Maršalov plan
Maršalov plan, službeno nazvan Plan evropske obnove, je bio službeni plan SAD o obnovi posleratne Evrope i suzbijanju uticaja komunizma nakon Drugog svetskog rata. Zadatak izrade plana dobio je Džordž Maršal i njegove kolege iz Stejt departmenta, a ponajviše su uz Maršala doprineli Vilijam Klejton i Džordž Kenan.
Plan obnove je napravljen na sastanku između država učesnica plana 12. jula 1947. Maršalov plan nudio je takvu vrstu pomoći i Sovjetskom Savezu i njegovim saveznicima, no samo ako bio oni napravili političke reforme i prihvatili neki oblik spoljašnje kontrole. Plan je sprovođen 4 godine sa početkom u julu 1947. U tom periodu nekih 13 milijardi američkih dolara ekonomske i tehničke pomoći je poslato evropskim zemljama koje su postale članice OECD-a.[1]
Do perioda kada je plan došao do tačke svog kompletiranja, privreda svake države učesnice, osim Nemačke, porasla je u odnosu na predratnu. Tokom sledeće 2 decenije, skoro sve države zapadne Evrope doživele su ekonomski rast i poboljšanje životnog standarda. Maršalov plan se dugo smatrao jednim od prvih procesa evropskih integracija. Jedna od njegovih posledica je znatna amerikanizacija privrede i tehnike u Evropi, kao i načina upravljanja privredom.
Države učesnice i dobijena sredstva[uredi | uredi izvor]
| Država | 1948/49. (miliona $) |
1949/50. (miliona $) |
1950/51. (miliona $) |
Ukupno (miliona $) |
|---|---|---|---|---|
 Austrija
|
232 | 166 | 70 | 488 |
 Belgija i  Luksemburg
|
195 | 222 | 360 | 777 |
 Danska
|
103 | 87 | 195 | 385 |
 Francuska
|
1.085 | 691 | 520 | 2.296 |
 Grčka
|
175 | 156 | 45 | 366 |
 Island
|
6 | 22 | 15 | 43 |
 Republika Irska
|
88 | 45 | — | 133 |
 Italija i  Trst
|
594 | 405 | 205 | 1.204 |
 Holandija
|
471 | 302 | 355 | 1.128 |
 Norveška
|
82 | 90 | 200 | 372 |
 Nemačka[2]
|
510 | 438 | 500 | 1.448 |
 Portugalija
|
— | — | 70 | 70 |
 Švedska
|
39 | 48 | 260 | 347 |
 Švajcarska
|
— | — | 250 | 250 |
 Turska
|
28 | 59 | 50 | 137 |
 Ujedinjeno Kraljevstvo
|
1.316 | 921 | 1.060 | 3.297 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Tih 13 milijardi dolara upoređeno je sa američkim BDP-om iz 1948. koji je iznosio 258 milijardi dolara.
- ^ Odnosi se samo na anglo-američke okupacione zone koje su 1949. postale Zapadna Nemačka. Plan je uključivao čitavu Nemačku ali nije primenjen na DDR.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- The German Marshall Fund of the United States(jezik: engleski)
- Economist Tyler Cowen questions the conventional wisdom surrounding the Plan(jezik: engleski)
- Truman Presidential Library online collection of original Marshal Plan documents from the year 1946 onwards Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. mart 2019)(jezik: engleski)
- The Marshal Plan documents collection at MCE Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. februar 2010)(jezik: engleski)
- Marshall Plan from the National Archives(jezik: engleski)
- United States Secretary of State James F. Byrnes famous Stuttgart speech, September 6, 1946(jezik: engleski)
- U.S. Economic Policy Towards defeated countries(jezik: engleski)
- "Pas de Pagaille!" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. oktobar 2008), Time magazine(jezik: engleski)
- (text of comment on pdf)(jezik: engleski) *(text of original article on pdf)(jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
