Belica (oblast)

Za druge upotrebe, pogledajte Belica (višeznačna odrednica).

Belica je oblast u centralnoj Srbiji, u delu Šumadije oko reke Belice i Jagodine. Ime Belice nije prostorno raščlanjeno ni u geografskom, niti u kulturno-istorijskom pogledu, a i u narodu se ređe pominje od Levča i Temnića. Granice ove oblasti približno odgovaraju granicama opštine Jagodina.

Istorija

Prvi zapisi o ovoj oblasti datiraju iz 12.veka. Stefan Prvovenčani je pišući biografiju svoga oca, velikog župana Stefana Nemanje, naveo da je u ratovima sa Vizantijom 1183. izbio južno od Save i Dunava, prisvajajući trajno srpskoj državi Belicu, Levač i Lepenicu. Pod imenom Belica treba podrazumevati jednu od udeonih oblasti srpske države, a u administrativnom smislu jednu od njenih župa - sa vlastelinskim sedištem i više seoskih naselja.

U jednoj od ranih srednjovekovnih povelja, koje se odnose na ovaj kraj, navodi se da je knjeginja Milica sa sinovima Stefanom i Vukom, dala 1395. manastiru sv. Pantelejmona na Svetoj gori selo Trnavu više Dobrinje, u Belici. Kako se i u turskim haračkim knjigama ova dva sela vode kao dva izdvojena spahiluka, nije teško zaključiti da su se vremenom stopila u selo pod imenom Trnava, tim pre što se na njegovom ataru i danas jedan potez naziva Dobrinja.

U srednjovekovnoj župi Belici evidentirano je do sada preko trideset mesta sa arheološkim materijalima, koji upućuju na zaključak da se radi o ostacima nekadašnjih seoskih naselja čija imena nisu poznata. Izuzetak bi predstavljalo seoce Jagodna, na čijim se temeljima razvila današnja Jagodina, koje je, po mnogim znacima, bilo sedište župana. Boraveći u više mahova u njemu, u vreme dok je zidao Manasiju i u Beogradu utvrđivao novu prestonicu, despot Stefan Lazarević je izdao nekoliko dokumenata, od kojih su sačuvane samo dve povelje, sa naznakom da su pisane 1399. i 1411. oba puta u mestu Jagodni. U naučnim krugovima nije sporno da bi pod ovim toponimom trebalo možda tražiti drugo naselje, pa tako dolazimo do prvog pisanog pomena imena grada.

U ovoj oblasti nalaze se ostaci srednjovekovnog grada koji se u narodu zovu „Jerinin grad“ a pored temelji neke crkve. Veruje se da ovaj grad datira iz najranijeg perioda dolaska Srba na Balkan i njihove hristijanizacije. Toponimi okolo su „Crkvina“ „Logor“ „Jevrejsko groblje“. Seljaci su ranije u okolini pri obradi zemlje pronalazili razne vredne predmete.