Gazimestan

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Memorijalni kompleks Gazimestan
Spomenik kosovskim junacima
Opšte informacije
MestoKosovo Polje
OpštinaPriština
Država Srbija
Vrsta spomenikaMemorijalni kompleks
Vreme nastanka1389/1953.
Tip kulturnog dobraSpomenik kulture i prostorno kulturno istorijska celina od izuzetnog značaja
Nadležna ustanova za zaštituCentar za očuvanje kulturne baštine na Kosovu i Metohiji Leposavić
Od 1999. Gazimestan obezbeđuju međunarodne snage

Gazimestan je memorijalni kompleks i uzvišenje na severoistoku Prištine (626 m), pet kilometara od grada, s desne strane magistrale za Kosovsku Mitrovicu. Na njemu je vođena Kosovska bitka na Vidovdan 1389. godine.

Kao istorijski prostor odnosno centralno mesto sudara srpske i turske vojske, predstavlja jedinstvenu celinu u kojoj se nalaze: spomenik kosovskim junacima, u obliku srednjovekovne kule, podignut 1953. godine po projektu Aleksandra Deroka, Muratovo turbe i Gazimestan turbe (Barjaktarevo turbe). Na uzvisini je Spomenik kosovskim junacima, dok je kilometar prema selu Lazarevu Muratovo turbe, a na jugu, na 500 m, Barjaktarevo turbe.

Prostor kompleksa Gazimestan[uredi | uredi izvor]

Područje spomeničkog kompleksa Gazimestana, Plandišta, Treševine i Lazareva, graniči se na severnoj strani sa prostorom Bakšija; na severoistočnoj strani sa Brnjičkom rekom; na istočnoj strani granicu čine naselje Donja Brnjica i prostor Ravnište; na južnoj strani je prostor i naselje Orlović; na zapadnoj strani su prostori Široko polje i Mazgit sa naseljem Gornji Mazgit. Put za Prištinu na zapadnoj strani delimično graniči, a delimično prolazi kroz ovu celinu. Centralno mesto čini kula visine 25 m, u čijoj su unutrašnjosti ispisani stihovi epskih pesama kosovskog ciklusa. Na vrhu kule je platforma sa koje se sagledava prostor Kosovske bitke.

Proslava 600. godišnjice bitke[uredi | uredi izvor]

Povodom obeležavanja šest vekova od Kosovske bitke, na Vidovdan 1989. godine u neposrednom prostoru oko Kule urađene su likovne aplikacije u livenoj bronzi, koje simbolišu godine jubileja. U neposrednoj blizini spomenika postavljen je beli monolitni stub od mermera sa tekstom despota Stefana Lazarevića. Godine 1999, po ulasku NATO trupa i uspostavljanju vlasti UNMIK-a, prostor je devastiran, a u memorijalnoj kuli načinjena su oštećenja na informativnim aplikacijama.

Gazimestan na Vidovdan 2009. godine

Na proslavi, po procenama, se skupilo oko milion ljudi. Pojedinci istoričari i bivši jugoslovenski političari smatraju da je tada Slobodan Milošević u svom govoru najavio raspad SFR Jugoslavije.[1]

Razaranje 1999. godine[uredi | uredi izvor]

Spomen-obeležje je oskrnavljeno i oštećeno miniranjem u prisustvu britanskih snaga KFOR-a avgusta 1999. godine.

Kompleks danas[uredi | uredi izvor]

Kompleks Gazimestana sa spomenicima i božurima je bio pod zaštitom države do 1999. godine. Iako ga od tada čuvaju međunarodne snage, neki Albanci na njemu podižu građevinske objekte. U blizini spomenika je privatna ergela konja i konjički klub koji terene Gazimestana koristi kao hipodrom.

Srbi se svake godine o Vidovdanu okupljaju kod Spomenika kosovskim junacima na Gazimestanu, a Srpska pravoslavna crkva održi pomen.

Na Vidovdan 28. juna 2012. kod spomenika se okupilo 10.000 Srba a besedu je držao Patrijarh srpski Irinej.[2] Na svečanosti 2012. desio se incident kada je Kosovska policija naredila posetiocima da skinu majice ispisane ćirilicom ili bilo čim što podseća na Srbiju.[3]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Na grdnom sudilištu”. danas.rs. 29. 6. 2014. 
  2. ^ „Pečat (politički magazin, od 23,28 do 30,10 min)”. Radio-televizija Republike Srpske. 28. 6. 2012. Pristupljeno 30. 6. 2012. 
  3. ^ „Novinari RTRS-a i Glasa Srpske napadnuti na Kosovu”. Radio-televizija Republike Srpske. 28. 6. 2012. Pristupljeno 30. 6. 2012. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Gazimestan na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Газиместан&oldid=27702848”