Albanci u Crnoj Gori
| Ukupna populacija | |
|---|---|
| 30.439[1] | |
| Regioni sa značajnom populacijom | |
| Ulcinj, Tuzi, Bar, Plav i Rožaje | |
| Jezici | |
| crnogorski i albanski | |
| Religija | |
| islam i katolicizam | |
| Srodne etničke grupe | |
| Albanska dijaspora |
Albanci u Crnoj Gori (alb. Shqiptarët në Mal të Zi) jesu najbrojnija neslovenska manjina u Crnoj Gori. Po popisu stanovništva 2011. Albanci po nacionalnosti čine 4,91% stanovništva odnosno 30.439 lica, a albanski jezik je maternji 5,27% stanovništva odnosno 32,671 lica.
Albanci čine većinu u Opštini Ulcinj (70,66% sa 14,076 lica), a značajan deo stanovništva čine i u Glavnom gradu Podgorica (5,13% sa 9,538 lica, uglavnom na teritoriji Opštine Tuzi koja je osnovana posle popisa), Opštini Bar (5,98% sa 2,515 lica), Opštini Gusinje (40,77% sa 1,642 lica), Opštini Rožaje (5,04% sa 1,158 lica) i Opštini Plav (sa 833 lica).
Istorija[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Albanci u Crnoj Gori su autohtono stanovništvo. Nakon teritorijalne ekspanzije Crne Gore prema teritorijama nastanjene od strane Albanaca 1878. godine, Albanci su po prvi put postali građani te države. Albanci koji su uzeli crnogorsko državljanstvo su bili muslimani i katolici, a živeli su u gradovima Bar i Ulcinj sa okruženjem, na obali reke Bojane i Skadarskoga jezera, kao i u Zatrijebači.
Posle Balkanskih ratova, u sastav Crne Gore su ušle nove teritorije nastanjene Albancima. Crna Gora je tada dobila deo Malesije, uključujući Hot i Grudu, odnosno grad Tuzi kao sedište, Anamali, Plav, Gusinje, Krajinu, Rugovu, Peć i Đakovicu. Na području Plava, Gusinja i Peći, lokalne crnogorske vlasti su u prvim mesecima 1913. godine izvršile zločine nad muslimanima tih gradova.
Sa stvaranjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenca, nakon Prvog svetskog rata, Albanci u Crnoj Gori su bili diskriminisani i oduzeta su im njihova prava. Položaj Albanca će se poboljšati u vrijeme Titove Jugoslavije. Sredinom 20. veka, u Crnoj Gori je živelo oko 20.000 Albanaca i njihov broj će rasti sve do kraja tog veka. Od kraja 20. veka broj Albanaca je počeo da opada kao rezultat migracija.
Kultura[uredi | uredi izvor]
Jezik[uredi | uredi izvor]
Albanci u Crnoj Gori govore gegijski dijalekat albanskog jezik, dok po Popisu stanovništva u Crnoj Gori 2011. godine 32.671 govornika se izjasnilo da im je albanski jezik maternji (5,27% populacije).[2]
Albanski jezik (zajedno sa srpskim, hrvatskim i bošnjačkim jezikom) je jezik u službenoj upotrebi, službeno priznat kao manjinski jezik.[3]
Vera[uredi | uredi izvor]
Po verskoj pripadnosti, Albanci u Crnoj Gori su većina muslimani (73,13%), dok su ostali katolici (26,13%).[2]
| Opština | Albanci | ||
|---|---|---|---|
| Ukupno | Muslimani | Katolici | |
| Ulcinj | 14,076 | 12,313 | 1,704 |
| Podgorica | 9,538 | 3,521 | 5,929 |
| Bar | 2,515 | 2,451 | 46 |
| Plav (i Gusinje) | 2,475 | 2,344 | 108 |
| Rožaje | 1,158 | 1,157 | 1 |
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Vlada Crne Gore obezbeđuje obrazovanje na albanskom jeziku na osnovnom i srednjem obrazovanju, dok od 2004. godine postoji samostalni studijski program za obrazovanje učitelja na albanskom jeziku na Univerzitetu Crne Gore.
Osnovo obrazovanje na albanskom jeziku se realizuje se u 12 osnovnih škola. Srednje obrazovanje na albanskom jeziku se realizira u gimnaziji u Tuzima, srednju mešovitu školu "Bećo Bašić" u Plavu i srednju mešovitu školu "Bratstvo-jedinstvo" u Ulcinju, kao i u privatnu gimnaziju "Drita" u Ulcinju.[4]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori
- ^ a b Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, veroispovjesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori – monstat.org
- ^ KUSHETUTA E MALIT TË ZI Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. mart 2016) – minmanj.gov.me
- ^ DRUGI IZVEŠTAJ CRNE GORE O SPROVOĐENjU EVROPSKE POVELjE O REGIONALNIM I MANjINSKIM JEZICIMA Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. januar 2017) – mmp.gov.me
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dimić, Ljubodrag; Borozan, Đorđe (1998). Jugoslovenska država i Albanci. 1. Beograd: Službeni list SRJ, Arhiv Jugoslavije, Vojno-istorijski institut.
- Dimić, Ljubodrag; Borozan, Đorđe (1999). Jugoslovenska država i Albanci. 2. Beograd: Službeni list SRJ, Arhiv Jugoslavije, Vojno-istorijski institut.
| Nacionalne manjine Sa priznatim manjinskim statusom |  | |
|---|---|---|
| Drugi narodi Bez priznatog manjinskog statusa | ||
| Amerika |  | |
|---|---|---|
| Evropa | ||
| Okeanija | ||
| Azija | ||
| Afrika | ||
