Mlava
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Mlava | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 158 km |
| Basen | 2.810 km2 |
| Pr. protok | 34 m3⁄s |
| Sliv | Crnomorski |
| Plovnost | poslednja 3km |
| Vodotok | |
| Ušće | Dunav |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Srbija |
| Naselja | Požarevac, Kostolac |
| Pritoke | Vitovnica, Krupaja |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Mlava je reka u Srbiji. Dugačka je 158 km i desna je pritoka Dunava. Plovna je poslednja 3 km.
Nastanak[uredi | uredi izvor]
Mlava nastaje kao Tisnica u Kučajskim planinama u istočnoj Srbiji, pod vrhom Veliki Krš. Reka teče na sever i protiče pored istočnih padina planine Beljanica, kroz skoro nenaseljeno područje. Nakon što stigne do Homolja, u Tisnicu se na visini od 320 m uliva jako Žagubičko vrelo i od te tačke reka je nadalje poznata kao Mlava. Mereći od Žagubičkog vrela, reka je dugačka 94 km.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Ime reke Mlave potiče iz praslovenskog jezika, od riječi mlava, što znači nemir, buka vika.
Ugroženost reke Mlave[uredi | uredi izvor]
Danas ovoj reci preti nestanak usred gradnje malih hidroelektrana. Pored postojeće hidrocentrale koja je u junu 2020. izazvala velike poplave, planirana je izgradnja još šest novih. Mala hidroelektrana u Krepoljinu radi bez studije o bezbednosti i uticaja na životnu sredinu, čime su pored opstanka reke ugroženi životi meštana i celokupnog živog sveta. Ipak,zbog širenja ekološke svesti u Srbiji sve više aktivista staje u odbranu Mlave. Meštani Žagubice, Petrovca na Mlavi, Malog Crnića, Požarevca i drugih mesta se organizuju kako bi telima odbranili ovu reku.
Gornji tok[uredi | uredi izvor]
Mlava na početku teče ka severoistoku, ali se brzo okreće ka severu. Protiče pored Žagubice, centra regije, i sela Izvarica (gde sa desne strane prima Jošaničku reku), Ribare, Sige i Ladne Vode.
U ovom delu, Mlava je probila dugu Gornjačko-ribarsku klisuru, koja potiče od Ribara, zatim se širi u Krepoljinsko proširenje (gde se nalazi selo Krepoljin) i opet se sužava. Izbivši na kraju klisure kod sela Ždrelo blizu manastira Gornjak, Mlava napušta Homoljski region.
Srednji tok[uredi | uredi izvor]
U ovom delu dolina Mlave se širi kako reka protiče pored sela Šetonje, gde sa leve strane prima pritoke Meto i Šetonjsku reku, Malo Laole (sa desne strane Bistrička reka), Veliko Laole i stiže do gradića Petrovac na Mlavi, centra regije Mlava. Reka nastavlja na sever, prolazi pored sela Kamenovo, Trnovče i Rašanac i ulazi u ravničarski region Stig.
Donji tok[uredi | uredi izvor]
.JPG)
U donjem toku Mlava postaje plovna reka pri ušću i deli se u mnogo paralelnih tokova i izaziva česte poplave, pa iako se mnogo naselja nalazi blizu reke, nijedno nije na njenoj obali. Sela koja se nalaze blizu Mlave su: Veliko Selo, Toponica, Kalište, Malo Crniće, Veliko Crniće, Salakovac, Trnjane, Nabrđe, Bubušinac i Bradarac. U ovom delu se u Mlavu ulivaju njene dve najveće pritoke Čokordin sa leve strane i Vitovnica sa desne. Mlava protiče nekoliko kilometara od Požarevca.
Poslednja dva naselja na toku Mlave su selo Drmno i gradić Kostolac. U oba mesta se nalaze rudnici uglja i nalaze se u centru Kostolačkog basena. Mlava ne utiče u glavno korito Dunava, već u njegov južni rukavac Dunavac na visini od 65 m, koji okružuje močvarna ada Ostrvo, najveće ostrvo u Srbiji. U kišovitim godinama Mlava se probije kroz sredinu ostrva i podeli ga na dva dela. Neki geografi nazivaju ovaj sistem Mogila, dok se Dunavac smatra finalnim delom toka Mlave, sve dok se on ne vrati nazad u Dunav, istočno od turističkog odmarališta Ram.
Karakteristike[uredi | uredi izvor]
Sliv Mlave zauzima površinu od 2.810 km² i pripada slivu Crnog mora. Prosečan protok u godini na ušću Mlave je 34 m³/s.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Za Mlavu se vezuju različiti istorijski događaji i mitovi. Smatra se da je bila najdraža reka cara Lazara koji ju je posetio pre Kosovskog boja.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mala enciklopedija Prosveta (3 izd.). Beograd: Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć) - Marković, Jovan Đ. (1990). Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije. Sarajevo: Svjetlost. ISBN 978-86-01-02651-3.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Magazin za nacionalnu geografiju, kulturu i tradiciju - Srbija plus
- Svetozar Nikolić STAROSLOVENSKI JEZIK II primeri sa rečnikom-Kragujevac, LIRA, 2005.
- Vrelo Mlave na sajtu turizamusrbiji.rs
