Beli Srbi

Beli Srbi (nekršteni) su preci Srba koji su se u VII veku doselili na Balkansko poluostrvo. Jedan broj naučnika smešta „Belu Srbiju“, prapostojbinu Srba na prostor oko današnje reke Labe, dok se prema drugima ona nalazila u zapadnoj Ukrajini.

Poreklo prema Spisu o narodima[uredi | uredi izvor]

U 32. poglavlju Spisa o narodima (ili „O upravljanju carstvom”), vizantijski car Konstantin VII Porfirogenit naglašava da Srbi vode poreklo od nekrštenih Srba, koji se nazivaju i Beli, i da su od davnine bili naseljeni s one strane „Turske“ (danas poznata kao Mađarska), „u susedstvu Franačke“.^[1]

Konstantin VII Porfirogenit, na reljefu na kome Hristos kruniše cara

Za vladavine vizantijskog cara Iraklija (610-641) dva brata su bili nasledici ranijeg vladara Belih Srba. Jedan od njih je „polovinu naroda“ poveo na dalek put, u zemlju cara Romeja, gde ga je Iraklije primio i dozvolio da se Srbi nasele u solunskom području. Oblast je dobila ime Servija, ali se doseljenici u njoj nisu dugo zadržali. Posle izvesnog vremena odlučili su da se vrate u svoje zemlje. Međutim, ubrzo su se pokajali i prešavši Dunav, ponovo su se obreli na vizantijskoj teritoriji. Ovog puta im je car Iraklije dodelio prostrane zapustele krajeve između Save i planinskog masiva Dinare. Naselili su se u neposrednom susedstvu oblasti naseljene Belim Hrvatima koji su se u VII veku doselili na Balkansko poluostrvo. Ova priča o seobi Srba ima obeležje legende, ali se smatra da je u svojoj osnovi tačna.^[1]

U 31. poglavlju Spisa o narodima, vizantijski car Konstantin naglašava da Hrvati vode poreklo od nekrštenih Hrvata koje se zovu i Beli. Oni su bili nastanjeni s one strane „Turske“, u blizini Franačke i graničili su se s nekrštenim Srbima. Naučnici su uglavnom skloni da veruju da se „Bela Hrvatska“, prapostojbina Hrvata, nalazila u oblasti oko grada Krakova. Car-pisac u nastavku beleži da su Beli Hrvati kao prebeglice stigli kod vizantijskog cara Iraklija i da su uz njegovu saglasnost najpre potisnuli Avare, a onda se naselili na njihovoj teritoriji. Tada je Hrvatima vladao otac kneza Porge. Međutim u 30. poglavlju Spisa o narodima, Konstantin Porfirogenit donosi unekoliko drugačiju priču o doseljavanju Hrvata, koja sadrži elemente narodne tradicije. Od Belih Hrvata se navodno odvojio jedan rod -- petoro braće i dve sestre (Klukas, Lovelos, Kosenic, Muhlo, Hrvat, Tuga i Buga) -- došao u Dalmaciju, porazio Avare i ovladao njihovom zemljom. Pritom se ne pominje bilo kakva uloga cara Iraklija. Moderni istoričari daju prednost drugoj verziji.^[1]

Ime[uredi | uredi izvor]

Prema Povesti minulih leta, jednom od najstarijih slovenskih osnovnih izvora, Srbi su tako nazvani po oblasti koju su naselili.^[2] Reč Beli u imenu Belih Srba je vezan za način obeležavanja strana sveta kod Starih Slovena, oni su sever obeležavali belom, zapad crvenom, jug crnom i istok zelenom bojom, otuda u imenu Belih Srba reč Beli ima značenje severni.^[3]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v B. Ferjančić, Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, 2, Bg 1959.
^ „POVESTЬ VREMENNЫH LET (Nestorova hronika)” (PDF). Moskva-Augsburg: Im Werden Verlag. 2003. str. 3—4.
^ Ngulube, Patrick (2016). Handbook of Research on Theoretical Perspectives on Indigenous Knowledge Systems in Developing Countries. IGI Global. str. 63. ISBN 9781522508342.

Literatura[uredi | uredi izvor]

K. Jireček, Istorija Srba, 1, Bg 1952;
K. Jireček, Istorija Srpskog naroda, 1, Bg 1981;
K. Bagrяnorodnый, Ob upravlenii imperieй, Moskva 1989;
B. Ferjančić, „Dolazak Hrvata i Srba na Balkansko poluostrvo (osvrt na nova tumačenja)", ZRVI, 1996, 35.

[Ferjancic-1] v B. Ferjančić, Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, 2, Bg 1959.

[2] „POVESTЬ VREMENNЫH LET (Nestorova hronika)” (PDF). Moskva-Augsburg: Im Werden Verlag. 2003. str. 3—4.

[3] Ngulube, Patrick (2016). Handbook of Research on Theoretical Perspectives on Indigenous Knowledge Systems in Developing Countries. IGI Global. str. 63. ISBN 9781522508342.

[1]

[2]

[3]