Burgenland

Burgenland Burgenland
Zastava Grb
Država	Austrija
Admin. centar	Ajzenštat
Predsednik	Hans Nisl
Površina	3.966 km2
Stanovništvo	2011.
— broj st.	284.813
— gustina st.	71,81 st./km2
Zvanični veb-sajt

Burgenland ili Gradišće (nem. Burgenland, hrv. Gradišće, mađ. Várvidék, Őrvidék ili mađ. Felsőőrvidék, prek. Gradišče) je jedna od 9 saveznih pokrajina Republike Austrije, u njenom istočnom delu. Glavni grad Burgenlanda je Ajzenštat.

Položaj

Burgenland zauzima istočni deo Austrije. Pokrajina se graniči:

• na severu - pokrajina Donja Austrija,
• na severoistoku - Slovačka,
• na istoku - Mađarska,
• na jugu - Slovenija,
• na zapadu - pokrajina Štajerska.

Prirodne odlike

Dolina Vahau sa Dunavom, pod zaštitom UNESKO-a

Sedište pokrajine, grad Ajzenštat

Upravna podela Burgenlanda

Dvojezični naziv na ulazu u etnički mešovit Obervart

Sa površinom od 3.961,80 km² Burgenland je jedna od manjih pokrajina u državi.

Reljef: Burgenland je ravničarsko do bregovito područje u sklopu Panonske nizije, po čemu je ova pokrajina sasvim drugačija od ostatka Austrije. Jedino je deoma mali deo na zapadu pokrajine planinski, u sklopu prvih, nižih planina Alpa (visine do 884 m). Nadmorska visina većeg dela Burgenlanda je 120-250 metara. Ovde se nalazi i najniža tačka u Austriji - 114 metara nadmorske visine.

Klima: Pokrajina Burgenland ima blagu umereno kontinentalnu klimu.

Vode: Najznačajnija voda u pokrajini Burgenland je Nežidersko jezero na granici sa Mađarskom. To je najveće austrijsko jezero (315 km²), koje je zbog svog značaja i jedinstvenog biljnog i životinjskog sveta na spisku svetske baštine UNESKO-a. Pored Nežiderskog jezera kroz Burgenland protiču i reke Lajta na severu (granica ka Donjoj Austriji) i Raba na jugu.

Istorija

Pojam Burgenlanda postoji još od srednjeg veka. Međutim, od 10. veka do 1921. godine data oblast, i pored nemačke većine, bila deo Ugarske. U sklopu Austrougarske Burgenland je pripadao ugarskom delu monarhije. Umesto «Burgenland», u upotrebi je prevladavao izraz «Zapadna Mađarska». Današnja pokrajina nastala je deobom date mađarske županije posle raspada Austrougarske i obrazovanja Republike Austrije posle Prvog svetskog rata. Zapravo, raspadom Austrougarske nakon Prvog svetskog rata rodio se među većinskim nemačkim stanovništvom pokret za priključenje novoosnovanoj Austriji. Većinski Nemci su hteli pripajanje matici Austriji, čemu su se usprotivile zvanične vlasti novoosnovane Mađarske. Nakon tri godine borbi i dugačkih pregovora veći deo pokrajine je priključen Austriji 1921. godine bez manjeg dela oko glavnog grada Šoprona, naseljenog mađarskim življem. Ulogu glavnog grada austrijskog Burgenlanda dobija gradić Ajzenštat.

Stanovništvo

Po poslednjim podacima iz 2011. godine Burgenland ima preko preko 280 hiljada stanovnika, pa je po broju stanovnika najmanja austrijska pokrajina. Poslednjih decenija broj stanovnika se povećava.

Gustina naseljenosti je oko 72 st./km², što je nešto niže od državnog proseka. Zbog prilično ujednačenih prirodnih uslova i nepostojanja većih naselja Burgenland ima relativno ravnomernu gustinu naseljenosti, koja se u većem delu pokrajine kreće u rasponu 50-100 st./km².

Etnički sastav Burgenland je tokom istorije bio etnički mešovita oblast i tradicionalno naseljen Nemcima, Mađarima, Gradišćanskim Hrvatima i Romima. Pre deobe pokrajine (početkom 20. veka) Nemci su činili 74% stanovništva, Hrvati 15% i Mađari 9%. Struktura stanovništva prema jeziku iz 1991. godine daje sledeću sliku: Nemci su činili 82,9% stanovništva, Hrvati 10,4% i Mađari (2,4%). Poslednjih decenija manji broj doseljenika (posebno Jugoslovena i Turaka) naselio se u većim naseljima, ali znatno manje nego u ostatku Austrije.

Privreda

Burgenland je oduvek bio poljoprivredno područje bez velikih gradova. U bližoj prošlosti Burgenland je posebno zbog nepovoljnog pograničnog položaja tokom Hladnog rata ostao najnerazvijenija austrijska pokrajina. Zbog toga se veliki deo stanovnika iselio tokom 20. veka, pre svega, u veće gradove kao što su Beč i Grac, ali i u Ameriku. Danas je Burgenland jedna od pokrajina koje primaju podršku za razvoj lokalne privrede od Evropske unije i države Austrije. Poslednjih decenija razvija se turizam, zasnovan na lokalnim vinogorjima i Nežiderskom jezeru.

Upravna podela

Pokrajina se deli na 9 područnih jedinica - okruga (Bezirk) - 2 gradska okruga (tzv. statutarni gradovi) i 7 „uobičajenih“ okruga. Dalje se okruzi dele na opštine.

Br.	Statutarni grad /gradski okrug	Matični naziv	Površina (u km²)	Broj st. (2010)	skr.
1.	Ajzenštat	Eisenstadt	42,84	12.856	E
2.	Rust	Rust	19,99	1.878	R

Br.	Okrug	Matični naziv	Grad - sedište	Površina (u km²)	Broj st. (2010)	skr.
1.	Ajzenštat-Umgebung (okrug)	Bezirk Eisenstadt-Umgebung	Ajzenštat	452,67	40.605	EU
2.	Gising (okrug)	Bezirk Güssing	Gising	485,03	26.608	GS
3.	Jenersdorf (okrug)	Bezirk Jennersdorf	Jenersdorf	253,20	17.516	JE
4.	Matersburg (okrug)	Bezirk Mattersburg	Matersburg	237,64	38.923	MA
5.	Nojzidl am Ze (okrug)	Bezirk Neusiedl am See	Nojzidl am Ze	1.037,55	54.449	ND
6.	Oberpulendorf (okrug)	Bezirk Oberpullendorf	Oberpulendorf	700,79	37.537	OP
7.	Obervart (okrug)	Bezirk Oberwart	Obervart	732,09	53.593	OW

Zbirka slika važnijih gradova pokrajine

• 
  Rust
• 
  Obervart
• 
  Gosing
• 
  Jenersdorf

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt