Isa Čelebija

Isa Čelebija
Isa Čelebija
Datum rođenja	1380.
Mesto rođenja	Kutahja, Osmansko carstvo
Datum smrti	1406.
Mesto smrti	Eskišehir, Osmansko carstvo
Zanimanje	Princ Osmanskog carstva

Isa Čelebija (tur. İsa Çelebi; 1380 — 1406) je bio sin sultana Bajazita I (1389—1403) i vladar dela Otomanske imperije (1402—1403), tokom građanskog rata koji usledio nakon Angorske bitke 1402. godine. On je posle bitke zavladao Bursom i okolinom 1402. godine, ali ga je brat Musa, u ime njihovog brata Mehmeta potisnuo sa tih poseda^[1]. Isa je potom pobegao prvo kod Vizantinaca u Carigrad, a zatim kod svog preostalog brata Sulejmana, koji je vladao evropskim delom Bajazitove države^[2]. Oni su mu pružili vojnu podršku i on je 1404. godine na čelu velike vojske prešao u Malu Aziju^[1]^[2]. Njegov cilj je bio da potisne Mehmeda i povrati Bursu^[1]^[2], ali je poražen u borbi sa njim. Njegova dalja sudbina nije poznata, smatra se da je tokom te ili narednih godina izgubio život. ^[a]

Pozadina[uredi | uredi izvor]

Isa je bio jedan od sinova Bajazita I, osmanskog sultana. Njegova majka je bila Devletšah Hatun, ćerka Sulejman Šaha i Mutahara Abide Hatun, ćerke sultana Veleda. Isa je radio kao guverner sandžaka u Antaliji i borio se u bici za Ankaru 1402. godine sa svojim ocem. Osmanska vojska je poražena, Bajazita I zarobio je Tamerlan, a Isa je pobegao u zapadnu Anadoliju.

Osmanski interegnum[uredi | uredi izvor]

1403. godine, nakon što je saznao za očevu smrt u zatočeništvu, počeo je da se bori za tron protiv svoje braće Mehmeta Čelebija, Muse Čelebija i Sulejmana Čelebija. Borio se protiv Muse da bi stekao kontrolu nad Bursom, anadolskom prestonicom carstva. Pobedio je Musu i osvojio kontrolu nad delom anadolijske teritorije carstva. Evropska teritorija, Rumelija, bila je pod kontrolom Sulejmana, a istočni deo anadolijske teritorije pod kontrolom Mehmeta (budućeg Mehmeta I). Osećajući da su njegove zemlje krhke, smeštene između braće sa obe strane, potpisao je ugovor o prijateljstvu sa vizantijskim carem Manojlom II Paleologom i odbio Mehmetov predlog da s njim podeli anadolijski deo carstva, na osnovu toga što je on stariji brat i imao je pravo na celu teritoriju. Nakon ovog odbijanja, poražen je od Mehmeta u bici kod Ulubada 1405. U ovoj bici je izgubio i vezira Timurtaša, koji je bio iskusan državnik. Pobegao je u Rumeliju preko vizantijskih teritorija.^[3]

Sastao se sa Sulejmanom, koji je podržavao njegov cilj u Anadoliji. Sa svežim trupama koje mu je pružio Sulejman, vratio se u Anadoliju i pokušao da povrati Bursu. Iako nije uspeo, udruživši se sa anatolskim begovima, koje je njegov otac Bajazit I zarobio, ali koji su stekli nezavisnost nakon Bajazitovog poraza u bici kod Ankare, nastavio je da se bori protiv Mehmeta. Međutim, posle niza poraza i izdaje svojih saveznika, Isa je odustao od rata za presto.^[4]

Prema istoričaru Jozefu fon Hameru, nakon što je izgubio borbu, Isa se sakrio. Prema drugim izvorima, međutim, primetili su ga u javnom kupalištu (turski: hamam) u Eskišehiru i ubili ga Mehmetovi partizani 1406. godine.

Posledice[uredi | uredi izvor]

Nakon njegove smrti, interegnum se nastavio do 1413.

1413. godine, Mehmed je postao jedini vladar carstva kao i Mehmed I nakon poraza Muse. Još jedan od braće, Mustafa Čelebija, koji se skrivao tokom interegnuma , kasnije je vodio dve neuspele pobune protiv prestola, jednu protiv Mehmeta 1416. godine, a drugu 1421. protiv svog sestrića Murata II. Murat je prozvao Mustafu Čelebija Mustafom Lažnim i pogubio ga.

Napomene[uredi | uredi izvor]

^ Ne zna se pouzdano kada je umro, niti da li je umro prirodnom smrću ili je poginuo tokom borbi ili ga je neko od braće zarobio i pogubio.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v Sugar, Peter F. (1996). Southeastern Europe under Ottoman Rule, 1354-1804 (na jeziku: engleski). Seattle: University of Washington Press. str. strane 25—26. ISBN 978-0-295-95443-1.
^ ^a ^b ^v Shaw, Stanford J. (1977). History of the Ottoman Empire and modern Turkey (na jeziku: engleski). Cambridge: Cambridge University Press. str. strane 36—38. ISBN 978-0-521-29163-7.
^ Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi Vol I (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. p 55-56
^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye Tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 72

Literatura[uredi | uredi izvor]

Sugar, Peter F. (1996). Southeastern Europe under Ottoman Rule, 1354-1804 (na jeziku: engleski). Seattle: University of Washington Press. str. strane 25—26. ISBN 978-0-295-95443-1.
Shaw, Stanford J. (1977). History of the Ottoman Empire and modern Turkey (na jeziku: engleski). Cambridge: Cambridge University Press. str. strane 36—38. ISBN 978-0-521-29163-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Istorijska biblioteka: Bajazit I

[3] Ne zna se pouzdano kada je umro, niti da li je umro prirodnom smrću ili je poginuo tokom borbi ili ga je neko od braće zarobio i pogubio.

[Шећероски-1] v Sugar, Peter F. (1996). Southeastern Europe under Ottoman Rule, 1354-1804 (na jeziku: engleski). Seattle: University of Washington Press. str. strane 25—26. ISBN 978-0-295-95443-1.

[Шо-2] v Shaw, Stanford J. (1977). History of the Ottoman Empire and modern Turkey (na jeziku: engleski). Cambridge: Cambridge University Press. str. strane 36—38. ISBN 978-0-521-29163-7.

[4] Joseph von Hammer: Osmanlı Tarihi Vol I (condensation: Abdülkadir Karahan), Milliyet yayınları, İstanbul. p 55-56

[5] Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye Tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 72

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

p r u Osmanski sultani / kalifi
Dinastija Porodično stablo detaljno pojednostavljeno
13. vek	Osman I Orhan
14. vek	Murat I Bajazit I Građanski rat Mehmed I
15. vek	Murat II Mehmed II Bajazit II Selim I¹ Sulejman I
16. vek	Selim II Murat III Mehmed III Ahmed I Mustafa I
17. vek	Osman II Mustafa I Murat IV Ibrahim Mehmed IV Sulejman II Ahmed II Mustafa II Ahmed III Mahmud I Osman III
18. vek	Mustafa III Abdul Hamid I Selim III Mustafa IV Mahmud II
19. vek	Abdulmedžid I Abdul Aziz Murat V Abdul Hamid II Mehmed V Mehmed VI Abdulmedžid II (samo kalif)
¹ Prvi osmanski kalif Kategorija Povezani šabloni: Pretedenti Valide sultanije