Bitka u zalivu Lejte
| Bitka u zalivu Lejte | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Drugog svetskog rata i Rata na Pacifiku | |||||||
_1944_10_24_1.jpg) Američki laki nosač aviona USS Prinston u plamenu | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 SAD Australija |
 Japansko carstvo | ||||||
Bitka u zalivu Lejte se uglavnom smatra najvećom pomorskom bitkom Drugog svetskog rata, i po nekim kriterijumima, verovatno najvećom pomorskom bitkom u istoriji.[1]. Vođena je u vodama kod filipinskih ostrva Lejte, Samar i Luzon od 23. do 26. oktobra 1944. između udruženih američko-australijskih snaga i Japanske carske mornarice. Američki vojnici su 20. oktobra izvršili invaziju na ostrvo Lejte, kao deo strategije da izoluju Japan od okupiranih zemalja u jugoistočnoj Aziji i time liše njegovu vojsku i industriju vitalnog snabdevanja naftom. Carska japanska mornarica je mobilisala skoro sve svoje preostale velike brodove u pokušaju da odbije savezničku invaziju, ali su je porazile Treća i Sedma flota Američke ratne mornarice. Carska japanska mornarica nije uspela da ispuni svoje ciljeve, pretrpela je teške gubitke i nikada više nije u većoj meri isplovila u borbu. Većina njenih preostalih velikih brodova je, lišena nafte, ostala u svojim bazama do kraja rata na Pacifiku.[2][3]
Bitka u zalivu Lejte se sastojala od četiri odvojena sukoba između sukobljenih strana: bitke u Sibujanskom moru, bitke u tesnacu Surigao, bitke kod rta Enga i bitke kod Samara, kao i od drugih borbi.
Ovo je bila prva bitka u kojoj su japanski piloti izvodili organizovane kamikaza napade.[2][3] U vreme bitke, Japan je imao manje aviona, nego što su Saveznici imali brodova, što pokazuje razliku u moći dve strane u ovom trenutku rata.[4]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Savezničke kampanje su od 1942. do početka 1944. godine proterale japanske snage iz mnogih njihovih ostrvskih baza u južnom i centralnom Tihom okeanu dok su mnoge druge izolovali. Zauzimanjem Marijanskih ostrva od strane saveznika probijen je strateški unutrašnji odbrambeni prsten Japana, a saveznicima stvorena nova baza odakle mogu da koriste bombardere velikog dometa za napad na druga ostrva.
Posle gubitka Marijanskih ostrva, Japanci su maksimalno pojačali odbranu preostalih područja koja su držali, da ne bi izgubili sirovine sa malajskih ostrva, veoma značajne za vođenje rata.[5]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Bitka kod Lejte je najpoznatija kao pomorska, ali su se paralelno sa njom vodile i vazdušna i kopnena borba. Borba se odvijala na svim frontovima jer je ostrvo bilo strateški izuzetno važno obema stranama kako bi ostvarile neophodnu prednost. Kad su Japanci izgubili Lejte bili su odsečeni od Filipina i ostalih okupiranih teritorija u jugoistočnoj Aziji koje su bile vitalne za Japan, jer se sa tih teritorija dopremala nafta za brodove i avione. Zbog toga je većina brodova bila vraćena u baze gde su i ostali do kraja rata.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Woodward 1947.
- ^ a b Fuller 1956.
- ^ a b Morison 1956.
- ^ Thomas 2006.
- ^ Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 9, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1975), str. 451
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Woodward, C. Vann (1947). The Battle for Leyte Gulf. New York: Macmillan.
- Fuller, John F. C. (1956). The Decisive Battles of the Western World. III. London: Eyre & Spottiswoode.
- Morison, Samuel E. (1956). „Leyte, June 1944 – January 1945”. History of United States Naval Operations in World War II. XII. Boston: Little & Brown.
- Thomas, Evan (2006). Sea of Thunder. New York, NY: Simon & Schuster. ISBN 978-0-7432-5221-8.
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
