Univerzitet u Banjoj Luci

Koordinate: 44° 46′ 30″ S; 17° 12′ 42″ I / 44.7749504° S; 17.2117138° I / 44.7749504; 17.2117138
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Univerzitet u Banjoj Luci
lat. Universitas Studiorum Bania Lucensis
Tipdržavni
Osnivanje7. novembar 1975.; pre 48 godina (1975-11-07)[1]
Budžet17,8 miliona € (2015)[2]
RektorRadoslav Gajanin
Broj studenata11.186 (2018/19)
LokacijaBanja Luka, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina
44° 46′ 30″ S; 17° 12′ 42″ I / 44.7749504° S; 17.2117138° I / 44.7749504; 17.2117138
Veb-sajtunibl.org

Univerzitet u Banjoj Luci je državni univerzitet u Banjoj Luci. Drugi je univerzitet po starosti u Bosni i Hercegovini i vodeća institucija visokog obrazovanja u Republici Srpskoj. Od školske 2018/19. godine ima 11.186 upisanih studenata.[3]

Izrastao je iz fakulteta osnovanih u Banjoj Luci nakon završetka Drugog svjetskog rata, bilo samostalnih ili ogranaka Univerziteta u Sarajevu. Univerzitet u Banjoj Luci održava bliske veze sa obrazovnim institucijama u susjednim zemljama bivše Jugoslavije, posebno sa onima u Srbiji.

Godine 2019. QS World University Rankings svrstao je Univerzitet u Banjoj Luci u rang 251—300 u zemljama Evrope i srednje Azije.[4] Godine 2018. Webometrics Ranking of World Universities rangirao ga je kao drugi najbolji univerzitet u Bosni i Hercegovini među 59 rangiranih institucija visokog obrazovanja u zemlji.[5] U fiskalnoj 2015. godini Vlada Republike Srpske obezbijedila je 34.897.600 KM za budžet Univerziteta, što predstavlja njegov primarni izvor finansiranja za standardne tekuće troškove.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Prirodno-matematički fakultet
Ekonomski fakultet

Prva visokoškolska ustanova u Banjoj Luci osnovana je 1950. godine. Bila je to Viša pedagoška škola, koja je prve godine upisala 38 brucoša — mladiće i djevojke iz ovih krajeva.[6] U tom periodu u Banjoj Luci formirano je još nekoliko visokoškolskih institucija. Prvo je formiran Tehnički fakultet 1961. godine, a zatim Viša ekonomska škola 1969. godine, a nakon toga i više isturenih odjeljenja Mašinskog, Pravnog i Ekonomskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu. U periodu od samo četiri godine, sva ta odjeljenja postala su samostalni fakulteti.[6]

Ostvareni rezultati naveli su nadležne organe da 7. novembra 1975. godine formiraju Univerzitet u Banjoj Luci — drugi univerzitet u tadašnjoj Bosni i Hercegovini i petnaesti u tadašnjoj Jugoslaviji.[6] Početak rada Univerziteta obilježen je nedostatkom nastavno-naučnog kadra. Na osam visokoškolskih ustanova (izuzimaju se instituti i zavodi) bilo je zaposleno 149 nastavnika i 100 ostalih radnika. Struktura (kvalifikacija i zvanje) nastavničkog kadra bila je još nepovoljnija. Ekonomski fakultet imao je dva doktora nauka i tri magistra, Elektrotehnički dva doktora i šest magistara, Tehnološki osam doktora i tri magistra, Mašinski četiri doktora i pet magistara, Pravni četiri doktora i jednog magistra, Pedagoška akademija pet doktora i šest magistara, Viša ekonomsko-komercijalna škola šest magistara i četvoricu specijalista, a Viša tehnička škola u Bihaću imala je samo dva magistra. Takav kadrovski sastav na višim školama i fakultetima nametnuo je potrebu planiranja kadra za budući razvoj Univerziteta, njegovo školovanje, uzdizanje i usmjeravanje za rad na fakultetima.[6]

Univerzitet u Banjoj Luci već je prve godine svog postojanja usvojio „Program razvoja za period od 1976 do 1980. godineˮ. Ovaj dokument bio je od velike važnosti za pravilan, realan i skladan razvoj Univerziteta za prvih pet godina postojanja. Njime su utvrđeni osnovni ciljevi i zadaci na Univerzitetu u Banjoj Luci. Neka od najvažnijih pitanja u tom programu su se odnosila na studente i njihov standard, proširenje mreže visokoškolskih organizacija i proširenje upisa na studije. Kao prioritetni zadaci nametali su se: izgradnja studentskih domova, obezbjeđenje kontinuiranog kreditiranja i stipendiranja studenata, proširenje i jačanje Centralne omladinske zadruge, izgradnja sportsko-rekreativnog centra, studentske poliklinike, povećanje prostornih kapaciteta i materijalnih mogućnosti za masovniju aktivnost u kulturnim djelatnostima studenata.[6]

Proširenje mreže visokoškolskih organizacija u periodu od 1980. do 1985. godine značilo je osnivanje novih visokoškolskih organizacija i novih odsjeka i smjerova na postojećim fakultetima. Uz već postojeći Medicinski fakultet, bilo je predviđeno otvaranje Građevinskog fakulteta. U okviru Više tehničke škole u Bihaću, trebalo je da se osnuje i drvoprerađivački odsjek. Planirano je osnivanje i energetskog odsjeka na Elektrotehničkom fakultetu, konstrukcionog na Mašinskom, odsjeka poljoprivredne tehnologije na Tehnološkom, odsjeka za društveno-ekonomski razvoj na Ekonomskom i grafičkog odsjeka na Višoj tehničkoj školi u Bihaću. Bilo je planirano i prerastanje Pedagoške akademije u filozofski fakultet, u skladu sa Zakonom o nastavničkim školama i fakultetima. I pored planiranja, sve ove aktivnosti nisu završene u tom periodu.[6]

Smještaj i opremljenost viših škola i fakulteta u tom periodu stalno su se poboljšavali. Izgradnjom Univerzitetskog centra, sa 12.000 kvadratnih metara korisnog prostora, završena je prva faza izgradnje objekata i njihovo opremanje za potrebe Pravnog, Ekonomskog, Mašinskog i Tehnološkog fakulteta. Započela je sanacija i dogradnja Elektrotehničkog fakulteta, kao i smještaj dviju viših škola u Bihaću. Od izuzetnog značaja bilo je i poboljšanje opremljenosti laboratorija, kabineta, biblioteka. U ovom periodu riješen je trajni smještaj Narodne i univerzitetske biblioteke „Petar Kočićˮ u Domu solidarnosti, sa proširenim čitaoničkim prostorom, čime su stvoreni bolji uslovi za studente, visokoškolski nastavnički i saradnički kadar.[6]

Period razvoja Univerziteta od 1985. do 1992. godine bio je prilično specifičan i karakterisale su ga veoma izražene društvene i ekonomske promjene u tadašnjoj Jugoslaviji. Međutim, uz velike napore privrede, vlasti, prosvjetnih i naučnih organizacija, ostvaren je napredak u svim sferama razvoja Univerziteta, pa dolazi i do ulaganja u opremu visokoškolskih organizacija (kompjutersku, laboratorijsku i ostalu). Postepeno je oživljavao naučnoistraživački i praktični rad i povezivanje sa privredom.[6]

Period razvoja Univerziteta od 1992. do 1996. godine obilježili su opšta društvena kriza, odbrambeno-otadžbinski rat i raspad Jugoslavije, formiranje Republike Srpske i poslijeratna društveno-ekonomska kriza. Ratna dejstva u Bosni i Hercegovini otežala su rad i razvoj Univerziteta u Banjoj Luci. I pored krize i teškog stanja, u ovom periodu osnovano je nekoliko fakulteta koji su vremenom izrasli u značajne članice Univerziteta.[6]

Ministarstvo odbrane Republike Srpske i Univerzitet u Banjoj Luci su 19. oktobra 2004. potpisali Ugovor o prenosu prava raspolaganja i korišćenja zemljišta i objekata, a Vlada Republike Srpske i Univerzitet 22. marta 2006. godine Aneks Ugovora. Time su zemljište i objekti kasarne „Rajko Balać” pretvoreni u novi kampus Univerziteta, Univerzitetski grad, u koji su se preselili Rektorat i nekoliko članica Univerziteta.[6]

Bosna i Hercegovina potpisala je Bolonjsku deklaraciju 2003. godine. Zakonom o visokom obrazovanju Republike Srpske 2010. uspostavljeni su principi visokog obrazovanja u Republici Srpskoj u skladu sa Bolonjskom deklaracijom i evropskim standardima. Zakonom je predviđeno usvajanje četiri ključna principa Bolonjske deklaracije: uvođenje evropskog sistema prenosa i akumulacije bodova (ESPB), uvođenje strukture studija koja podrazumijeva tri ciklusa, promovisanje mobilnosti nastavnog osoblja i studenata i uvođenje sistema uporedivih diploma.[6]

Od akademske 2007/08. počela je primjena Bolonjskog procesa u nastavi na svim studijskim programima, iako su u tom pravcu neki fakulteti krenuli i ranije. Usvojen je trostepeni sistem studiranja i uveden je ESPB sistem vrednovanja predmeta i ukupnog opterećenja studenta, kao i princip godišnjeg opterećenja studenta do 60 ESPB. Jednosemestralni predmeti i ispitivanje studenata podijeljeno u više cjelina uvedeni su sa idejom da se poveća prolaznost studenata i interaktivnost nastavnog procesa. Osim što su grupisane naučne oblasti, donesena je odluka da se svi nastavni predmeti (kursevi, moduli) grupišu u uže naučne oblasti kojima pripadaju, bez obzira na to na kojem se fakultetu izvode. Nakon toga je pojedinim fakultetima dodijeljena matičnost za pojedine naučne/umjetničke oblasti, kako bi bili odgovorni za sva pitanja u vezi sa njima.[6]

Organizacija[uredi | uredi izvor]

Fakulteti[uredi | uredi izvor]

Pravni fakultet
Tehnološki fakultet
Prirodno-matematički fakultet

Većina od sadašnjih 17 fakulteta Univerziteta u Banjoj Luci podijeljena je između dva glavna kampusa, oba smještena u neposrednoj blizini rijeke Vrbas u centru Banja Luke.[7][8]

Univerzitet je podeljen na 16 fakulteta:[7]

Rektori[uredi | uredi izvor]

Rektorat Univerziteta u Banjoj Luci

Saradnja[uredi | uredi izvor]

Univerzitet u Banjoj Luci ima ugovore o saradnji sa još 100 visokoškolskih ustanova.[17] U januaru 2018. godine usvojio je Strategiju internacionalizacije Univerziteta u Banjoj Luci.[18] Ona definiše konkretne korake koje treba preduzeti u procesu internacionalizacije naučnog istraživanja, nastave i podrške.[18] Krajem istog mjeseca osnovan je Institut Konfucije Univerziteta u Banjoj Luci sa ciljem promocije kineskog jezika i kulture.[19] Otvaranju su prisustvovali ambasador Narodne Republike Kine, rektor Tehnološko-obrazovnog univerziteta u Tjencinu i delegacija grada Tjencina.[19]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ O Univerzitetu. unibl.org (na jeziku: srpski). Pristupljeno 8. 5. 2018. 
  2. ^ „Ravnomjerna podrška javnim univerzitetima”. Government of Republika Srpska. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  3. ^ „ENROLLED STUDENTS” (PDF). rzs.rs.ba. Pristupljeno 29. 11. 2019. 
  4. ^ „QS World University Rankings-University of Banja Luka”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  5. ^ „Webometrics Ranking of World Universities-Bosnia and Herzegovina”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  6. ^ a b v g d đ e ž z i j k „Osnivanje i istorijat Univerziteta”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  7. ^ a b University of Banja Luka – About the University Arhivirano 2012-05-10 na sajtu Wayback Machine
  8. ^ „Map of the faculties of University of Banja Luka”. Arhivirano iz originala 2012-05-26. g. Pristupljeno 2012-05-04. 
  9. ^ „Prof. dr Dragomir Malić (1975–1979)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  10. ^ „Prof. dr Ibrahim Tabaković (1979–1984)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  11. ^ „Prof. dr Dragica Dodig (1984–1988)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  12. ^ „Akademik prof. dr Rajko Kuzmanović (1988–1992)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  13. ^ „Akademik prof. dr Dragoljub Mirjanić (1992–2006)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  14. ^ „Prof. dr Stanko Stanić (2006–2016)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  15. ^ „Prof. dr Milan Mataruga (2016-2017)”. Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  16. ^ „Prof. dr Radoslav Gajanin (2016-danas)”. Pristupljeno 20. 6. 2023. 
  17. ^ „University of Banja Luka | Agreement on cooperation with other higher education”. Arhivirano iz originala 2013-12-08. g. Pristupljeno 2013-01-24. 
  18. ^ a b „Strategija internacionalizacije Univerziteta u Banjoj Luci” (PDF). Pristupljeno 13. 1. 2019. 
  19. ^ a b „Otvoren Konfucijev institut u Banjaluci (FOTO/VIDEO)”. Radio Televizija Republike Srpske. Pristupljeno 13. 1. 2019. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Универзитет_у_Бањој_Луци&oldid=27797296”