Druga grčka republika

Ἑλληνικὴ Δημοκρατία; Ἑλληνικὴ Δημοκρατία; Ellīnikī́ Dīmokratía''; Druga grčka republika
	Zastava Grb
	; Grčka 1935. godine
Geografija
Kontinent	Evropa
Regija	Grčka
Glavni grad	Atina
Društvo
Službeni jezik	grčki
Religija	pravoslavlje
Istorija
Istorijsko doba	novi vek
— Osnivanje	1924. godina
— Ukidanje	1935. godina
Zemlje prethodnice i naslednice; Grčke
Prethodnice:	Naslednice:

Druga grčka republika (grč. Βʹ Ελληνική Δημοκρατία) je moderni istoriografski termin za politički režim u Grčkoj u periodu od 24. marta 1924. do 10. oktobra 1935. godine, koji je u to vreme bio poznat pod nazivom Helenska republika (grč. Ἑλληνικὴ Δημοκρατία). Zamenila je ustavnu monarhiju na čelu sa dinastijom Gliksburg, i trajala je do državnog udara kada je vraćena monarhija.

Druga republika označava drugi period u modernoj istoriji Grčke u kome zemljom nije upravljao kralj, dok se skupština i privremena vlada nakon Grčke revolucije smatraju za Prvu republiku. Trenutna republika (nakon 1974.) je poznata pod imenom Treća grčka republika.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Nakon poraza Grčke u Grčko-turskom ratu 1922. godine, poražena armija je podigla revoluciju 11. septembra 1922. protiv kraljeve vlade. Nakon puča venizelističkog generala Plastirasa, kralj Konstantin I bio je primoran na abdikciju 27. septembra 1922, i umro je u egzilu 1923. godine. Njegov najstariji sin i naslednik, kralj Đorđe II, je 19. decembra 1923. godine otišao u egzil u Rumuniju, zemlju svoje supruge. Dana 25. marta 1924, bila je proglašena Druga grčka republika.^[1]. Ovi događaji su bili kulminacija procesa koji je započeo 1915. godine između kralja Konstantina i njegovog političkog protivnika Venizelosa.

Tokom svog kratkog postojanja, političko stanje u Drugoj Republici je bilo nestabilno. Grčko društvo je i dalje bilo podeljeno na prorepublikanske vanzeliste i monarhiste koji nisu priznavali legitimitet Republike. Sukobi u društvu prošireni su na kulturna i socijalna pitanja kao što su razlike u upotrebi grčkog jezika prema arhitektonskim stilovima. Ovom polarizacijom dodato je destabilizirajuće učešće vojske u politici što je dovelo do nekoliko udara i pokušaja udara. Ekonomija je bila u lošem stanju nakon decenije ratovanja i nije bila u stanju da izdrži dolazak 1,5 miliona izbeglica nakon razmene stanovništva sa Turskom.

Prvi predsednik republike bio je admiral Pavlos Kunturiotis, pristalica Venizelosa koji je podneo ostavku nakon državnog udara 1925. godine. Njega je zamenio vođa udara, general Pangalos, kog je takođe smenila vojska posle pet meseci, nakon kratkog sukoba sa Bugarskom izazvanog nesporazumom na granici u blizini grada Petriča. Kunturiotis je vraćen i ponovo izabran za predsednika 1929. godine, ali je bio prisiljen da podnese ostavku iz zdravstvenih razloga kasnije te godine. Njega je zamenio Aleksandros Zaimis, koji je bio na vlasti do ukidanja republike 1935. godine.

Uprkos periodu stabilnosti i osećaju blagostanja pod vladom Venizelosa od 4. jula 1928. do 6. marta 1933, ozbiljno su se osetili uticaji Velike krize kada je došlo do nove političke nestabilnosti. Pritisak da se vrati monarhija je sve više rastao. Venizelosovi oficiri pokušali su da izvedu državni udar marta 1935. koji je ugušio general Kondilis. 10. okktobra 1935. predsednik Zaimis bio je primoran da postavi Kondilisa za premijera. Kasnije tog dana, Kondilis je prisilio Zaimisa da podnese ostavku, proglasio se regentom i ukinuo republiku. 3. novembra 1935. održan je „montirani“ referendum za povratak monarhije, rezultati su bili 98% za povratak monarhije. Kralj Đorđe II vratio se u Atinu 23. novembra, a Kondilis je ostao premijer.