Brsjačka buna

Brsjačka buna je podignuta od strane lokalnog srpskog stanovništva protiv turskog i kačačkog nasilja u Makedoniji 1881—1882. na prostoru jugozapadne, Vardarske Makedonije, između Bitolja, Ohrida, Prilepa i Kičeva. Područje je ranije bilo teritorija nekadašnjeg plemena po imenu Brsjaci, odakle dolazi i ime bune.

Pripreme za ustanak su počele još 1879. godine, nakon nepovoljnog ishoda za Vardarsku Makedoniju na Berlinskom kongresu, a ustanak zvanično počinje na Petkovdan 1880. godine u selu Velmevci.

Posle srpsko-turskih i rusko-turskih ratova 1875—1878. u područje Brsjaka prodiru kačačke bande i napadaju narod, koji se organizuje za odbranu. Četovođe su Dime Čakre, Aco Karev, Nikola Kovačot, Micko Krstić, Ilija Delija pop Hristo i drugi. Hajdučke akcije su pojačane, a pridružuju se i Srbi, makedonski veterani, iz upravo završenih ratova protiv Turaka.

Otpor je organizovan sa središtem u Demir Hisaru, a najaktivniji kraj bune je Kruševo. Godine 1881. i 1882. na više mesta se vode borbe protiv Turaka i Kačaka. U nahiji Poreč koja je imala 36 sela naoružani narod sa vođama Stevanom i Kuzmanom Petrevskim je oslobodio nahiju u potpunosti. Još u prvim danima ustanka četnici su rešili da se obračunaju sa svim vođama kačačkih bandi koje su terorisale kraj, pa su tako likvidirali Smail-agu, Bajram Durmiša, Ćerim-kaleša i Jašar-agu.

Stevan je od Turaka priznat za vođu pobunjenika u Kičevu. Međutim Turci ga na prevaru otruju, i pale sela u nahiji. Potom su otkrili grupe i organizacije pobunjenika u selima, Kruševu i Ohridu. Oko 700 ljudi je pohapšeno i buna je ugušena.

Vidi još

• Kumanovski ustanak
• Ilindanski ustanak

Reference

• Vojna enciklopedija, Beograd, 1971, knjiga druga, pp. 86.