Crkva Svetog arhangela Mihaila u Boljev Dolu
| Crkva Svetog arhangela Mihaila u Boljev Dolu | |
|---|---|
 Pročelje crkve | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Boljev Dol |
| Opština | Dimitrovgrad |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | crkva |
| Vreme nastanka | 17. — 19. vek |
| Stepen zaštite | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš |
Crkva Svetog arhangela Mihaila u Boljev Dolu[a] sagrađena najverovatnije u periodu od 17. do 19. veka, jedna je od crkava Pravoslavne Eparhije niške Srpske pravoslavne crkve. Crkva je posvećena Svetom arhanđelu Mihailu, koji je svojim delovanjem spasao mnoge anđele otpale od Boga, koje je Lucifer povukao sa sobom u propast. Crkva slavi Aranđelovdan kao hrišćanski praznik 21. novembra (8. novembra po starom kalendaru), koji po broju ljudi u srpskom narodu koji slave ovu slavu kao krsnu, na drugom mestu.[2]
Položaj[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog arhangela Mihaila se nalazi u selu Boljev Dol (po predanju „najbolji do”), u kotlini obavijenoj jasenovom šumom, okružena livadama prepunim sočne trave, brojnim potocima, i malobrojnim kućama u kojima je prema popisu iz 2011. živelo samo 5 stanovnika. Ovako ušuškana crkva nije vidljiva ni iz neposredne blizine ni sa Gugl Zemlja. Nalazi se na tačno 40 km od Pirota (preko Planinarskog doma) i na 30 – 35 km od Dimitrovgrada.
Administartivno crkva pripada opštini Dimitrovgrad i Pirotskom upravnom okrugu, a crkveno Arhijerejskom namesništvu dimitrovgradskom.
- Geografski položaj
- Severna geografska širina: 43° 07′ 02"
- Istočna geografska dužina: 22° 55′ 10"
- Nadmorska visina: 486 m
Stanje i zaštita[uredi | uredi izvor]
Crkva, koja se nalazi na povodnom i bujicama izloženo terenu, nije u najboljem stanju. Iako je kompletno obnovljena 1978. godne, majstori koji su radili na restauraciji crkve nisu valjano odradili svoj posao. Novoizgrađeni zidovi i danas nisu ikonopisani.
Proglašena je za spomenik kulture u R. Srbiji, i 1984. godine i upisna u registar pod brojem SK 1055, spomenika kulture u Pirotskom okrugu. Od tada je pod nadzorom i zaštitom Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš.[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Današnja crkva Svetog arhangela Mihaila je najverovatnije podignuta kao zaštitnik sela i seoska slava, u periodu od 17. do 19. veka. O tome svedoče sačuvane freske na istočnoj i južnoj strani hrama, koje su najverovatnije tada i oslikane. Dok prema usmenim predanjima meštana crkva datira iz 12. (ili 14.) veka.[4]
Neposredno pored crkve nalazi se izvor, koji i danas kvasi i ruši temelje crkve. Nakon Drugog svetskog rata, kada je počeo da se topi sneg sa planine, pretila je opasnost da crkva bude odnesena. Omladinci koji su tada živeli u selu izašli su da spasu crkvu i skrenuli su vodu. Zbog ovog čina bili su kažnjeni. Nakon izvesnog vremena situacija se ponovila. Sada niko nije smeo da spreči katastrofu, da ne bi bio kažnjen. Tragedija se dogodila, voda je u nepovrat odnela mnoge vredne predmete i dva zida crkve, i dva ikonopisana zida do kraja 1984. godina, izložila suncu i kiši, kada je crkva stavljena pod zaštitu države.
U selu i oko njega nalazi se 11 kamenih krstova (ne račnajući ona dva pored crkve), koje su oskrnavili i oborili tragači za zlatom.
Obnova crkve[uredi | uredi izvor]
Sofijska eparhija je pomogla je prvu obnovu hrama 1912. godine sa 200 leva, a u toku 1978. godine Niška eparhija je kompletno restaurirala crkvu.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Crkva je sazidana od kamena, s gvozdenim krstom na krovu i hrastovim vratima, koja se ne zaključavaju. Sastoji se od jedne prostorije, oslikane freskama, od kojih su sačuvane one na istočnoj i južnoj strani hrama. S obzirom da ne postoji ikonostas, veliki broj ikona poređan je duž zidova.[5]
Napomene[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Boljev Dol, Dimitrovgrad, Magazin za nacionalnu geografiju, kulturu i tradiciju
- ^ Aranđelovdan - Pravoslavlje na mreži - Biblioteka odabranih tekstova
- ^ Miša Rakocija Manastiri i crkve Južne i istočne Srbije, Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš, Studije i monografije, Niš, 2013
- ^ „Hram Svetog arhangela Mihaila u Boljevom Dolu U: DIMITROVGRADSKA PAROHIJA. HRAMOVI U PAROHIJI”. Eparhija niška. Arhivirano iz originala 15. 07. 2018. g. Pristupljeno 15. 7. 2018.
- ^ „Boljev Dol, Dimitrovgrad”. Magazin za nacionalnu geografiju, kulturu i tradiciju - Srbija Plus (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-10-06.
