Grmečka korida
Grmečka korida je naziv za tradicionalne borbe bikova, kod krajiških Srba,[1] sa Grmeča. Borbe se tradicionalno održavaju svake godine u prvu nedjelju iza Ilindana (2. avgusta). Danas, ova manifestacija je u okviru Ilindanskih svečanosti, a organizuje se uz pomoć lokalne zajednice u Oštroj Luci i Vlade Republike Srpske. Godine 2015. održana je 243. korida po redu.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Iako se smatra da je ova srpska narodna svetkovina stara najmanje dva vijeka, pretpostavlja se da se Grmečka korida prvi put u štampanom obliku pominje u pripovijeci „Jablan” 1902. srpskog autora iz ovog kraja, Petra Kočića, i to u vrijeme austrougarske okupacije.
Srbi iz pogrmečkih sela su tradicionalne borbe bikova do 1992. godine održavali na Međeđem brdu kod Sanice, u današnjoj federalnoj opštini Sanski Most. Tokom rata korida jenjava, a pogrmečki Srbi napuštaju ognjišta i ovu manifestaciju nastavljaju 1996. godine na Popovića brdu, Opština Oštra Luka koje se nalazi na teritoriji Republike Srpske.[2]
Pripovijetka „Jablan” 1902:
Bakovi stadoše bukati, kopati prednjim nogama, zanositi se, rebriti, dok silno ne grunuše rogovi o rogove. Stoji prasak, lom! Zemlja se kruni, ugiba pod njima. Lujo drhće, strepi. Svaki mu se živac razigrao. Izbečio krupne, grahoraste oči, ne trepće. Svaki pokret prati; svaki udar odjekne u razigranom srcu. Stisnuo se, pognuo se — pomagao bi Jablanu da može. Zasjeniše mu se oči. Samo nazire kako se nešto pred njim vrti, vijuga, ugiba. Rudonja nasrnu svom silom.
— Poduvati ga, Jabo! — viknu Lujo, kao izvan sebe.
Jablan, stari, lukavi mejdandžija, posrnu kao đoja na desno koljeno prednje noge, pa poduhvati Rudonju ispod vrata.
- Ne dajte, ljudi, nagrdi vola! viknu preplašeno knez.
Ispod vrata Rudonjina šiknu velik mlaz krvi. Lujo zadoliga. Jablan stoji ponosito na mejdanu i riče, a planinski vrhunci silno — silno odjekuju.[3]
Kategorije[uredi | uredi izvor]
Borbe bikova su podjeljenje u dvije kategorije, od 500 do 800 kg i one preko 800 kg. Pobjednik obično osvaja i novčanu nagradu.
Ilindan i grmečki vašar[uredi | uredi izvor]
Ilindan je hrišćanski praznik koji se slavi 20. jula po julijanskom kalendaru, odnosno 2. avgusta po gregorijanskom kalendaru. Posvećen je svetom proroku Iliji.
Okupljanja na vašarima su u tradicionalnoj kulturi obavljala značajnu funkciju kulturne razmjene između stanovnika bliskih predeonih cjelina. Grmečka korida i danas ima značajan odjek u seoskim i gradskim zajednicama krajiškog područja.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Pečat (47,46 min)”. Radio televizija Republike Srpske. 25. 8. 2011. Arhivirano iz originala 10. 11. 2017. g. Pristupljeno 29. 8. 2011.
- ^ Radio televizija Republike Srpske: Grmečka korida kod Oštre Luke, 07.08.2011. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. oktobar 2015) (jezik: srpski)
- ^ Projekat Rastko: Petar Kočić: Jablan (jezik: srpski)
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Turistička organizacija Repubilike Srpske (jezik: srpski) (jezik: engleski)
- Etnografski muzej u Beogradu (jezik: srpski)
- Turistička organizacija Repubilike Srpske — Grmečka korida Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. februar 2020) (jezik: srpski)
- Petar Kočić: SABRANA DJELA I-IV (jezik: srpski)
- Turistička organizacija Repubilike Srpske — Grmečka korida Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. februar 2020) (jezik: srpski)
