Brezova (Ivanjica)

Brezova
Brezova;
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Moravički
Opština	Ivanjica
Stanovništvo
— 2011.	483
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 32′ 29″ S; 20° 03′ 34″ I / 43.5414° S; 20.0594° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	600-1000 m
	Brezova Brezova na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	32253
Pozivni broj	032
Registarska oznaka	IC

Brezova je kotlina u opštini Ivanjica u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 551 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 624 stanovnika). Centar Brezovske kotline su selo Katići.

U geografskom smislu Brezova i područje ivanjičke opštine poznati su pod imenom Moravički Stari Vlah. MZ Brezova sačinjava sela Brezova, Šarenik, Klekova, Ravna Gora, Preseka itd. Njen centar Katići udaljen je od Ivanjice 24 km. Svojom teritorijom se graniči sa opštinama Nova Varoš i Arilje kao i ivanjičkim mesnim zajednicama Prilike i Kušići.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Brezova je naziv dobila po mnogobrojnim brezama koje su rasle na području ovog sela. Prvi put se pominje krajem 13. veka u povelji kralja Stefana Uroša Milutina kojom on potvrđuje manastiru Hilandar priloge svog dede i oca a prilaže nove posede. Brezova je sve vreme pripadala Moravičkom srezu sa sedištem u Ivanjici, koji je pripadao Užičkom okrugu u 19. veku sve do 1899. godine kada je pripojen Čačanskom okrugu. Kada su 1921. godine u Kraljevini SHS formirane oblasti Moravički srez je pripojen Raškoj oblasti sve do 1929. godine i podele na banovine kada je ovaj srez pripadao Zetskoj, a kasnije Drinskoj banovini.

Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]

Na području sela uzdiže se planina Mučanj sa najvišim vrhom Jerinin grad od 1536 metara čiji je masiv sa kamenitom severnom i severoistočnom stranom prepoznatljiv sa velike udaljenosti. Veći deo područja sela je krečnjačkog sastava i bogat je šumom od kojih je pre planske seče najviše zahvatala bukva i to 80%. Sada je odnos četinarskog i listopadnog 30:70%. Jedan deo sela se prostire od Katića do Bele crkve a drugi je između Miladžinske reke, Brezovačke reke i Vujaškog potoka. Ravna gora se nalazi na drugoj strani Mučnja.

Građevine[uredi | uredi izvor]

Crkva svetog Nikole (Bela Crkva) u Brezovi je, prema narodnom predanju, zadužbina despota Stefana Lazarevića, a nalazi se 20 km od Ivanjice uz reku Grabovicu u podnožju Mučnja. Današnja crkva je podignuta u prvoj polovini XVII veka i danas se nalazi pod zaštitom republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja^[1].

U centru sela Katića inače solidno urbanizovanog mesta nalazi se škola „Mićo Matović“ sa sportskom salom i terenima, bioskopom i pozornicom, bibliotekom. Pored školske na Katićima postoji i biblioteka MZ Brezova. u blizini je ambulanta otvorena šezdesetih godina 20. veka. Katići imaju i poštu, motel „Logos“, pansion „Obradović“, nekoliko kafana i kafić.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Brezova ima 825 stanovnika koji žive u 214 prema internom popisu iz 1999. godine. Kad su naseljavali ovo područje u 18. i 19. veku pridošlice su gradile kuće na zaklonitim mestima u nižim predelima i zaravnima. Kuće su raštrkane i razbacane pa su udaljene jedna od druge ili je jedna grupa kuća udaljena od druge.

U naselju Brezova živi 474 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 47,6 godina (45,8 kod muškaraca i 49,6 kod žena). U naselju ima 168 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,28.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	980
1953.	900
1961.	891
1971.	853
1981.	592
1991.	624	624
2002.	551	551
2011.	483

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	548	99,45%
nepoznato	3	0,54%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	0	0
80+	11	8
75—79	13	16
70—74	21	25
65—69	34	36
60—64	23	29
55—59	14	17
50—54	23	13
45—49	21	22
40—44	14	13
35—39	17	10
30—34	13	12
25—29	25	10
20—24	15	8
15—19	9	9
10—14	15	14
5—9	13	9
0—4	11	8
Prosek :	45,8	49,6

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	169	139	141	161	132	168	168

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	29	45	25	21	23	18	6	1	0	0	3,28

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	253	70	160	20	3
Ženski	228	21	161	44	2
UKUPNO	481	91	321	64	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	184	170	0	0	3
Ženski	124	100	0	0	16
UKUPNO	308	270	0	0	19
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	0	1	3	4
Ženski	0	0	1	3	0
UKUPNO	0	0	2	6	4
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	0	0	1	0	1
Ženski	0	0	0	3	1
UKUPNO	0	0	1	3	2
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	1
Ženski	0	0	0	0
UKUPNO	0	0	0	1

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Crkva svetog Nikole — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Brezova, crkva svetog Nikole”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[СК-1] „Crkva svetog Nikole — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
(iz knjige Pejić, Svetlana; Milić, Mileta, ur. (1998). „Brezova, crkva svetog Nikole”. Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (na jeziku: srpski). Beograd: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture. str. 459. ISBN 8680879126.

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

p r u Opština Ivanjica
Naseljena mesta	Bedina Varoš Bratljevo Brezova Brusnik Budoželja Bukovica Vasiljevići Vionica Vrmbaje Vučak Gleđica Gradac Dajići Devići Deretin Dobri Do Dubrava Erčege Ivanjica Javorska Ravna Gora Katići Klekova Kovilje Komadine Koritnik Kosovica Kumanica Kušići Lisa Luke Mana Maskova Medovine Međurečje Močioci Opaljenik Osonica Preseka Prilike Ravna Gora Radaljevo Rovine Rokci Sveštica Sivčina Smiljevac Čečina Šarenik Šume
Znamenitosti i spomenici kulture	Gradački krst Ivanjičko čitalište Kula Gradina Kuća Dragomira Popovića Kuća u kojoj je živeo Venijamin Marinković Park prirode Golija Spomen groblje na Javoru Stara čaršija Hadži Prodanova pećina Hidrocentrala Moravica
Verski objekti	Crkva Preobraženja Crkva Svetog Kuzmana i Damjana Crkva Svetog Nikole u Brezovi Crkva Svetog Nikole u Kosovici Manastir Kovilje Manastir Pridvorica