiljeriska vatra Antante se pojačala. Francuzi su se borili kod Kremenice. U sledećih nedelju dana Bugari su pokušavali da ih odbace ali bezuspešno a srpski napadi su takođe bili neuspešni i doveli su do masovnih gubitaka u ljudstvu na obe strane. Usled nedostatka municije bugarska artiljerija je morala da štedi na granatama što je imalo negativan uticaj na moral. 7. novembra antanta je pojačala dejstva kod sela Krape i Polog. Nakon tri dana bugarski gubici da su 10. novembra morali da napuste pozicije koje su preuzeli Srbi. Tokom ulaska u selo Polog zarobljeno je ko 2.000 bugarskih vojnika.[4] 19. novembra Bugari su se povukli iz Bitolja i zauzeli pozicije na 5 km severno od grada na liniji Pelister od kote 1248 do kote 1050.
Nakon[uredi | uredi izvor]
Antanta je nastavila u svojim pokušajima da probije Bugare na području Crne reke u sledeće dve godine ali bez uspeha. Francuski napad na koti 1248 (Bitka na Crvenom zidu) takođe je bio bezuspešan. Bugari su držali pozicije do proboja Solunskog fronta u bici na Dobrom polju 15. septembra 1918.
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Strachan, Hew (1998). The Oxford illustrated history of the First World War. Oxford University Press.
- Mann, Arthur James (1920). The Salonika Front. A. & C. Black.
- Nedev, N. (2001). Bъlgariя v svetovnata voйna (1915—1918). Sofiя: Aniko. ISBN 978-954-90700-3-3.
- Атанасов, Щ. и др. Българското военно изкуство през капитализма, София, 1959, Държавно военно издателство при МНО
- Popović, Nikola B. (2000). Srbi u Prvom svetskom ratu 1914—1918. Novi Sad: Društvo istoričara Južnobačkog i Sremskog okruga.
- Aleksandar Ž. Petrović (2014), San Crne reke, časopis „Zenit” br. 14, Beograd, ISSN 1452-5534