Mokra (Bela Palanka)

Mokra
Mokra;
	Centar Mokre
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Pirotski
Opština	Bela Palanka
Stanovništvo
— 2011.	315
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 12′ 16″ S; 22° 17′ 09″ I / 43.2045° S; 22.285833° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	348 m
	Mokra Mokra na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj	018
Registarska oznaka	PI

Mokra je naselje u Srbiji u opštini Bela Palanka u Pirotskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 315 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 402 stanovnika). Tokom leta broj ljudi u selu se višestruko poveća, zbog turista koji dolaze iz svih krajeva zemlje i sveta. Mokra je poznata po fantastičnoj prirodi, „Najdanovom krugu“ i čuvenom kupalištu „Vrelo“. Takođe, poznato je da u ovo selo dolazi mnoštvo mladih ljudi, željnih dobre zabave i aktivnog odmora.

Ovde se nalazi Mokranjsko vrelo.

Položaj[uredi | uredi izvor]

Selo leži pod Ravništem u podnožju Suve planine i u dolini Mokranjske reke. Smešteno je po kosama; Rosulji na istoku i Balvanu na zapadu. Dolinu Mokranjske reke sa zapada zatvaraju padine Čuke, čija temena zaravan odgovara Malom Kurilu a sa istoka terasa Koritničke reke od 60m. Na temenu te terase a na visini od 380m leži deo sela koji se zove Kujin Del. Od njega potokom Dolom, koji teče od istoka prema zapadu upravno na Mokranjsku reku u koju utiče u Mokri, od sela je odvojena mahala Progon smeštena na stupnjevitim padinama Golemog Kamena, poslednjeg krečnjačkog izdanka Suve planine koji se najniže spušta u mokranjsko proširenje i zatvara prolom Mokranjskog Vrela na jugu. U selu se služe vodom sa Mokranjskog vrela, česama, izvora i bunara: Šopa, Plandište, Sveta Petka, Golemo Drvo, Mutavin Kladenac, Radin Trn, Guševac, Kujin Del.

Granice seoskog atara: Lazinje, Golemo Drvo, Rije.

Selo je zbijenog tipa, kuće su ušorene oko seoskih puteva i u dolini i na Kujin Delu. Razlikuju se ovi krajevi: Sred Selo, Kujin Del, Rasulja, Mala, Progon, Novo Naselje.

Prošlost[uredi | uredi izvor]

U Mokri je otvorena škola u tursko vreme polovinom 19. veka. Prvi učitelj je bio Đorđe Rančić iz Breznika, kojem su roditelji plaćali mesečno po cvancik od deteta, bio je vrlo sposoban. Đaka je bilo oko 20, a škola se nalazila u kući čorbadži Joce Veselinovića, jednog od roditelja. U učionici su skamije a pod zemljani. Ispred klupa nalazio se učiteljev krevet koji je tu noći spavao a danju sedeo i učio decu. Odsutnog učitelja je zamenjivao najbolji đak kojeg su zvali "kalfa". Radilo se po "crkvenski", bez razreda, ali sa predmetima: Bukvar, Časlovac, Psaltir, Račun i Crkveno pevanje. Pre podne se u školi čitalo, a popodne računalo. Učitelj Đorđe je nakon dve godine prešao u Belu Palanku, gde se oženio da bi se vratio u rodno selo, gde se i zapopio. Po odlasku Rančićevom mesna škola nije radila dvadeset godina, sve dok u nju nije došao novi učitelj Mina-Minča Bocić, rodom iz Glame. Manča je radio godinu dana i to loše, a završio je u beloj Palanci kao bojadžija. Njega je zamenio Dimitrije Milenković zvani "krivi Dimitrije", jer je bio sakat jednu nogu. Posle 3-4 godine rada u Mokri, otišao je poslednji učitelj u turskom dobu, kao i svi prethodnici u Palanku.^[1]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Mokra živi 274 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 52,2 godina (51,9 kod muškaraca i 52,4 kod žena). U naselju ima 143 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,20.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Poreklo stanovništva, rodovi: Krstinci, Pejčovci, Petrinci, Petrovci, Đurinci, Ognjanovci, Čućinci, Garginci, Raminci, Čurulundži, Žerinci, Đorinci, Jaicinci, Pavlovci, Đorgovci, Babadžinci, Rakinci, Rovelci, Puzinci, Kosilamovci, Pejinci, Popovci, Džuninci, Jerišovci, Aranđelovci, Ristići, Stojkovići, Kađorinci, Veličkovci, Milutinovci, Čakavci, Pančići, Mihajlovići, Čorbanovci.

Seoska slava je Sveta Paraskeva.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	1.481
1953.	1.431
1961.	1.082
1971.	714
1981.	555
1991.	402	401
2002.	315	316

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	275	87,30%
Romi	37	11,74%
Hrvati	1	0,31%
Bugari	1	0,31%
nepoznato	1	0,31%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	2	1
80+	15	19
75—79	9	12
70—74	11	18
65—69	20	20
60—64	16	15
55—59	6	5
50—54	7	7
45—49	10	7
40—44	13	6
35—39	6	9
30—34	9	4
25—29	5	3
20—24	7	5
15—19	8	9
10—14	4	10
5—9	3	7
0—4	3	4
Prosek :	51,9	52,4

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	242	253	272	250	228	172	143

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	58	47	15	8	9	5	0	0	0	1	2,20

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	144	37	80	22	5
Ženski	140	16	77	41	6
UKUPNO	284	53	157	63	11

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	53	8	0	1	18
Ženski	23	2	0	0	5
UKUPNO	76	10	0	1	23
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	1	6	3	0	1
Ženski	0	0	2	1	0
UKUPNO	1	6	5	1	1
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	3	4	0
Ženski	0	0	1	2	1
UKUPNO	0	0	4	6	1
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	0	0	7
Ženski	0	0	0	9
UKUPNO	1	0	0	16

Reference[uredi | uredi izvor]

^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1900. godine
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Mihajlo M. Kostić, Koritnica, 1953

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] "Prosvetni glasnik", Beograd 1900. godine

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]