Etnički Muslimani u Crnoj Gori

Etnički Muslimani u Crnoj Gori
Ukupna populacija
	20,537 (2011)
Jezici
	crnogorski, srpski
Religija
	većinom islam (suniti)
Srodne etničke grupe
	Srbi muslimani, Crnogorci i Bošnjaci

Udeo etničkih Muslimana u stanovništvu Crne Gore prema popisu iz 2011. godine

Etnički Muslimani u Crnoj Gori su stanovnici Crne Gore koji se u etničkom smislu izjašnjavaju kao pripadnici muslimanskog naroda. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, na području Crne Gore živi 20,537 etničkih Muslimana, što čini 3,31% od ukuonog broja stanovnika te države.^[1] Najznačajnija kulturno-prosvetna organizacija etničkih Muslimana u Crnoj Gori je Matica muslimanska Crne Gore.^[2] Kao priznata etnička manjina, predstavljeni su putem Saveta Muslimana Crne Gore.^[3]

Etnički Muslimani u Crnoj Gori smatraju se delom muslimanskog naroda kao posebnog južnoslovenskog naroda koji je kao takav dobio priznanje u bivšoj Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, a samim tim i u tadašnjoj Socijalističkoj Republici Crnoj Gori.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Etnička karta šireg prostora Raške oblasti prema popisu iz 2002. godine, sa naznačenom većinom etničkih Muslimana u pojedinim mestima na području opština Pljevlja, Bijelo Polje i Berane u Crnoj Gori, kao i u pojedinim mestima na području opština Prijepolje i Sjenica u Srbiji.

Za vreme postojanja bivše SFRJ, većina muslimanskog naroda, uključujući i pripadnike tog naroda u tadašnjoj jugoslovenskoj federalnoj jedinici Crnoj Gori, bila je jugoslovenski orijentisana.^[4] Međutim, u razdoblju između 1990. i 1992. godine došlo je do opšteg uspona nacionalizma, čime je dat zamah separatističkim tendencijama u odnosu na Jugoslaviju kao zajedničku državu svih njenih naroda.

Ova politika je bila praćena pojavom etničkog bošnjaštva, koje je težilo da sve jugoslovenske Muslimane, bez obzira na njihovo poreklo, pretvori u etničke Bošnjake. Na referendumu o nezavisnosti Bosne i Hercegovine koji je održan početkom 1992. godine, velika većina bosansko-hercegovačkih Muslimana opredelila se za otcepljenje Bosne i Hercegovine od Jugoslavije, što je dovelo do političkog cepanja muslimanskog naroda u vidu državnog odvajanja bosansko-hercegovačkih Muslimana od preostalih jugoslovenskih Muslimana u Crnoj Gori i Srbiji (SR Jugoslavija).^[5]

Dodatni korak ka razbijanju jedinstva muslimanskog naroda učinjen je 1993. godine na Prvom bošnjačkom saboru u Sarajevu, kada je odlučeno da se dotadašnji jugoslovenski Muslimani preimenuju u etničke Bošnjake, čime je tom starinskom regionalnom nazivu za stanovnike Bosne dato novo etničko značenje. Ova odluka izazvala je brojne nedoumice, kako među Muslimanima u Hercegovini, koji se nikada (čak ni u regionalnom smislu) nisu smatrali Bošnjacima, tako i među Muslimanima u Crnoj Gori i Srbiji, što je tokom narednih godina dovelo do novih sporova i trajnih podela.^[6]

Politika integralnog bošnjaštva, koja je težila da sve jugoslovenske Muslimane, bez obzira na njihovo poreklo, pretvori u etničke Bošnjake, dovela je do podele među etničkim Muslimanima u Crnoj Gori. Uprkos tendencijama u vidu bošnjačenja, odnosno prevođenja u bošnjački etnički korpus, veliki deo etničkih Muslimana u Crnoj Gori je zadržao svoju narodnu posebnost i svoje tradicionalno ime. Usprotivivši se nametanju bošnjaštva, predsednik Matice muslimanske u Crnoj Gori, dr Avdul Kurpejović je 2014. godine naglasio da se "velikobošnjački nacionalistički, islamski asimilatorski program" temelji na Islamskoj deklaraciji Alije Izetbegovića.^[7]

Savremeno stanje[uredi | uredi izvor]

Prema prethodnom popisu stanovništva iz 2003. godine, u Crnoj Gori je bilo 24.625 etničkih Muslimana, što je činilo 3,97% od ukupnog broja stanovnika te države. Naredni popis stanovništva iz 2011. godine je pokazao da se ukupan broj etničkih Muslimana donekle smanjio, tako da je u Crnoj Gori zabeleženo ukupno 20,537 pripadnika muslimanskog naroda, što čini 3,31% od ukupnog broja stanovnika te države.^[8] U preambuli sadašnjeg Ustava Crne Gore iz 2007. godine, među narodima i manjinama izričito su pomenuti i Muslimani.^[9]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Zavod za statistiku (2011): Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011. godine
^ Matica muslimanska Crne Gore
^ „Savjet Musimana Crne Gore”. Arhivirano iz originala 28. 02. 2019. g. Pristupljeno 27. 02. 2019.
^ Ćerić 1968.
^ Velikonja 2003, str. 237-238.
^ Avdul Kurpejović (2008): Bošnjaci su politička tvorevina
^ Avdul Kurpejović (2014): Muslimani su nacionalna manjina
^ Zavod za statistiku (2011): Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori
^ Ustav Republike Crne Gore (2007)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Velikonja, Mitja (2003). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina. College Station: Texas A&M University Press.
Grgurević, Osman, ur. (2011). Vjersko i kulturno u nacionalnom identitetu Muslimana Crne Gore. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Dimitrova, Bohdana (2001). „Bosniak or Muslim? Dilemma of one Nation with two Names” (PDF). Southeast European Politics. 2 (2): 94—108.
Đečević, Mehmed; Vuković-Ćalasan, Danijela; Knežević, Saša (2017). „Re-designation of Ethnic Muslims as Bosniaks in Montenegro: Local Specificities and Dynamics of This Process”. East European Politics and Societies and Cultures. 31 (1): 137—157.
Jović, Dejan (2013). „Identitet Bošnjaka/Muslimana”. Politička misao: Časopis za politologiju. 50 (4): 132—159.
Kurpejović, Avdul (2006). Slovenski muslimani zapadnog Balkana. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Kurpejović, Avdul (2008). Muslimani Crne Gore: Značajna istorijska saznanja, dokumenta, institucije, i događaji. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Kurpejović, Avdul (2011). Kulturni i nacionalni status i položaj Muslimana Crne Gore. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Kurpejović, Avdul (2014). Analiza nacionalne diskriminacije i asimilacije Muslimana Crne Gore. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Kurpejović, Avdul (2018). Ko smo mi Muslimani Crne Gore (PDF). Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Lipovina, Ljiljana (2004). Bibliografija muslimanskog naroda Crne Gore. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.
Selimović, Salih (2001). „Srbi muslimani i njihova denacionalizacija” (PDF). Glasnik Zavičajnog muzeja. Pljevlja. 2: 163—181.
Selimović, Salih (2017). „Muslimani srpskog porekla i njihova denacionalizacija”. Srpska slobodarska misao. 18 (102): 119—138.
Ćerić, Salim (1968). Muslimani srpskohrvatskog jezika. Sarajevo: Svjetlost. ^{[mrtva veza]}
Hrabak, Bogumil (1997). „Muslimani ili Bošnjaci u Staroj Raškoj (Novopazarskom sandžaku)”. Novopazarski zbornik. 21: 265—273. Arhivirano iz originala 28. 04. 2020. g. Pristupljeno 28. 02. 2019.
Čoković, Salko; Kurpejović, Avdul (2012). Ustavno-pravni i politički status i položaj Muslimana Crne Gore. Podgorica: Matica muslimanska Crne Gore.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Zavod za statistiku (2011): Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011. godine

[2] Matica muslimanska Crne Gore

[3] „Savjet Musimana Crne Gore”. Arhivirano iz originala 28. 02. 2019. g. Pristupljeno 27. 02. 2019.

[FOOTNOTEĆerić1968-4] Ćerić 1968.

[FOOTNOTEVelikonja2003237-238-5] Velikonja 2003, str. 237-238.

[6] Avdul Kurpejović (2008): Bošnjaci su politička tvorevina

[7] Avdul Kurpejović (2014): Muslimani su nacionalna manjina

[8] Zavod za statistiku (2011): Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori

[9] Ustav Republike Crne Gore (2007)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

p r u Etničke grupe Crne Gore
Crnogorci (narod) · Crnogorci (Srbi)
Nacionalne manjine Sa priznatim manjinskim statusom	Bošnjaci Muslimani Albanci Romi Hrvati
Drugi narodi Bez priznatog manjinskog statusa	Balkanski Egipćani Jugosloveni Rusi Makedonci Slovenci Mađari Goranci Njemci Italijani Turci Jevreji