Pređi na sadržaj

Ksenofobija

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Ksenofobija (od grč. ξένος — stranac i grč. φόβος — strah) je višeznačni pojam, koji ima dva osnovna značenja. U užem (izvornom, odnosno etimološkom) smislu, ksenofobija označava strah od stranaca, dok u proširenom (kolokvijalnom) značenju obuhvata i znatno širi spektar negativnih stavova prema strancima. U tom širem kontekstu, ksenofobija se ispoljava prema svemu što se smatra stranim, počevši od stranih društvenih vrednosti i običaja, preko strane kulture i religije, do strane privrede i politike.[1]

Ksenofobija je najčešće povezana sa etničkim i verskim predrasudama, a u svojim ekstremnim oblicima može biti povezana i sa šovinizmom i rasizmom. Suprotnost ksenofobiji je ksenofilija (filoksenija), odnosno naklonost prema strancima.

U naučnoj terminologiji, pojam ksenofobija se (radi preciznosti) koristi prvenstveno u užem smislu, za označavanje straha od stranaca, dok se za označavanje srodnih i širih pojava koriste drugi termini. Tako se mržnja prema strancima označava kao mizoksenija (odnosno ksenomizija),[2][3] a reč je o pojmu koji je u tom značenju poznat još od antičkih vremena. Za označavanje najšireg spektra negativnih stavova prema strancima, koristi se i pojam antiksenija, koji obuhvata pojave u širokom rasponu od pasivne sumnjičavosti i nepoverenja prema strancima, preko aktivne netrpeljivosti i odbojnosti prema strancima, do ekstremnih oblika ksenofobije i ksenomizije.[4]

Afrika[uredi | uredi izvor]

Obala Slonovače[uredi | uredi izvor]

U proteklih nekoliko godina, Obala Slonovače doživela je ponovno rađanje mržnje i etničke netolerancije u sklopu etničkih plemena. Pored brojnih žrtava među različitim plemenima severnog i južnog regiona zemlje koje su poginule u tekućem sukobu, belci stranci prebivajući ili posećujući Obalu Slonovače takođe su bili podvrgnuti nasilnim napadima. Prema izveštaju Hjuman Rajts Voča, vlada Obale Slonovače je kriva za širenje etničke mržnje u ime vlastitih političkih ciljeva.[5]

Godine 2004., Mladi Patrioti, snažna nacionalistička organizacija iz Abidžana, pokrenuta od strane državnih medija, opljačkala je tekovine stranih državljana u Abidžanu. Pozivi za nasilje nad belcima i ne-Ivorijancima emitovani su na nacionalnom radiju i televiziji nakon što su mladi patrioti preuzeli kontrolu nad svojim kancelarijama. Stanice su pratile silovanja, premlaćivanja i ubistva lica evropskog i libanskog porekla. Hiljade iseljenika i belih ili etničkih libanskih stanovnika Obale Slonovače napustilo je zemlju. Napadi su izazvali međunarodnu osudu.[6][7]

Mauritanija[uredi | uredi izvor]

Ropstvo u Mauritaniji i dalje je prisutno uprkos njegovom ukidanju 1980. godine i uglavnom najviše uticaja ima na potomke crnih Afrikanaca odvođenih u ropstvo koji sada žive u Mauritaniji kao "crni Mavari" ili haratini i koji još uvek delimično služe "belim Mavarima", ili bidhanima, kao robovi. Praktikovanje ropstva najdominantnije je u Mauritaniji među višom tradicionalnom klasom kod Mavara. Već vekovima haratinska niža klasa, misleći se uglavnom na siromašne crne Afrikance koji žive u ruralnim područjima, smatra se prirodnim robovima ovih Mavara. Društveni stavovi su se korigovali kod većine urbanih Mavara, ali u ruralnim područjima zaostaje drevna podela.[8]

Niger[uredi | uredi izvor]

U oktobru 2006. Niger je objavio da će deportovati u Čad "Difa Arape", Arape koji žive u Difa regionu u istočnom Nigeru.[9] Njihova populacija brojala ih je oko 150.000.[10] Dok je vlada opkoljavala Arape u pripremi za deportaciju, dve devojke su umrle, navodno nakon bežanja od vladinih snaga, a tri žene su pretrpele pobačaj. Nigerska vlada je na kraju suspendovala svoju kontroverznu odluku o deportovanju Arapa.[11][12]

Južna Afrika[uredi | uredi izvor]

Sign reserving a Natal beach "for the sole use of members of the white race group", in English, Afrikaans, and Zulu (Durban, 1989).

Ksenofobija je u Južnoj Africi prisutna i u aparthejd kao i u post-aparthejd eri. Neprijateljstvo između Britanaca i Buraca koje je pogoršao Drugi Burski rat dovelo je do pobune od strane siromašnih Afrikanera koji su opljačkali prodavnice u britanskom vlasništvu.[13] Južna Afrika je takođe donela brojne akte koji su imali za cilj da drže podalje Indijance, kao što je Zakon o propisima o imigrantima iz 1913. godine, kojim je predviđeno isključivanje "nepoželjnih" grupa ljudi koji su podrazumevali njih. Ovo je efektivno zaustavilo indijsku imigraciju. Opštinski odred iz 1924. godine imao je nameru da "uskrati Indijancima opštinsku franšizu."[14]

Tokom 1994. i 1995. godine, bande naoružanih mladih uništile su domove stranih državljana koji žive u Johanezburgu, zahtevajući na tome da policija radi na njihovom povratku u svoje zemlje.[15] Tokom 2008. godine u Johanezburgu se desio široko dokumentovan broj ksenofobičnih napada.[16][17][18] Procenjuje se da je desetine hiljada migranata raseljeno; imovina, biznisi i domovi bili su naširoko opljačkani.[19] Broj žrtava nakon napada bio je 56.[15]

U 2015. godini, u Južnoj Africi se desio još jedan široko dokumentovan serijal ksenofobičnih napada, uglavnom protiv migranata Zimbabvea.[20] Ovo je pratilo primedbe Zulu kralja Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu navodeći da migranti treba "spakuju svoje stvari i odu ".[15][21] Od aprila, 2015. godine, sedmoro ljudi je poginulo i više od 2000 stranaca je raseljeno.[20]

Sudan[uredi | uredi izvor]

U Sudanu, crni afrički zarobljenici u građanskom ratu često su zarobljenici, a ženske zatvorenice su često seksualno zlostavljane,[22] od strane njihovih arapskih zarobljenika tvrdeći da im Islamski zakon daje za to dozvolu.[23] Prema Si-Bi-Es vestima, robovi su prodavani za 50 dolara po osobi.[24] U septembru 2000. godine, Državni sekretarijat SAD-a navodi da su "podrška ropstva sudanske vlade i njegova kontinuirana vojna akcija koja je rezultirala brojnim smrtnim slučajevima delimično proizašli iz verskih uverenja žrtava."[25] Jok Madut Jok, profesor istorije na Lojola Marimount Univerzitetu, navodi da su otmice žena i dece na jugu ropstvo u svakom kontekstu. Vlada Sudana insistira na tome da čitava stvar nije ništa više od tradicionalnog plemenskog sukoba nad resursima.[26]

Uganda[uredi | uredi izvor]

Bivše britanske kolonije u podsaharskoj Africi imaju mnogo građana južnoazijskog porekla. Dovelo ih je Britansko carstvo iz Britanske Indije da rade klerički rad u imperijalnoj službi.[27] Najistaknutiji slučaj anti-indijskog rasizma bio je etničko čišćenje indijske (azijske) manjine u Ugandi od strane uticajnog diktatora i narušilaca ljudskih prava Idija Amina.[27]

Zimbabve[uredi | uredi izvor]

Rasna diskriminacija se dogodila protiv zajednica Belih ljudi u Zimbabveu.[28][29][30] Vlada ih je silom izbacila sa njihovih farmi i time izvršila njihovo etničko čišćenje.[31][32]

Okeanija[uredi | uredi izvor]

Australija[uredi | uredi izvor]

This badge from 1910 was produced by the Australian Natives' Association, comprising Australian-born whites.[33][34]

Zakon o imigracionom ograničenju 1901. (Politika bele Australije) isključivo je zabranio ljudima neevropskog porekla imigraciju u Australiju. Nikada nije postojala nikakva specifična politika nazvana kao takva, ali je taj pojam kasnije izmišljen, ne bi li se sakupila zbirka zakona zasnovanih na isključivanju ljudi iz Azije (posebno Kine) i pacifičkih ostrva (pogotovo Melanezije) od imigracije u Australiju.[35] Menzisova i Holtova Vlada su efikasno ukinule politiku između 1949. i 1966. godine, a Vitlamova Vlada donela je zakone kako bi se osiguralo da rasa postane potpuno irelevantna komponenta za imigraciju u Australiju, 1973. godine.[36]

Kronula neredi 2005 su bili niz nereda i izbijanja mob nasilja u južnom predgrađu Sidneja - Kronule, koji su rezultat naprezanja odnosa između Anglo-Kelta i libanskih Australijanaca (koji su pretežno muslimani). Putna upozorenja za Australiju izdale su neke zemlje, ali su kasnije uklonjene.[37] Decembra 2005. godine, izbila je borba između surferskih volonterskih spasilaca i libanske omladine. Ovi incidenti se smatraju ključnim faktorom u rasno motivisanom sukobu narednog vikenda.[38] Nasilje se proširio i u druga južna predgrađa Sidneja, gde je došlo do više napada, uključujući dva uboda i napada na Hitnu pomoć i policiju.[39]

Indijski studenti su 30. maja 2009. godine protestovali protiv onoga za šta su smatrali da predstavlja rasistički napad, blokirajući ulice u centralnom Melburnu. Hiljade studenata okupilo se ispred Kraljevske bolnice u Melburnu gde je jedna od žrtava primljena.[40] U svetlu ovog događaja, australijska vlada je stvorila Helplajn za indijske učenike, ne bi li prijavili takve incidente.[41] Visoka komesarka za ljudska prava Navi Pilaj iz Ujedinjenih nacija nazvala je ove napade "uznemiravajućim" i pozvala Australiju da sprovodi dalju istragu.[42]

Fidži[uredi | uredi izvor]

Na ostrvu Fidži postoji tenzija između velikog broja (38%) hindu Indijaca Indo-Fidžijana, koji su potomci ugovornih radnika, dovedeni na Fidži sa severa Indije tokom britanske kolonijalne vladavine i većinski (54%) lokalne hrišćanske Fidži populacije koji su etnički Melanežani.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mimica & Bogdanović 2007.
  2. ^ Bokabular: Mizoksenija
  3. ^ Bokabular: Ksenomizija
  4. ^ Gmirkin 2014, str. 72.
  5. ^ [news.bbc.co.uk/1/hi/world/Africa/1932930.stm Ivory Coast "fanning ethnic hatred"]
  6. ^ „News”. Telegraph.co.uk. Pristupljeno 17. 06. 2015. [mrtva veza]
  7. ^ „Europeans flee Ivory Coast violence. 13 November 2004. ABC News Online”. Australian Broadcasting Corporation. Arhivirano iz originala 24. 03. 2009. g. Pristupljeno 09. 06. 2018. 
  8. ^ Foundation, Thomson Reuters. „Thomson Reuters Foundation”. Pristupljeno 17. 06. 2015. 
  9. ^ „BBC NEWS - Africa - Niger starts mass Arab expulsions”. 26. 10. 2006. Pristupljeno 17. 06. 2015. 
  10. ^ Foundation, Thomson Reuters (21. 6. 2023). „Thomson Reuters Foundation”. Arhivirano iz originala 10. 11. 2008. g. Pristupljeno 17. 06. 2015. 
  11. ^ „BBC NEWS - Africa - Niger's Arabs to fight expulsion”. 25. 10. 2006. Pristupljeno 17. 06. 2015. 
  12. ^ United Nations High Commissioner for Refugees. „Refworld - The Leader in Refugee Decision Support”. Refworld. Pristupljeno 17. 06. 2015. 
  13. ^ Giliomee 2003, str. 383.
  14. ^ „Anti-Indian Legislation 1800s - 1959”. South African History Online. Pristupljeno 27. 06. 2016. 
  15. ^ a b v „Xenophobic violence in democratic South Africa”. South Africa History Online. Pristupljeno 29. 06. 2016. 
  16. ^ „South Afrians Take Out Rage on Immigrants”. The New York Times. 20. 05. 2008. Pristupljeno 29. 06. 2016. 
  17. ^ „Thousands seek sanctuary as South Africans turn on refugees”. The Guardian. 20. 05. 2008. Pristupljeno 29. 06. 2016. 
  18. ^ „Thousands flee S Africa attacks”. BBC NEWS. 19. 05. 2008. Pristupljeno 29. 06. 2016. 
  19. ^ „Analysis: The ugly truth behind SA's xenophobic violence”. Daily Maverick. 28. 05. 2013. Pristupljeno 29. 06. 2016. 
  20. ^ a b Kazunga, Oliver (20. 04. 2015). „Xenophobia death toll climbs to 7”. The Chronicle. Pristupljeno 30. 06. 2016. 
  21. ^ „Deaths in South Africa as mobs target foreigners”. Al Jazeera. 15. 04. 2015. Pristupljeno 30. 06. 2016. 
  22. ^ „News”. Telegraph.co.uk. Arhivirano iz originala 03. 12. 2005. g. Pristupljeno 17. 06. 2015. 
  23. ^ Islam and Slavery Arhivirano 2007-10-12 na sajtu Wayback Machine
  24. ^ Curse Of Slavery Haunts Sudan Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. novembar 2013) CBS News. January 25, 1998
  25. ^ U.S. State Department report says 'religious intolerance remains far too common' around world. September 6, 2000 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. septembar 2008) CNN US News
  26. ^ Jok Madut Jok (2001). str. 3.
  27. ^ a b Patel, Hasu H. (1972). „General Amin and the Indian Exodus from Uganda”. Issue: A Journal of Opinion. 2 (4): 12—22. JSTOR 1166488. doi:10.2307/1166488. 
  28. ^ „Zimbabwe has its racists too: iLIVE”. Times LIVE. 28. 02. 2012. Pristupljeno 31. 07. 2012. 
  29. ^ „We will not tolerate racism, except in Zimbabwe”. London: Telegraph. 12. 08. 2001. Pristupljeno 31. 07. 2012. 
  30. ^ „Beauty queen tells of racist abuse”. Newzimbabwe.com. 17. 03. 2010. Arhivirano iz originala 14. 01. 2012. g. Pristupljeno 31. 07. 2012. 
  31. ^ Koinange, Jeff (30. 03. 2005). „Tale of two farms in Zimbabwe - CNN”. Articles.cnn.com. Arhivirano iz originala 13. 07. 2012. g. Pristupljeno 31. 07. 2012. 
  32. ^ „Zimbabwe champions new racism Editorial News | goldcoast.com.au | Gold Coast, Queensland, Australia”. goldcoast.com.au. 31. 12. 2008. Arhivirano iz originala 30. 12. 2012. g. Pristupljeno 31. 07. 2012. 
  33. ^ Design, UBC Web. „Australian Natives Association Centenary - Monument Australia”. monumentaustralia.org.au. Arhivirano iz originala 01. 07. 2017. g. Pristupljeno 22. 10. 2017. 
  34. ^ See Museum Victoria description Arhivirano 2016-01-05 na sajtu Wayback Machine
  35. ^ Lewis 2006, str. 102.
  36. ^ „Fact Sheet – Abolition of the 'White Australia' Policy”. Australian Immigration. Commonwealth of Australia, National Communications Branch, Department of Immigration and Citizenship. Arhivirano iz originala 19. 09. 2015. g. Pristupljeno 27. 03. 2013. 
  37. ^ Hogan 2008, str. 152–153.
  38. ^ „Strike Force Neil, Cronulla Riots, Review of the Police Response Media Component Volume 1 of 4” (PDF). Australian Broadcasting Corporation. Arhivirano iz originala (PDF-19.4 Mb) 10. 11. 2012. g. Pristupljeno 03. 10. 2012. 
  39. ^ Liz Jackson (presenter) (13. 03. 2006). „Riot and Revenge”. Four Corners. Sezona 2006. Transcript. ABC. Arhivirano iz originala 02. 01. 2010. g. Pristupljeno 25. 12. 2009. 
  40. ^ „18 Indians detained for breaching Australia peace rally”. Times of India. 01. 06. 2009. 
  41. ^ Helpline Thrown to Indian Students: The Age
  42. ^ „UN asks Australia to investigate 'root cause' of attacks on Indian”. dna. Pristupljeno 24. 01. 2015. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ксенофобија&oldid=27552006”