Jezici Srbije

Srbija ima samo jedan državni službeni jezik, a to je srpski. Ostali jezici koji se govore u Srbiji su mađarski, bosanski, romski, slovački, albanski, rumunski, hrvatski, bugarski, makedonski, rusinski itd.

Srpski jezik[uredi | uredi izvor]

U većem delu Srbije preovlađuje srpski jezik. Bosanski i hrvatski jezik, koji se, prema popisu stanovništva, govore u pojedinim delovima Srbije, praktično su identični srpskom, dok mnogi govornici bugarskog jezika iz jugoistočne Srbije govore torlačkim dijalektom, koji se smatra jednim od prelaznih dijalekata između bugarskog i srpskog jezika.

Srpski jezik koji se govori u Srbiji ima nekoliko dijalekata: šumadijsko-vojvođanski, smederevsko-vršački, kosovsko-resavski, prizrensko-južnomoravski, svrljiško-zaplanjski, timočko-lužnički, istočnohercegovački i zetsko-raški dijalekat. Šumadijsko-vojvođanski i istočnohercegovački dijalekti su osnova za savremeni standardni srpski jezik.

U celom delu južne Srbije govori se prizrensko-timočkim (torlačkim) dijalektom. Iako nema standardnu formu i i dalje se govori bez ikakvog oblika zvaničnog statusa, neki mogu smatrati torlačkim posebnim jezikom. On čini deo južnoslovenskog dijalekatskog kontinuuma i prelazni je između istočno-južnoslovenskih jezika (uglavnom bugarskog i makedonskog) i zapadnih južnoslovenskih jezika (čiji je srpski).

Manjinski jezici[uredi | uredi izvor]

Pored srpskog, koji je službeni jezik u celoj zemlji, u službenoj upotrebi pokrajinske administracije u Vojvodini je pet manjinskih jezika: mađarski, rumunski, slovački, rusinski i hrvatski. Srpski je glavni jezik koji koristi pokrajinska administracija i sve gradske i opštinske uprave u Vojvodini. Ostalih pet jezika koriste pokrajinska administracija i odabrane gradske ili opštinske uprave. Srpski je u praksi lingua franca regiona i broj deklarisanih govornika srpskog jezika u pokrajini premašuje broj deklarisanih etničkih Srba. Od ostalih jezika, mađarski i slovački su dominantni u nekoliko opština, dok su ostali jezici dominantni samo u nekoliko sela.

U Srbiji se govori ukupno 15 manjinskih jezika.^[1] Ti jezici su albanski, bosanski, bugarski, bunjevački, hrvatski, češki, nemački, mađarski, makedonski, romski, rumunski, panonski rusinski, slovački, ukrajinski i „vlaški“.^[1] Evropsku povelju o regionalnim ili manjinskim jezicima potpisale su Srbija i Crna Gora 2005. godine.^[2] Republika Srbija kao naslednica Državne zajednice Srbija i Crna Gora nastavlja svoje zakonske obaveze prema povelji i ona je stupila na snagu 2006. godine.^[2] U opštinama u kojima pojedine manjine čine više od 15 % ukupnog stanovništva uvođenje manjinskog jezika u službenu upotrebu je obavezno.^[2] Takođe, u Pokrajini Vojvodini, manjinski jezik i pismo koji nije u službenoj upotrebi na celoj teritoriji opštine uvodi se u službenu upotrebu u naselju te opštine ako u tom naselju procenat date manjine dostigne 15 %.^[2]

Ustavom Republike Srbije propisano je da su u službenoj upotrebi srpski jezik i ćirilično pismo, dok se službena upotreba drugih jezika i pisama uređuje zakonom. Međutim, u poslednje vreme latinica postaje sve popularnija, posebno kod mladih.^[3] Takođe, odredbom člana 79. precizirano je i pravo pripadnika manjinskih nacionalnih zajednica na očuvanje kulturnog identiteta, što uključuje i pravo na upotrebu sopstvenog jezika i pisma.^[3]