Kolonija Transval
Kolonija Transval (engl. Colony of the Transvaal) bila je nekadašnja britanska kolonija na severoistoku Južne Afrike koja je postojala u dva navrata od 1877. do 1881, te nakon aneksije 1902. nakon britanske pobede u Drugom burskom ratu sve do 31. maja 1910. kad je uključena u Južnoafričku Uniju kao pokrajina Transval.
Danas je teritorija te bivše kolonije podeljena na tri južnoafričke pokrajine: Gauteng, Limpopo i Mpumalanga.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Istorija i nastanak kolonije Transval usko je vezana uz bursku Južnoafričku Republiku Transval.
Ona je nastala nakon što je posle napoleonskih ratova dotadašnja holandska kolonija postala britanska kolonija Rt dobre nade 1806. godine.[1] Iako su na prvi pogled Buri prihvatili novu kolonijalnu upravu, oni su ubrzo postali nezadovoljni zbog britanske liberalne politike, naročito zbog odnosa prema oslobođenim robovima. Zbog toga je od 1835. do 1843. oko 12 000 Bura zvanih Fortrekeri (pioniri), napustilo koloniju Rt dobre nade i krenulo na Veliki put (afr. Groot Trek) prema ruralnim prostranstvima na južnoafričkom Hajveldu (Transval) i južnom Natalu. Ti naseljenici su uskoro osnovali nekoliko svojih malih država.
Britanija je priznala burskim Fortrekerima (pionirima) pravo na nezavisnost nakon Mirovnih pregovora održanih na obalama Peščane reke 1852. godine. Buri su obećali da će ukinuti ropstvo po svojim državama, a Britanija da se odriče teritorijalnih pretenzija severno od rijeke Val.
Zbog političkih podela među Burima, sve do 1856. postojalo je nekoliko malih burskih državica u labavom savezu. Tada je nakon upornih političkih borbi i trvenja osnovana jedinstvena burska Južnoafrička Republika Transval 1957. godine[2] na području omeđenom rekama Val, Harc i Limpopo.[1]
Nakon otkrića zlata i dijamanata u Transvalu duž reke Val 1868—1874.[2], narasli su britanski apetiti prema dotad za njih neinteresantnom području i otpočela je političko-diplomatska borba za to područje. Britanija je tvrdila da im na osnovu prava na koloniju Rt dobre nade pripada i sva Južna Afrika, to jest da sve zemlje na tom ozemlju pripadaju pod suverenitet britanskog monarha. Buri su branili svoje pravo na nezavisnost tada revolucionarnim i ne baš prihvaćenim idejama američke i francuske revolucije o pravu naroda na saomopredeljenje. Nakon silnih trvenja, Velika Britanija je 1877. anektirala Južnoafričku Republiku Transval. Britanska vlast od samog početka naišla je na veliki otpor Bura, koji su se ipak nadali da će im britanska vlada premijera Vilijama Gledstona priznati pravo na neki oblik nezavisnosti, u okviru nekakve buduće konfederacije i dozvoliti samoupravu. Kad je u decembru 1880. postalo jasno da od toga neće biti ništa i da Britanija ide na otvorenu aneksiju Transvala, Buri su proglasili svoju republiku potpuno nezavisnom, i prezeli vlast u Transvalu.
To je dovelo do Prvog burskog rata, koji je završio pobedom Bura nakon bitke kod brda Madžuba 1881. nakon koje su Britanci ponovno priznali nezavisnost burske republike Transval.[1] Razdoblje mira nije dugo potrajalo. Britanci su ponovno pokazali interes da zavladaju nad Transvalom nakon otkrića velikih rezervi zlata u Vitvatersrandu (okolica Johanezburga) 1886. godine.[1] Prvo je tadašnji premijer kolonije Rt dobre nade Sesil Rouds pokušao da isprovokuje pobunu u Transvalu preko Džejmsonove bune u decembru 1895. uz pomoć policajaca iz Rodezije i Bečuanalenda i britanskih građana na radu u Transvaalu zvanih uitlenders, koja je neslavno završila, tako da je na kraju morao da podnese ostavku.[3] Neuspeh Roudsa da prisvoji Transval nije značio da su ostali britanski moćnici prestali biti zainteresovani za ogromne količine zlata u Transvalu. Nevil Čemberlen i Alfred Milner jasno su iskazali namere za aneksijom burskih republika Transval i Slobodna Država Oranje u Britansko carstvo milom ili silom. Nakon neuspele Mirovne konferencije održane u Blumfontejnu u maju i junu 1899. između britanskog visokog komesara za Južnu Afriku Alfreda Milnera i predsednika Transvala Pola Krugera izbio je Drugi burski rat 11. oktobra 1899. godine.[4] Taj rat završio je porazom Bura, koji su nakon potpisivanja Mirovnog sporazuma iz Vitvatersranda 31. maja 1902. izgubili državu, koja je postala deo Britanskog carstva kao kolonija Transval.[2]
Kraj kollonije Transval[uredi | uredi izvor]
Britanija je vratila unutrašnju autonomiju Transvalu 1906, sledeće 1907. održani su izbori za kolonijalnu vladu, na kojima je pobedio jedan od najvećih burskih komandanata, Luis Bota.[2] Kolonija nije dugo postojala, jer je 1910. ušla u sastav novosnovanog britanskog dominiona Južnoafrička Unija, kao jedna od njezine četiri pokrajine pod imenom pokrajina Transval.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d „South African Republic (SAR)” (na jeziku: engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 22. 3. 2013.
- ^ a b v g „Transvaal” (na jeziku: engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 22. 3. 2013.
- ^ „Brief History” (na jeziku: engleski). British Empire. Pristupljeno 22. 3. 2013.
- ^ „Second Boer War” (na jeziku: engleski). BBC. Pristupljeno 22. 3. 2013.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Transval na portalu Encyclopædia Britannica (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
