Kaunas

Kaunas lit. Kaunas
Znamenitosti Kaunasa
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Litvanija
Okrug	Kaunas okrug
Opština	Kaunas
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2009.	352.279
— gustina	2.243,82 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	54° 53′ 57″ S; 23° 54′ 22″ I
Površina	157 km2
Kaunas Kaunas na karti Litvanije
Poštanski broj	44001
Pozivni broj	(+370) 37
Registarska oznaka	K
Veb-sajt
www.kaunas.lt

Kaunas (litv. Kaunas, rus. Ковно, nem. Kauen, polj. Kowno) je drugi grad po veličini u Litvaniji, smešten u njenom središnjem delu. Između dva svetska rata to je bio glavni grad Litvanije. Grad je upravno središte istoimenog Kaunas okruga.

Kaunas ima 352.279 stanovnika (2009. g.).

Naziv grada

Pre litvanske nezavisnosti bio je poznat kao Kovno, što predstavlja slovenski oblik imena grada. Poreklo naziva grada je najverovatnije vezano za lično ime.

Geografija

Kaunas je smešten gotovo u „geografskom središtu“ Litvanije. Od glavnog grada Vilnjusa grad je udaljen 102 km zapadno, a od litvanske luke na Baltiku i trećeg grada po veličini u državi, grada Klajpede 215 km jugoistočno.

Reljef: Grad Kaunas se nalazi u ravničarskom području, na približno 30 m nadmorske visine. Staro jezgro grada se obrazovalo na strateški važnom brežuljku iznad ušća reka.

Klima: U Kaunasu vlada kontinentalna klima.

Vode: Kaunas je smešten na ušću dve reke važne za Litvaniju, Nerisa i Njemena. Kako su ove reke granice između istorijskih litvanskih pokrajina, Kaunas se delom nalazi u Džukiji, delom u Suvalkiji i delom u Aukštajtiji. Ovako povoljan položaj bio je velika prednost u mirnim vremenima, ali je u vreme ratova uzrokovao pustošenja ovo strateški dobro postavljenog grada.

Istorija

Kaunaški zamak

Ulica slobode, glavna pešačka ulica u Kaunasu

Prema predanju grad je osnovan 1030. godine, ali prvi put se 1361. godine spominje u pisanim izvorima. U 13. veku izgrađeni su zidovi kao zaštita od stalnih upada Tevtonskih vitezova. Tevtonski vitezovi su osvojili Kaunas 1362. godine i uništili su zamak Kaunas. Vitautas Veliki mu je dao prava 1408. godine. Kaunas je dobio na značaju, jer je predstavljao raskrsnicu trgovačkih puteva, a bio je rečna luka. Član Hanzeatske lige postao je 1441. godine. Do 16. veka imao je javnu školu, bolnicu.

Za Kaunas 17. i 18. vek nisu bili tako srećni. Ruska vojska je 1665. godine nekoliko puta napadala grad, a 1701. g. Šveđani su ga zauzeli. Kuga je harala gradom 1657. i 1708. godine, a deo Kaunasa je stradao u požarima 1731. i 1732. godine. Posle konačne deobe Poljsko-litvanske države 1795. godine. Kaunas je pripao Ruskom carstvu. Napoleon je 1812. godine dva puta prošao kroz Kaunas uništavajući ga. Železnica je 1862. godine povezala Rusiju sa Nemačkom, a Kaunas je postao važno železničko čvorište. Postepeno je grad postao središte litvanskog narodnog preporoda. Grad su pored Litvanaca naseljavali i Rusi, Jevreji, Nemci i Poljaci.

Kaunas su posle Prvog svetskog rata zauzeli boljševici, pa Poljska, da bi na kraju postao glavni grad Litvanije. Tada je Kaunas bio i najveći grad Litvanije, s obzirom da je današnji Vilnjus bio deo međuratne Poljske. Sovjetski Savez je 1940. godine pripojio Kaunas sa većim delom tadašnje Litvanije. Grad je postao deo Litvanske SSR, a uskoro je sedište republike preneseno u Vilnjus. Početkom nemačke najezde na SSSR 25. juna 1941. godine grupe naoružanih Litvanaca, koje je predvodio Algirda Klimaitis napali su 38.000 Jevreja u Kaunasu, od čega su ubili njih 3.800. Većinu preostalih Jevreja zatvorili su u konclogor Kauen. Samo 3.000 Jevreja je preživelo rat.

Stanovništvo

Tokom proteklih dve decenije stanovništvo Kaunasa se stalno smanjuje:

• 1796. 8.500
• 1860. 23.300
• 1897. 71.000
• 1923. 92.000
• 1940. 154.000
• 1966. 275.000
• 1989. 418.087
• 2001. 378.943
• 2009. 352.279

Etnički sastav: Iako je Kaunas kroz istoriju bio uvek verski i etnički mešovito naselje, uvek je imao izraženiji „litvanski“ karakter u odnosu na druge značajne gradove u današnjoj Litvaniji (posebno u odnosu na Vilnjus). Poslednjih decenija grad je umnogome izgubio ovu „šarolikost":

1939. godine

1. Litvanci 60%
2. Jevreji 25%
3. Poljaci 10%
4. ostali 5%

2001. godine

1. Litvanci 92,9%
2. Rusi 4,4%
3. Ukrajinci 0,5%
4. Poljaci 0,4%
5. ostali 1,8%

Gradske znamenitosti

Kaunas ima očuvano staro gradsko jezgro (mada skromno po značaju), kao i veoma zanimljiv istočni „aneks“ uz njega - deo grada obrazovan u cilju stvaranja prestonice međuratne Litvanije sa brojnim zdanjima uprave i kulture od nacionalnog značaja.

Najveće Znamenitosti:

• Kaunaški zamak, 14. vek,
• Rimokatolička Crkva sv. Vitautasa, najstarija u gradu,
• Rimokatolička Katedrala sv. Petra i Pavla,
• Ruska pravoslavna Crkva sv. Arhangela Mihajla,
• Rimokatolički manastir Pažaislis
• Stara gradska kuća.

Sport

Poznat je po košarkaškom klubu Žalgiris, koji je bio jedan od najjačih evropskih košarkaških klubova.

Partnerski gradovi

• Grenobl
• Kalinjingrad
• Bila Cerkva
• Harkov
• Vroclav
• Tampere
• Brno
• Vekše
• Los Anđeles
• Sjamen
• Ferara
• Tartu
• Tjumenj
• Bjalistok
• Kaneli (Asti)
• Breša
• Kava de Tireni
• Adis Abeba
• Storo
• Sankt Peterburg
• Odense
• Mislibož
• Luck

Galerija

• 
  Rimokatolička Katedrala sv. Petra i Pavla
• 
  Ruska pravoslavna Crkva sv. Arhangela Mihajla
• 
  Crkva manastira Pažaislis
• 
  Stara gradska kuća

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Turistički vodič kroz grad Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. novembar 2011)