Volgograd

Uredi veze
Koordinate: 48° 42′ 30″ S; 44° 30′ 54″ I / 48.7084068° S; 44.5150125° I / 48.7084068; 44.5150125
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Volgograd
rus. Волгоград
Mamajev Kurgan sa spomenikom Majka otadžbina zove!
Administrativni podaci
Država Rusija
Federalni okrugJužni
OblastVolgogradska oblast
Osnovan1589.
Status grada1780.
Stara imenaCaricin (1589—1925)
Staljingrad (1925—1961)
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2010.1.021.244
Geografske karakteristike
Koordinate48° 42′ 30″ S; 44° 30′ 54″ I / 48.7084068° S; 44.5150125° I / 48.7084068; 44.5150125
Vremenska zonaUTC+4
Aps. visina156 m
Površina859,35[1] km2
Volgograd na karti Rusije
Volgograd
Volgograd
Volgograd na karti Rusije
Ostali podaci
GradonačelnikRoman Grebenikov
Poštanski broj400001–400138
Pozivni broj+7 844
OKATO kod18401
Veb-sajt
volgadmin.ru

Volgograd (rus. Волгоград) grad je u Rusiji i administrativni centar Volgogradske oblasti.[2] Nalazi se u jugoistočnom delu evropskog dela Rusije, na reci Volgi. Volgograd je nosi počasnu titulu „grad heroj“, jer se u njemu odigrala Staljingradska bitka. Grad se od svog osnivanja 1589. pa do 1925. godine zvao Caricin (Царицын), od 1925. do 1961. Staljingrad (Сталинград), a od 1961. godine su se u sklopu demontaže Staljinovog kulta ličnosti, promenila sva imena mesta nazvanih po njemu, pa se danas grad zove Volgograd. Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 1.021.244 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Volgograd je jedan od najvećih gradova u Rusiji. Grad se proteže 60 km duž obale Volge. Veći deo grada se nalazi na desnoj obali reke, ali u sastav grada ulazi i nekoliko ostrva kao što je ostrvo Golodin, Denežno i Sarpinsko ostrvo. Teritoriji grada pripada i most preko Volge, koji severni deo grada povezuje sa tzv. „ gradom-saputnikom“, Volžonskim. Most koji povezuje ova dva dela volgogradska aglomerata prelazi preko brane hidroelektrane koja se nalazi na Volgi. Osim Volgograda i Volženskog, volgogradski anglomerat čini i grad Krasnoslobodsk. Nadmorska visina grada u pojasu duž reke je od 0 do 40 m, dok je na udaljenosti od jednog do tri kilometra zapadno od reke, nadmorska visina od 50 do 100 m. Područje grada se nalazi na stepi.

Klima je umereno-kontinentalna. Prosek padavina iznosi 403 mm taloga godišnje. Od kraja aprila pa do oktobra klima je slična klimi srednje Azije i Bliskog istoka.[3] Zime su umereno hladne sa čestim padavinama. Najhladniji mesec u godini je februar. Leto je dugo i toplo, a temperatura može dostići i 41 °C.

Klima Volgograda
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 12,3
(54,1) 		13,1
(55,6) 		20,5
(68,9) 		29,2
(84,6) 		37,2
(99) 		39,4
(102,9) 		41,8
(107,2) 		42,6
(108,7) 		37,8
(100) 		31,0
(87,8) 		21,0
(69,8) 		12,3
(54,1) 		42,6
(108,7)
Maksimum, °C (°F) −3,3
(26,1) 		−3,1
(26,4) 		3,6
(38,5) 		14,9
(58,8) 		21,9
(71,4) 		27,0
(80,6) 		29,6
(85,3) 		28,6
(83,5) 		21,6
(70,9) 		13,0
(55,4) 		3,6
(38,5) 		−1,9
(28,6) 		13,0
(55,4)
Prosek, °C (°F) −5,7
(21,7) 		−5,9
(21,4) 		,1
(32,2) 		9,9
(49,8) 		16,7
(62,1) 		21,6
(70,9) 		24,2
(75,6) 		23,0
(73,4) 		16,4
(61,5) 		8,8
(47,8) 		,8
(33,4) 		−4,2
(24,4) 		8,8
(47,8)
Minimum, °C (°F) −9,0
(15,8) 		−9,7
(14,5) 		−3,9
(25) 		4,2
(39,6) 		10,1
(50,2) 		15,1
(59,2) 		17,5
(63,5) 		16,2
(61,2) 		10,4
(50,7) 		4,1
(39,4) 		−2,4
(27,7) 		−7,3
(18,9) 		3,8
(38,8)
Apsolutni minimum, °C (°F) −33,0
(−27,4) 		−32,5
(−26,5) 		−25,8
(−14,4) 		−12,8
(9) 		−1,1
(30) 		2,0
(35,6) 		7,4
(45,3) 		4,5
(40,1) 		−1,0
(30,2) 		−12,2
(10) 		−25,8
(−14,4) 		−27,8
(−18) 		−33,0
(−27,4)
Količina padavina, mm (in) 38
(1,5) 		30
(1,18) 		28
(1,1) 		28
(1,1) 		39
(1,54) 		41
(1,61) 		35
(1,38) 		30
(1,18) 		29
(1,14) 		29
(1,14) 		34
(1,34) 		45
(1,77) 		406
(15,98)
Dani sa kišom 9 7 8 12 12 12 11 8 10 11 12 11 123
Dani sa snegom 20 18 11 2 0,03 0 0 0 0,1 1 9 18 79
Relativna vlažnost, % 88 86 81 64 57 56 53 51 61 73 86 89 70
Sunčani sati — mesečni prosek 66,1 96,9 138,4 204,2 290,8 308,4 329,3 300,2 228,9 155,8 63,6 42,5 2.225,1
Izvor #1: Pogoda.ru.net[4]
Izvor #2: Weatherbase (sun only)[5]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Grad je osnovan kao tvrđava 2. jula 1589. godine, kada je naziv „ Carcinska tvrđava“ prvi put pomenut u jednoj carskoj povelji. Carcin je izgrađen na strateški važnom mestu najmanje udaljenosti Volge i Dona i na raskršću puteva od kojih najvažniji onaj iz Evrope za Kinu. U Carcinskoj tvrđavi 1608. godine izgrađena je prva crkva, da bi krajem sedamnaestog veka ova tvrđava brojala između 350-400 ljudi. U periodu od 1607. pa do 1670. godine tvrđava je bila osvajana više puta od strane različitih zavojevača. Godine 1708, Carcin je pripojen Kazanskoj guberniji, da bi 1719. godine bio pripojen Astrahanskoj guberniji. U Carcinu je 1814. godine, počela da se gradi luka, a prvi teretni brod pristao je četiri godine kasnije. Od 1857. godine iz volgogradske luke su počeli da isplovljavaju putnički brodovi, koji su saobraćali od Carcina do Nižneg Novgorada. Prvo pozorište je izgrađeno 1872. godine, a prvi bioskop 1907. Od 1913. Caricin je dobio struju, tramvaje i asfalt.

Za vreme Ruskog građanskog rata u novembru 1917. godine u Carcinu je proglašena sovjetska vlast. Godine 1918, Caricin je bio opsedan od strane Bele armije generala Krasnova. Tri napada su bila odbijena, ali je grad ipak bio zauzet u junu 1919. godine od strane vojnika bele armije pod komandom generala Antona Denjikina, koji je na kraju napustio Caricin u januaru 1920. godine. Posle zauzeća Caricina od strane Crvene armije 2,5 hiljade članova uglednih i bogatih porodica bilo je streljano i bačeno u Volgu.[traži se izvor]

Ruševine Staljingrada za vreme bitke za Staljingrad (Pavlovljeva kuća).

Grad je preimenovan u Staljingrad 10. april 1925. godine. Grad je stekao slavu za vreme Drugog svetskog rata kada se u njemu krajem 1942. godine odigrala čuvena Staljingradska bitka. Bitka je počela 17. jula 1942. godine. Masovna nemačka bombardovanja 23. avgusta su razrušila grad, ubila više od 40 hiljada ljudi i uništila više od polovine gradskih rezervi. Do septembra grad je bombardovan od strane nemačke avijacije više od 400 puta. Nakon tog perioda u gradu nije ostalo ništa osim ruševina. Bitka za Staljingrad je bila jedna od najvećih bitaka Drugog svetskog rata, koja je vođena sa velikim intenzitetom. Kao primer može se uzeti glavna železnička stanica, koja je prelazila čak 13 puta čas u nemačke, a čas u ruske ruke. Bez obzira na velike gubitke Crvena armija nije dozvolila napredovanje vojske Trećeg rajha. 19. novembra 1942. godine počela je kontraofanziva Crvene armije koja je ubrzo doprinela opkoljavanju nemačkih trupa. 31. januara 1943. godine komandujući nemačkih snaga, general-feldmaršal Fridrih Paulus se predao, da bi 2. februara sve opkoljene jedinice nemačke vojske bile likvidirane. Ovim je u potpunosti završena Staljingradska bitka. Godine 1944. počelo je obnavljanje Staljingrada koje je zbog velike materijalne štete dugo trajalo.

Dana 10. novembra 1961. godine, Staljingrad je po odluci Nikite Hruščova, koji je vršio destaljinizaciju tadašnjeg Sovjetskog Saveza, preimenovan u Volgograd, a svi Staljinovi spomenici u gradu su uklonjeni. U maju 1963. godine Volgograd je posetio Fidel Kastro, a 8. marta 1965. godine grad je dobio zvanje „Grad-heroj“, koje se dodeljivalo gradovima koji su stradali od strane nemačkih okupatora za vreme Drugog svetskog rata. Dan grada se održava svake prve nedelje u mesecu.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema preliminarnim podacima sa popisa, u gradu je 2010. živelo 1.021.244 stanovnika, 9.827 (0,97%) više nego 2002.

Kretanje broja stanovnika
1939.1959.1970.1979.1989.2002.2010.
445.312593.844817.647928.894998.8641.011.417[6]1.021.215

Više od 90% stanovništva čine Rusi. Volgograd se sastoji od osam oblasti: Derženska, Krasnoarmejska (Crvenoarmijska), Krasnooktobarska (Crvenooktobarska), Traktorzavodska, Sovjetska, Kirovska, Centralna i Vovršilovska oblast. Stanovništvo je velikim delom pravoslavne vere. U Volgogradu se nalazi petnaest pravoslavnih crkava, a 2007. godine u Volgogradu je sagrađena i sinagoga.

Privreda[uredi | uredi izvor]

Zahvaljujući svom geografskom položaju u Volgogradu su zastupljene skoro sve grane privrede. U elektro privredi zaposleno je oko 13.000 ljudi, metalurgijom se bavi oko 12% građana Volgograda, u hemijskoj industriji radi oko 10.000 ljudi, a u mašinskoj industriji radi 20.000 ljudi. Trgovina je u Volgogradu veoma zastupljena i jedna je od najrazvijenijih grana privrede.

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Aerodrom je se nalazi u naselju Gumrak , 15 km severozapadno od Volgograda i povezuje grad i oblast sa mnogim gradovima Rusije i Evrope. Bio je opsežno rekonstruisan uoči Svetskog prvenstva 2018..

Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Rosstat. Baza dannыh pokazateleй municipalьnыh obrazovaniй”. Arhivirano iz originala 17. 10. 2014. g. Pristupljeno 21. 11. 2014. 
  2. ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 72. ISBN 86-331-2112-3. 
  3. ^ „Average Weather in Volgograd, Russia, Year Round - Weather Spark”. weatherspark.com. Pristupljeno 23. 5. 2019. 
  4. ^ „Pogoda.ru.net” (na jeziku: ruski). Pristupljeno 7. 7. 2016. 
  5. ^ „Weatherbase: Historical Weather for Volgograd, Russia”. Weatherbase. Pristupljeno 17. 11. 2012. 
  6. ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Volgogradskaя gorodskaя Duma. Rešenie №72/2149 ot 30 яnvarя 2013 g. «Ob ispolьzovanii naimenovaniя "gorod-geroй Stalingrad"», v red. Rešeniя №9/200 ot 23 dekabrя 2013 g. «O vnesenii izmeneniй v punkt 1 Porяdka ispolьzovaniя naimenovaniя "gorod-geroй Stalingrad", opredelёnnogo Rešeniem Volgogradskoй gorodskoй Dumы ot 30.01.2013 №72/2149 "Ob ispolьzovanii naimenovaniя "gorod-geroй Stalingrad"». Vstupil v silu so dnя prinяtiя. Opublikovan: "Gorodskie vesti. Caricыn – Stalingrad – Volgograd", #10, 2 fevralя 2013 g. (Volgograd City Duma. Decision #72/2149 of January 30, 2013 On Using the Name of the "Hero City Stalingrad", as amended by the Decision #9/200 of December 23, 2013 On Amending Item 1 of the Procedures for Usage of the Name "Hero City Stalingrad", Adopted by the January 30, 2013 Decision #72/2149 of Volgograd City Duma "On Using the Name of the "Hero City Stalingrad". Effective as of the day of adoption.).

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Волгоград&oldid=27785177”