Keops

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Keops
Keops, Egipatski muzej u Kairu
Lični podaci
Hijeroglifsko ime
Aa1G43I9G43
Datum smrti2566. p. n. e.
SahranjenGiza
Porodica
SupružnikMeritites I, Henutsen
RoditeljiSnefru
Heteferes I
Vladavina
Period vladavineoko 2589. p. n. e. — 2566. p. n. e. (Četvrta dinastija)
PrethodnikSnefru
NaslednikĐedafra

Keops (alt. Heops, originalno ime: Kufu, grč. Χέωψ) je bio drugi faraon četvrte dinastije starog Egipta. Vladao je od oko 2589. do oko 2566 godine p. n. e.[1] O ovom faraonu se malo zna, a poznat je prvenstveno po velelepnoj grobnici, Keopsovoj piramidi. Keops je glavna ličnost „Vestkar papirusa“, najpoznatijeg dela drevne egipatske književnosti.

Bio je sin faraona Snefrua (ova teza je nepotvrđena) i kraljice Heteferes I, čija je grobnica opljačkana još za Keopsovog života. Poznato je da je vodio uspešne vojne pohode na Sinaj, u Nubiju i Libiju. Imao je nekoliko sinova, od kojih ga je nasledio Đedafra, i nekoliko kćeri od kojih je najpoznatija buduća kraljica Heteferes II. U Egipatskom muzeju u Kairu nalazi se mali kip Keopsa visok 4 cm.[2]

Keopsova piramida je najveća piramida iz perioda Starog kraljevstva i najveća piramida na svetu. Izgrađena je između 2570. i 2550. p. n. e. Sastoji se od oko 2,5 miliona kamenih blokova.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Keops je bio sin kralja Snefrua i kraljice Heteferes I. Za razliku od svog oca Keops je bio upamćen kao okrutan i bezobziran faraon u kasnijoj tradiciji. Keops je imao nekoliko sinova od kojih je jedan - Đedafra - postao njegov neposredni naslednik. Imao je kći kraljicu Heteferes II.

Generalno se smatra da je Keops došao na presto u dvadesetim godinama života, te vladao oko 23 godina, što je broj koji mu pripisuje Torinski papirus. Ostali izvori iz mnogo kasnijih perioda sugerišu mnogo dužu vladavinu: Manethon mu daje 65 godina, a Herodot tvrdi da je vladao 50 godina. Od 2000. godina dva datuma su pronađena koja pripadaju njegovoj vladavini. Natpis koji spominje njegovu najvišu vladarsku godinu, „Godinu 17. po računanju Keopsa“, prvi put spomenutu od Flindersa Petrieja u njegovoj knjizi iz 1883. godine a kasnije ignorisan od strane istoričara, je ponovno pronašao Zahi Havas godine 2001. u jednoj od pomoćnih komora kraljeve piramide. Nakon toga je godine 2003. „Godina nakon 13. prebrojavanja stoke“ od Keopsa pronađena na kamenom natpisu u oazi Dakhla u Sahari.[3]

Započeo je izgradnju piramide u Gizi, prve koja je sagrađena u toj oblasti.[4] Prema dokazima iz natpisa, takođe je verovatno da je vodio vojne pohode na Sinaj, Nubiju i Libiju.[5]

Papirus Vestkar, koji je napisan davno posle njegove vladavine, tj. za vreme Srednjeg egipatskog kraljevtsva ili kasnije, govori kako su kralju pričali magične priče njegovi sinovi Kafra i Đedafra. Ova priča pokazuje Keopsa kao opakog i okrutnog, i konačno sprečenog u pokušajima da dinastiju očuva nakon njegova dva sina. Bio taj ciklus priča verodostojan ili ne, Keopsova negativna reputacija je trajala barem do vremena Herodota, kojemu su pričali nove priče o kraljevoj okrutnosti prema narodu i porodici kako bi sebi sagradio piramidu. Ono što se zna jest da je njegov pogrebni kult trajao sve do 26. dinastije, odnosno poslednje domaće egipatske dinastije, skoro 2.000 godina nakon njegove smrti.

Pogrebni spomenici[uredi | uredi izvor]

Slika Velike piramide.

Samo jedan minijaturni kip prikazuje lik faraona. S obzirom da mu se pripisuje izgradnja najveće zgrade drevnog doba, ironija je u tome da to predstavlja ne samo jedinu pozitivno identifikovanu kraljevsku skulpturu, nego je reč o najmanjoj ikada pronađenoj : 7,6cm (3 inča) visokom kipu od slonovače koji nosi njegovo ime. Nije pronađen u Gizi, nego u hramu u Abidosu za vreme iskopavanja Flindersa Pitrija godine 1903. Ovaj komad najpre je pronađen bez glave, ali s imenom faraona. Shvativši važnost ovog otkrića, Pitri je zaustavio sva dalja iskopavanja na nalazištu dok nije pronađena i glava tri nedelje kasnije, nakon intenzivnog pretraživanja peska u području gde je bio pronađen trup.[6] Ovaj komad se sada nalazi u Egipatskom muzeju u Kairu.

Nešto kasnije su još dve statue pripisane Keopsu, uglavnom na temelju stilističkih sličnosti komadu koga je bio pronašao Pitri. Jedan je kolosalna glava kralja koji nosi belu krunu Gornjeg Egipta, napravljena od crvenog granita, a sada se nalazi u Bruklinskom muzeju; druga je fragmentarna minijaturna glava od krečnjaka, koja takođe nosi belu krunu Gornjeg Egipta, a koja se može naći u Nacionalnoj kolekciji egipatske umetnosti u Minhenu.[7]

Prazan sarkofag je pronađen unutar Kraljeve komore u piramidi, ali je nejasno da li je Keops ikada u njoj sahranjen. Njegova mumija nikada nije pronađena.

Dok su se pre Keopsa piramide gradile samo za vladajuće faraone, u njegovoj vladavini je sagrađeno nekoliko manjih piramida za koje se veruje da su bile namenjene drugim članovima kraljevskog dvora, odnosno da je trebalo da budu kraljevsko groblje. Za tri manje piramide istočno od Keopsove se smatra da pripadaju dvema njegovim ženama, a treća je pripisana Keopsovoj majci Heteferes I, čija su grobna dobra pronađena relativno netaknuta u obližnjem grobu. Niz mastaba je sagrađen u blizini malih piramida, isto kao što su grobovi pronađeni na ovom „groblju“. Grobovi najbliži Keopsovom su pripadali prinčevima Kavabu i Kufuhafu i njihovim suprugama. Nakon njih su najbliži grobovi princa Minkhafa i kraljice Heteferes II, te Meresanka II i Meresanka III.[8] Kada je najveći od tih grobova (Grob G7510) iskopan godine 1927, otkrilo se da sadrži bistu princa Ankhafa, koja se danas može videti u bostonskom muzeju lepe umetnosti.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Jahreszahlen nach Schneider: Lexikon der Pharaonen.
  2. ^ „Keopsova piramida”. www.znanje.org. Pristupljeno 2023-01-26. 
  3. ^ R. Kuper and F. Forster, "Khufu's 'mefat' expeditions into the Libyan Desert", Egyptian Archaeology 23, Autumn 2003, pp. 25-28
  4. ^ Figures: King Khufu (BBC)[mrtva veza]. Accessed April 8.
  5. ^ Guardian's Egypt: The Pharaoh Khufu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. jun 2010), Pristupljeno 8. 4. 2013.
  6. ^ Kevin Jackson and Jonathan Stamp (2003). Building the Great Pyramid. Firefly Books. ISBN 978-1-55297-719-4. 
  7. ^ Egyptian Art in the Age of the Pyramids . . New York: The Metropolitan Museum of Art. 1999. pp. 194, 219. 
  8. ^ Aidan Dodson, "An Eternal Harem. Part One: In the Beginning", KMT, Summer 2004, pp. 47-55.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


Egipatski faraon
Četvrta dinastija
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кеопс&oldid=27618629”