Endre Bajči-Žilinski

Endre Bajči-Žilinski
Lični podaci
Puno ime	Bajcsy-Zsilinszky Endre Kálmán
Datum rođenja	(1886-06-06)6. jun 1886.
Mesto rođenja	Sarvaš, Austrougarska
Datum smrti	24. decembar 1944.(1944-12-24) (58 god.)
Mesto smrti	Šopronkohida, Kraljevina Mađarska
Zanimanje	Političar, novinar, kolumnista
Porodica
Supružnik	Marija Bende

Endre Kalman Bajči-Žilinski (Sarvaš, 6. jun 1886 – Šopronkohida, 24. decembar 1944), je bio uticajan mađarski političar i novinar koji se suprotstavljao ekspanziji nacističke Nemačke i zbog svojih ubeđenja ubijen.

Mladost i obrazovanje

Završio je Đula Andraši gimnaziju u Bekeščabi. Nakon mature u 1904. godini, nastavio je univerzitetsko obrazovanje na Pravnom fakultetu Univerziteta Franc Jozef u Kluž-Napoki. Završio je dva semestra na univerzitetima u Lajpcigu i Hajdelbergu i stekao zvanje advokata. Decembra meseca 1908. godine doktorirao je pravo. Tokom boravka u Nemačkoj njegova interesovanja su se fokusirala na svet politike. Tokom boravka u Hajdelbergu je stekao brojna prijateljstva i društvene kontakte.

Prvi svetski rat

Odmah po izbijanju Prvog svetskog rata se prijavio kao dobrovoljac i svoju jedinicu, Drugu husarsku diviziju, raspoređenu na srpski front. Nakon toga raspoređen je na italijanski front, a početkom juna 1916. godine, u sastavu 2. carske i kraljevske husarske divizije, raspoređen je na istočni front. U septembru iste godine je ranjen i proveo period u vojnoj bolnici zbog oporavka. Početkom 1917. zatražio je i dobio dozvolu za povratak na front. Godine 1918. učestvovao je u osnivanju Mađarske asocijacije za nacionalnu odbranu (MOVE) zbog čega je kasnije bio prisiljen da emigrira u Beč.

Međuratni period

U mladosti je bio član 'Stranke odbrane rase' (zvanično "Mađarske nacionalne partije za samoopredeljenje" – mađ. Magyar Nemzeti Függetlenségi Párt), a kasnije je raskinuo s njom. Od 1922. je bio član Državne skupštine. Jedan od osnivača Nacionalne radikalne stranke Mađarske 1930. i poslanik ove stranke u mađarskom parlamentu.

Od 1939. član je i jedan od lidera Nezavisne zemljoradničke stranke (mađ. Független Kisgazdapárt), koju je predstavljao u parlamentu. Osnivač je i urednik nekoliko mađarskih publikacija. Protivio se ulasku Mađarske u Antikominternski pakt, savezništvu sa nacističkom Nemačkom i učešću Mađarske u Drugom svetskom ratu. Nakon izbijanja Drugog svetskog rata, postao je glavni urednik nedeljnog časopisa Nezavisna Mađarska (Független Magyarország) u kome je se propagirala neophodnost blokiranja nemačke ekspanzije ujedinjenim naporima podunavskih država.

Drugi svetski rat

Od 1941. godine bio je urednik antinacističkog lista Slobodna reč (Szabad Szó), a iste godine bio je jedan od glavnih organizatora antifašističkih protesta 15. marta. U spoljnopolitičkom odboru mađarskog parlamenta je 29. januara osudio pogrom u Bačkoj nad Srbima, Jevrejima i Romima. 19. marta 1944. godine, Bajči-Žilinski se u svom stanu suprotstavio hapšenju od strane Gestapa. U kratkoj borbi oružjem ranjen je i uhapšen. Mađarska vlada je 11. oktobra iste godine zatražila i dobila njegovo puštanje na slobodu, ali u novembru je ponovo uhapšen i zatvoren u zatvoru u Šopronkohidi, gde je 24. decembra pogubljen vešanjem.

Sećanje na E. Bajči-Žilinskog

Po završetku rata, 27. maja 1945. godine u Tarpi je održano svečana sahrana njegovih posmrtnih ostataka. Ime Endre Bajči-Žilinskog nosi više ulica u gradovima širom Mađarske, ulica u Novom Sadu, kao i jedna od stanica metroa u Budimpešti.