Dinarske mešovite šume

šuma jele na Orjenu

Dinarske mešovite šume čine ekoregion u okviru bioma širokolisnih i mešovitih šuma umerenih predela, koji se prostire na površini od 58.200 km² na planinama Balkanskog poluostrva, od jugoistočnih Alpa do Prokletija. Najvećim delom ovaj ekoregion obuhvata Dinarske planine. Države u kojima se razvijaju dinarske mešovite šume su Italija (krajnji severoistočni deo), Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Srbija (delovi zapadne Srbije i krajnji jug Metohije) i Albanija (severni deo). Klimu Dinarskih i susednih planina karakteriše visok nivo godišnjih padavina (i preko 2000 mm vodenog taloga). Relativno nenarušeni ekosistemi i velike površine pod šumom su među najpovoljnijima u Evropi za život krupnih zveri (poput mrkog medveda, vuka, risa). U okviru ovog ekoregiona nalazi se nekoliko područja značajnih za ptice (IBA područja).

Ekoregion dinarskih mešovitih šuma na severu se graniči sa ekoregionom panonskih mešovitih šuma, na istoku (duž Podrinja i Polimlja) sa ekoregionom balkanskih mešovitih šuma, na jugozapadu i jugu se graniči sa sredozemnim ekoregionom ilirskih listopadnih šuma (nejasna granica na južnim padinama planina duž jadranske obale) i na jugoistoku sa ekoregionom pindskih mešovitih šuma (u predelu Prokletija). Usled brojnih klisura i kanjona u kojima se vegetacije severnih i južnih padina razlikuju, istočne i jugoistočne granice dinarskog ekoregiona su nejasne.

Živi svet dinarskih mešovitih šuma

Širok raspon nadmorskih visina za posledicu ima dve glavne šumske zone: četinarsku zonu na višim nadmorskim visinama i mešovitu širokolisnu zonu, u ravnicama, na nižim padinama i visoravnima. Šumski ekosistemi su u pojedinim predelima prašumskog karaktera, kao u Perućici u Bosni i Hercegovini, i Nacionalnom parku Biogradska gora u Crnoj Gori.

Četinarske šume imaju reliktni karakter: na ovim planinama zaostale su kao ostaci borealnih šuma (tajgi) rasprostranjenih tokom ledenog doba. Dominantne vrste savremenih četinarskih šuma na Dinarskim planinama su Evropska smrča (Picea abies), jela (Abies alba) i crni bor (Pinus nigra). Endemična i reliktna četinarska vrsta karakteristična za ovaj ekoregion je Pančićeva omorika (Picea omorika). Raznovrsne mešovite šume bukve, jele i smrče predstavljaju prelaz ka širokolisnim šumama koje rastu na nižim nadmorskim visinama.

Listopadne bukove i hrastove šume dominiraju na nižim nadmorskim visinama Dinarskih planina, kao i na padinama mnogobrojnih klisura i kanjona. U ovim šumama rod hrastova je predstavljen brojnim listopadnim vrstama, poput cera, medunca, sladuna i lužnjaka. Kanjonsku listopadnu vegetaciju karakterišu i tercijarni relikti poput forzicije (Forsythia europaea) i jorgovana (Syringa vulgaris).