Istorija umetnosti

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Venera iz Vilensdorfa
Bista kraljice Nefertitis (isto Nofretete), Muzej starina u Berlinu
Gudea vladar Lagaša Luvr Pariz
Koloseum u Rimu iz 1. veka UNESKOva svetska baština i jedno od novih sedam svetskih čuda
Freska Hrista unutar crkve Aja Sofija
Isečak freske u Sopoćanima u Srbiji glavno delo kasnovizantijskog slikarstva
Notr-Dam-La-Grand, Poatje
Gotska katedrala (Amijen)
Supružnici Arnolfini, slika Jana van Ajka iz 1434. god., ulje na dasci, 81,9 x 59,7 cm, London.
Obožavanje Hrista od Peter Paul Rubensa.
Streljanje 3. maja- Francisko Goja
Impresija, rađanje sunca. Slika po kojoj je impresionizam dobio ime.
Gaudijevo nedovršeno remek delo, Sagrada Familija
Violon, verre, pipe et encrier, Pablo Pikaso, 1912.
skulptura Robert Rošenberga u Berlinu, 1988

Istorija umetnosti je istraživanje istorijskog konteksta dela u odnosu na stvaraoce i periode u vizuelnim umetnostima. Shvatanje umetnosti, kroz istorijsku klasifikaciju u vizuelnim umetnostima, kao što su slikarstvo, vajarstvo, arhitektura i primenjene umetnosti (dekorativne i u novije vreme dizajn i fotografija), je glavni zadatak istorije umetnosti.[1][2] Istorija umetnosti obuhvata proučavanje predmeta kreiranih u različitim kulturama širom sveta i kroz istoriju koji prenose značenje, značaj ili namenski služe pre svega kao vizuelna sredstva.

Nastanak istorije umetnosti[uredi | uredi izvor]

Najstariji očuvani zapisi o umetnosti koji se mogu klasifikovati kao istorija umetnosti su odlomci iz Prirodne istorije Plinija Starijeg (oko 77-79), koji se tiču razvoja grčke skulpture i slikarstva.[3] Iz njih je moguće pratiti ideje Ksenokrata od Sikiona (oko 280. godine pre nove ere), grčkog vajara koji je verovatno bio prvi istoričar umetnosti.[4] Plinijev rad, iako je uglavnom enciklopedija nauke, imao je stoga uticaja od renesanse nadalje. (Posebno su poznati odlomci o tehnikama koje je slikar Apeles (oko 332-329. p. n. e.) stvorio.) Slični, iako nezavisni događaji odvili su se u Kini u 6. veku, gde je kanon vrednih umetnika uspostavljen među piscima školske zvanične klase. Ovi pisci, koji su nužno poznavali kaligrafiju, bili su i sami umetnici. Umetnici su opisani u Sje Heovom delu Šest principa slikarstva.[5]

Jedan od začetaka istorije umetnosti predstavlja delo Đorđa Vazarija, „Životi slavnih slikara, vajara i arhitekata“ u kome je opisivao živote umetnika, njihova dela i tehnike koje su koristili. Bio je Mikelanđelov učenik.

Vinkelman (Winkelman, Johann Joachim) (1717-1768) se smatra začetnikom istorije umetnosti kao discipline koju danas poznajemo. Veoma je bitno shvatiti period u kome je on živeo jer mi danas celokupnu istoriju umetnosti posmatramo kroz šablon koji je postavljen u XVIII veku.

Istorijom umetnosti su se bavili i:

Metodologija[uredi | uredi izvor]

Istoričar umetnosti prilikom procesa analize umetničkog dela, stvaraoca, ili perioda postavlja sebi dva osnovna zadatka:

  • Prvi je pripisivanje određenog umetničkog dela; studija autentičnosti umetničkog dela; određivanje perioda u stvaralačkom razvoju umetnika ili kulturno-istorijskog perioda; uticaj na umetnost ili umetnike koji slede; sakupljanje biografskih podataka umetnika i dokumentacija o umetničkom delu.
  • Drugi se zasniva na istorijskom istraživanju stila ili umetničkog jezika kojim se umetnik služio, sa šire istorijske perspektive, a koja se sastoji od upoređivanja stila, perioda ili pravaca iz prošlosti. Za istoričara je takođe veoma važna ikonografija (simboli, tema i značenje), koja se može naći u delu, periodu, ili pravcu koji je predmet istraživanja.

Magija i ritual - umetnost praistorijskog čoveka[uredi | uredi izvor]

Umetnost praistorije

Umetnost egipatske civilizacije[uredi | uredi izvor]

Umetnost starog Egipta

Umetnost prvih civilizacija na istoku[uredi | uredi izvor]

Rana umetnost na Istoku

Umetnost Antike - Grčka i Rim[uredi | uredi izvor]

Počeci srednjovekovne umetnosti u Evropi[uredi | uredi izvor]

Počeci srednjovekovne umetnosti

Razvoj srednjovekovne umetnosti u hrišćanskom i islamskom svetu[uredi | uredi izvor]

Srednjovekovna umetnost

Umetnost početka modernog sveta - renesansa i humanizam u Evropi[uredi | uredi izvor]

Umetnost u XV i XVI veku[uredi | uredi izvor]

Umetnost baroka i romantizma[uredi | uredi izvor]

Umetnost u XVII veku[uredi | uredi izvor]

Barok

Umetnost u XVIII veku[uredi | uredi izvor]

Umetnost u XIX veku[uredi | uredi izvor]

Početak i nastanak moderne umetnosti krajem XIX veka[uredi | uredi izvor]

Moderna umetnost u XIX veku[uredi | uredi izvor]

Umetnost industrijske revolucije u Evropi i prve avangarde[uredi | uredi izvor]

Moderna umetnost u XX veku[uredi | uredi izvor]

Moderna umetnost posle Drugog svetskog rata[uredi | uredi izvor]

Umetnost globalizacije sveta i tehnološke revolucije[uredi | uredi izvor]

Savremena umetnost

Modernizam

Završetak moderne umetnosti - nastanak novih formi u umetnosti[uredi | uredi izvor]

Muzeji i važni događaji u savremenoj umetnosti[uredi | uredi izvor]

Umetnost južnoslovenskih naroda na Balkanu[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „What is art history and where is it going? (article)”. Khan Academy (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-04-19. 
  2. ^ „What is the History of Art? | History Today”. www.historytoday.com. Pristupljeno 2017-06-23. 
  3. ^ First English Translation retrieved January 25, 2010
  4. ^ Dictionary of Art Historians Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. јул 2020) Retrieved January 25, 2010
  5. ^ The shorter Columbia anthology of traditional Chinese literature, By Victor H. Mair, p.51 retrieved January 25, 2010

Литература[uredi | uredi izvor]

  • Wölfflin, H. (1915, trans. 1932). Principles of art history; the problem of the development of style in later art. [New York]: Dover Publications.
  • Hauser, A. (1959). The philosophy of art history. New York: Knopf.
  • Arntzen, E., & Rainwater, R. (1980). Guide to the literature of art history. Chicago: American Library Association.
  • Holly, M. A. (1984). Panofsky and the foundations of art history. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press.
  • Johnson, W. M. (1988). Art history: its use and abuse. Toronto: University of Toronto Press.
  • Carrier, D. (1991). Principles of art history writing. University Park, Pa: Pennsylvania State University Press.
  • Kemal, Salim; Gaskell, Ivan (1991). The Language of Art History. Cambridge University Press. ISBN 0-521-44598-1. 
  • Fitzpatrick, V. L. N. V. D. (1992). Art history: a contextual inquiry course. Point of view series. Reston, VA: National Art Education Association.
  • Minor, Vernon Hyde. (1994). Critical Theory of Art History. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
  • Nelson, R. S., & Shiff, R. (1996). Critical terms for art history. Chicago: University of Chicago Press.
  • Adams, L. (1996). The methodologies of art: an introduction. New York, NY: IconEditions.
  • Frazier, N. (1999). The Penguin concise dictionary of art history. New York: Penguin Reference.
  • Pollock, G (1999). Differencing the Canon. Routledge. ISBN 0-415-06700-6. 
  • Harrison, Charles, Paul Wood, and Jason Gaiger. (2000). Art in Theory 1648-1815: An Anthology of Changing Ideas. Malden, MA: Blackwell.
  • Minor, Vernon Hyde. (2001). Art history's history. 2nd ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  • Robinson, Hilary. (2001). Feminism-Art-Theory: An Anthology, 1968–2000. Malden, MA: Blackwell.
  • Clark, T.J. (2001). Farewell to an Idea: Episodes from a History of Modernism. New Haven: Yale University Press.
  • Buchloh, Benjamin. (2001). Neo-Avantgarde and Culture Industry. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Mansfield, Elizabeth (2002). Art History and Its Institutions: Foundations of a Discipline. Routledge. ISBN 0-415-22868-9. 
  • Murray, Chris. (2003). Key Writers on Art. 2 vols, Routledge Key Guides. London: Routledge.
  • Harrison, Charles, and Paul Wood. (2003). Art in Theory, 1900–2000: An Anthology of Changing Ideas. 2nd ed. Malden, MA: Blackwell.
  • Shiner, Larry (2003). The Invention of Art: A Cultural History. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-75342-3. 
  • Pollock, Griselda, ур. (2006). Psychoanalysis and the Image. Oxford: Blackwell. ISBN 1-4051-3461-5. 
  • Emison, Patricia (2008). The Shaping of Art History. University Park: The Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-271-03306-8. 
  • Charlene Spretnak (2014), The Spiritual Dynamic in Modern Art: Art History Reconsidered, 1800 to the Present.
  • Gauvin Alexander Bailey (2014) The Spiritual Rococo: Décor and Divinity from the Salons of Paris to the Missions of Patagonia. Farnham: Ashgate.
  • Adams, Laurie. Art across Time. 3rd ed. Boston: McGraw-Hill, 2007.
  • Bell, Julian. Mirror of the World: A New History of Art. 2nd ed., London, Thames & Hudson. 2010. ISBN 978-0-500-28754-5.
  • Gardner, Helen; Kleiner, Fred S. (2009). Gardner's Art through the Ages: A Global History (13th izd.). Australia: Thomson/Wadsworth. 
  • Gombrich, E.H. The Story of Art. 15th ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1990.
  • Honour, Hugh, and John Fleming. The Visual Arts: A History. 5th ed. New York: Henry N. Abrams, 1999.
  • Honour, Hugh, and John Fleming. A World History of Art. 7th ed. Laurence King Publishing, (2005) ISBN 1-85669-451-8
  • Janson, H.W., and Penelope J.E. Davies. Janson's History of Art: The Western Tradition. 7th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall, 2007.
  • Oliver Grau (Ed.): MediaArtHistories, Cambridge/Mass.: MIT-Press, 2007.
  • La Plante, John D. Asian Art. 3rd ed. Dubuque, IA: Wm. C. Brown, 1992.
  • Phaidon Editors. 30,000 Years of Art: The Story of Human Creativity Across Time & Space, 2nd ed. London: Phaidon Press, 2015
  • Miller, Mary Ellen. The Art of Mesoamerica: From Olmec to Aztec. 4th ed, World of Art. London: Thames & Hudson, 2006.
  • Onians, John (2004). Atlas of World Art. London: Laurence King Publishing. ISBN 978-1-85669-377-6. 
  • Pierce, James Smith, and H.W. Janson. From Abacus to Zeus: A Handbook of Art History. 7th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice

Hall, 2004.

  • Pohl, Frances K. Framing America: A Social History of American Art. New York: Thames & Hudson, 2002.
  • Stokstad, Marilyn. Art History. 3rd ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, 2008.
  • Thomas, Nicholas. Oceanic Art, World of Art. New York: Thames and Hudson, 1995.
  • Thuillier, Jacques (2002). Histoire de l'art. Paris: Flammarion. ISBN 2-08-012535-4. 
  • Thuillier, Jacques (2002). History of Art. Paris: Flammarion. ISBN 2-08-010875-1. 
  • Wilkins, David G., Bernard Schultz, and Katheryn M. Linduff. Art Past, Art Present. 6th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, 2008.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Историја_уметности&oldid=27549914”