Manastir Duži
| Manastir Duži | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija zahumsko-hercegovačka i primorska |
| Osnivanje | 16. vijek |
| Osnivač | Manastir Tvrdoš |
| Posvećen | Pokrov Presvete Bogorodice |
| Lokacija | |
| Mesto | Trebinje |
| Država | Bosna i Hercegovina (Republika Srpska) |
| Koordinate | 42° 42′ 21.4″ N 18° 15′ 43.5″ E / 42.705944° S; 18.262083° I |
  Manastir Duži Manastir Duži na karti Bosne i Hercegovine | |
Manastir Duži je manastir Eparhije zahumsko-hercegovačka i primorske Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi na rijeci Trebišnjici, 4 kilometra jugozapadno od Trebinja. Manastir je posvećen pokrovu presvete Bogorodice, a prvi put se pominje u 17. vijeku.[1]
Mihaila Vukoje je monahinja ovog manastira.
Prošlost[uredi | uredi izvor]
Manastir Duži "u Šumi" je u 16. i 17. vijeku bio metoh manastira Tvrdoš. Nakon što je krajem 17. vijeka, tačnije 1694. godine manastir Tvrdoš razoren, monasi vođeni vladikom hercegovačkim Savatijem Ljubibratićem prelaze u manastir Duži i obnavljaju ga. Kasnije su se povratili tu i monasi tvrdoški koji su izbjegli u manastir Savinu. Tvrdoš je postradao, a Duži je postao značajan, i održao je tvrdoško imanje sa zemljom i vinogradima. Vladika Aksentije Palikuća (dužki sveštenoinok) je prvi "sjedio" u Mostaru u vremenu 1751-1763. godine. Njegov nasljednik, vladika Mrkonjić (takođe dužki sveštenoinok) nije htio da napusti manastir Duži, do svoje smrti.[2] Manastir Duži je bio sjedište vladičanstva hercegovačkog sve do ukidanja Pećke patrijaršije 1776. godine.
Bogati srpski trgovac iz Trsta Jovan Kurtović je preko svoga brata Simeona, koji je bio jeromonah u manastiru Duži, pomagao ovaj manastir. Tu su njegovim novcem izgrađene dvije zgrade, vinograd, a na Trebišnjnici kod sela Bioča je izgrađen mlin. Do danas su u crkvi manastira Duži sačuvana dva svijećnjaka, izrađena u Veneciji, koje je Jovan 1777. poklonio manastiru.[3]
Manastir je obnovljen za kratko vrijeme, između 4. aprila i 4. novembra iste, 1855. godine, dobrotvorstvom nastojatelja sveštenoinok Evstadija Dučića, ali i sabraće inoka i vjernog naroda - "pogotovu Nevesinjci". Radio je tu neimar Đuro Šušić, sa majstorima.[4]
U manastiru se 1861. godine nalazio prvopastir Nikifor Dučić namesnik, nosilac zlatnog krsta za zasluge.[5]
Pre Drugog svetskog rata na imanju manastira je postojala farma paunova i kanarinaca.[6]
Bogomolja[uredi | uredi izvor]
Manastirska crkva posvećena Uspeniju Presvete Bogorodice[4] je jednobrodna građevina sa polukružnim oltarom. U manastiru se čuvaju rukopisane crkvene knjige iz razdoblja od 17. do 19. vijeka koje su donijeli ruski inoci iz Kijeva i Moskve. Prvo zvono na tornju manastirske crkve je zabrujalo 1. januara 1861. godine, za vrijeme nastojatelja Jevstatija Dučića. Dubrovački "fakini" su pod nadzorom ruskog konzula Petkovića i trgovca Boža Boškovića, zvono bez poteškoća prenijeli, uprkos tegobnom putu preko vrleti za samo jedan dan. Zvono teško 5,5 centi predstavlja dragocjen poklon (uz druge) koji je manastiru dala Ruskinja, grofica Tatjana Vasiljčkova iz Petrograda.[7] U manastiru Duži se čuva i čestica Časnog krsta. Na manastirskom imanju sestrinstvo proizvodi vino, rakiju i med. Jedan od priložnika manastira je bio grof Sava Vladisavljević.
Stradanje[uredi | uredi izvor]
Manastir Duži je više puta pljačkan i pustošen.[1] Najviše je bio na udaru u drugoj polovini 19. vijeka. Godine 1857. digli su Srbi Hercegovcu ustanak protiv Turaka, a prvi boj se odvijao pored manastira, kada je Luka Vukalović sa svojim ustanicima pobjedio vojsku Hadži-bega Resulbegovića. U manastiru je boravio Vukajlović i zato je ta svetinja bila na meti Turaka. Turci su manastir spalili i napustili januara 1863. godine, a u njemu su ostali kao čuvari Srbi panduri. Vođa tih Turaka zulumćara bio je hodža Brašković iz Trebinja. Srbi knezovi su izdejstvovali da komisija iz Trebinja ispita koliku su štetu napravile pustahije. Nastojatelj je inače izbjegao u Zadar, a nakon protjerivanja Turaka, tu se naselio privremeno svještenik Vasilije Ignjatović iz Sutorine.[8]
U razdoblju između Prvog i Drugog svjetskog rata, u manastiru su boravili ruski monasi koji su izbjegli iz Rusije nakon preokreta. Ruski monasi su ubijeni sredinom 1941. godine. Manastir je u razdoblju rata u Hrvatskoj (1992-1995) granatiran od strane hrvatske vojske iz pravca Dubrovnika, ali nije stradao.
Bratstvo[uredi | uredi izvor]
Nastojateljica manastira od 1959. do 2015. bila je Teodora Delić.[9]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Slike[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Eparhija zahumsko-hercegovačka: Manastir Duži (jezik: srpski)
- ^ "Glasnik društva srbske slovesnosti", Beograd 1875. godine
- ^ Tomanović 2007, str. 102.
- ^ a b "Srbadija", Beč 1875. godine
- ^ "Srbsko-dalmatinski magazin", Karlovac 1861. godine
- ^ "Vreme", 8. avgust 1937
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1861. godine
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1863. godine
- ^ „Upokojila se u Gospodu igumanija manastira Duži Teodora (SPC, 23. januar 2015)”. Arhivirano iz originala 26. 01. 2015. g. Pristupljeno 23. 01. 2015.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi.
