Potsdam
| Potsdam Potsdam, Podstupim | |
|---|---|
 Pogled iz vazduha na Potsdam | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Nemačka |
| Savezna država |  Brandenburg |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 152.966 [1] |
| — gustina | 816,25 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 52° 23′ 45″ S; 13° 03′ 41″ I / 52.39583° S; 13.06139° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 35 m |
| Površina | 187,4 km2 |
  Potsdam Potsdam na karti Nemačke | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Jann Jakobs (SPD) |
| Poštanski broj | 14467, 14482, 14469, 14471, 14473, 14476, 14478, 14480 |
| Pozivni broj | 033208, 033201, 0331 |
| Registarska oznaka | P |
| Veb-sajt | |
| potsdam.de | |
Potsdam (nem. Potsdam, dlsrp. Podstupim) grad je u njemačkoj saveznoj državi Brandenburg, sa oko 150.000 stanovnika, i prestonica nemačke savezne države Brandenburg. Nalazi se na reci Hafel, 26 km jugozapadno od Berlina, sa kojim je povezan S-vozom (brzim prigradskom vozom) (nem. S-Bahn - Schnellbahn).
Geografija[uredi | uredi izvor]
Klima[uredi | uredi izvor]
| Klima Potsdam | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 14,5 (58,1) |
18,6 (65,5) |
23,5 (74,3) |
31,4 (88,5) |
33,2 (91,8) |
36,6 (97,9) |
38,2 (100,8) |
38,6 (101,5) |
32,6 (90,7) |
27,2 (81) |
18,0 (64,4) |
14,8 (58,6) |
38,6 (101,5) |
| Maksimum, °C (°F) | 2,7 (36,9) |
4,4 (39,9) |
9,0 (48,2) |
14,9 (58,8) |
20,0 (68) |
22,3 (72,1) |
24,6 (76,3) |
24,3 (75,7) |
19,5 (67,1) |
13,7 (56,7) |
7,3 (45,1) |
3,6 (38,5) |
13,9 (57) |
| Prosek, °C (°F) | 0,2 (32,4) |
1,2 (34,2) |
4,9 (40,8) |
9,5 (49,1) |
14,4 (57,9) |
17,0 (62,6) |
19,3 (66,7) |
19,0 (66,2) |
14,9 (58,8) |
9,9 (49,8) |
4,6 (40,3) |
1,4 (34,5) |
9,7 (49,5) |
| Minimum, °C (°F) | −2,4 (27,7) |
−2,0 (28,4) |
0,8 (33,4) |
4,2 (39,6) |
8,7 (47,7) |
11,7 (53,1) |
14,0 (57,2) |
13,6 (56,5) |
10,2 (50,4) |
6,1 (43) |
1,9 (35,4) |
−0,9 (30,4) |
5,5 (41,9) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −20,8 (−5,4) |
−19,9 (−3,8) |
−14,0 (6,8) |
−5,8 (21,6) |
−1,7 (28,9) |
3,1 (37,6) |
6,9 (44,4) |
5,4 (41,7) |
1,6 (34,9) |
−5,1 (22,8) |
−10,9 (12,4) |
−17,7 (0,1) |
−20,8 (−5,4) |
| Količina padavina, mm (in) | 45,8 (1,803) |
37,0 (1,457) |
39,2 (1,543) |
33,8 (1,331) |
54,2 (2,134) |
66,8 (2,63) |
70,7 (2,783) |
61,3 (2,413) |
45,1 (1,776) |
40,7 (1,602) |
44,8 (1,764) |
52,0 (2,047) |
591,4 (23,283) |
| Izvor: Weather and climate in Potsdam | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
Potsdam je verovatno osnovan u 10. veku kao slovensko selo po imenu Poztupimi. Prvi put se pominje 993, a do 1317. pominje se kao mali (sada nemački) grad. Stekao grad jesku povelju 1345. godine. 1573. je još bio mali trgovački grad (2000 stanovnika). Za vreme Tridesetogodišnjega rata (1618—1648) uništena je skoro polovina grada.
Sudbina Potsdama se dramatično promenila kada je izabran za lovačku rezidenciju Fridriha Vilhelma I, kneza-izbornika Brandenburga, 1660. U gradu je takođe bila stacionirana pruska vojska. Grad je kasnije postao rezidencija pruske kraljevske porodice. Značajne zgrade su mahom građene za vreme vladavine Fridriha Velikog. Palata Sansusi (na francuskom: „bez briga“, Georga Venceslava fon Knobelsdorfa, 1744) je jedna od ovih građevina, čuvena po svojim formalnim vrtovima i unutrašnjosti u stilu Rokokoa.
Dok je Berlin bio zvanična prestonica Pruske i kasnije Nemačkog carstva, dvor je bio u blizini Potsdama, a i mnogi vladini zvaničnici su bili smešteni u Potsdamu. Grad je izgubio status druge prestonice 1918, kada se završio Prvi svetski rat.
Kad je osnivan Treći rajh, ceremonijalno rukovanje između predsednika, Paula fon Hindenburga i novog kancelara Adolfa Hitlera je održano 21. marta, 1933. U potsdamskoj garnizonskoj crkvi (Garnisonskirche), simbolišući koaliciju vojske (rajhsvera) i nacizma.
Potsdam je teško oštećen u bombardovanju tokom Drugog svetskog rata. Sesilenhof palata je bila mesto gde je održana Potsdamska konferencija od 17. jula do 2. avgusta, 1945, kad su se saveznički lideri (Hari Truman, Klement Atli i Staljin) sastali da odluče o daljoj sudbini Nemačke.
Skorašnja istorija[uredi | uredi izvor]
Vlada Istočne Nemačke je nastojala da izbriše simbole pruskog militarizma. Mnoge istorijske građevine koje su teško oštećene tokom rata su srušene.
Potsdam je jugozapadno od Berlina, i graničio se sa zapadnim Berlinom kad je izgrađen Berlinski zid. Zid nije samo odsekao Potsdam od zapadnog Berlina, već je i udvostručio vreme potrebno da se stigne do istočnog Berlina. Most Glienike preko reke Hafel je spajao grad sa zapadnim Berlinom, i bio je mesto odigravanja nekih od razmena špijuna tokom Hladnog rata.
Posle ujedinjenja Nemačke, Potsdam je postao glavni grad ponovo osnovane savezne države Brandenburg.
Politika[uredi | uredi izvor]
Potsdam je imao gradonačelnika (Bürgermeister) i gradski savet od 15. veka. Od 1809, gradski savet je bio biran, sa nad-gradonačelnikom (Oberbürgermeister) na čelu. Za vreme Trećeg rajha, gradonačelnika je birala NSDAP, a gradski savet je raspušten; rekonstruisan je simbolično posle rata, ali slobodni izbori se nisu održavali do ujedinjenja.
Danas je gradski savet centralni administrativni organ grada. Poslednji lokalni izbori su održani 26. oktobra 2003, a sledeći bi trebalo da se održe 2008. Od 1990. do 1999, predsedavajući gradskog saveta je bio poznat kao „gradski predsednik“ (danas jednostavno „predsedavajući gradskog saveta"). Gradonačelnik se bira direktno. Na poslednjim izborima za gradonačelnika, 22. septembra, 2002. nijedan kandidat nije osvojio većinu glasova, i drugi krug izbora je održan između Jana Jakobsa (SPD), i Hans-Jirgena Šarfenberga (PDS). Jakobs je pobedio izrazito tesnom većinom, osvojivši 50,1% posto glasova.
Obrazovanje i nauka[uredi | uredi izvor]
Potsdam je univerzitetski grad. Univerzitet u Potsdamu je osnovan 1991. Njegov prethodnik je bio Brandenburgische Landeshochschule Karl Liebknecht, obrazovni koledž, osnovan 1948, i on je bio jedna od najznačajnijih visokoškolskih ustanova u Istočnoj Nemačkoj.
Osim toga postoje i Koledž za film i televiziju, osnovan, 1954. u Babelzbergu, prvi centar nemačke filmske industrije od njenog nastanka. Takođe postoji i nekoliko istraživačkih fondacija, uključujući Fraunhofer institut za istraživanje primenjenih polimera i Institut Maks Plank za gravitacionu fiziku (Albert-Ajnštajn-institut).
Geografija[uredi | uredi izvor]
Grad se nalazi na nadmorskoj visini od 35 m. Površina opštine iznosi 187,4 km². Grad ima seriju povezanih jezera. Posjeduje regionalnu šifru (AGS) 12054000.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
U samom gradu je, prema procjeni iz 2010. godine, živjelo 152.966 stanovnika. Prosječna gustina stanovništva iznosi 816 stanovnika/km².
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
| Mjesto | Država | Vrsta saradnje | Od |
|---|---|---|---|
| Su Fols | SAD | partnerstvo | 1990. |
| Opole | Poljska | partnerstvo | 1973. |
| Peruđa | Italija | partnerstvo | 1990. |
| Jiveskile | Finska | partnerstvo | 1985. |
| Bobinji | Francuska | partnerstvo | 1974. |
| Lucern | Švajcarska | partnerstvo | 2002. |
| Izvor[2] | |||
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Broj stanovnika po njem. Saveznom zavodu za statistiku. Stanje 30. 6. 2010.
- ^ Savjet opština i regiona Evrope - Pregled međuopštinske saradnje, Pristupljeno 30. 6. 2010.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- Njem. Savezni zavod za statistiku (jezik: nemački)
- Stalna konferencija gradova i opština (jezik: nemački)
- KommOn - Informacioni sistem gradova, opština i okruga. (jezik: nemački)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
- Sansusi park Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. februar 2005)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
