Pređi na sadržaj

Montreal

Uredi veze
Koordinate: 45° 30′ 29″ S; 73° 33′ 18″ Z / 45.508056° S; 73.555° Z / 45.508056; -73.555
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Montreal
fr. Montréal, engl. Montreal
Kolaž gradskih znamenitosti Montreala
Zastava
Zastava
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Kanada
Pokrajina Kvebek
Osnovan1832.
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2021.1.762.949
 — gustina4.828,28 st./km2
Aglomeracija (2006.)3.635.571
Geografske karakteristike
Koordinate45° 30′ 29″ S; 73° 33′ 18″ Z / 45.508056° S; 73.555° Z / 45.508056; -73.555
Aps. visina0-234 m
Površina365,13 km2
Montreal na karti Kanade
Montreal
Montreal
Montreal na karti Kanade
Ostali podaci
GradonačelnikMajkl Eplbaum
Poštanski brojH
Pozivni broj514, 438, i 450, 579 (šira zona)
Veb-sajt
www.ville.montreal.qc.ca

Montreal (fr. Montréal, engl. Montreal) je drugi po veličini grad u Kanadi i najveći grad provincije Kvebek. Prema rezultatima popisa 2011. u gradu je živelo 1.649.519 stanovnika, a na širem području grada 3.635.571 (2006). Montreal se nalazi u jugozapadnom delu Kvebeka, oko 275 km jugozapadno od grada Kvebeka, 167 km istočno od glavnog grada Otave. Grad se nalazi na ostrvu Montreal, između reka Sen Loren i Otava.

Na prostoru današnjeg Montreala živeli su Irokezi, kada je do njih 1535. godine stigao francuski istraživač Žak Kartje. Prva evropska naseobina na mestu današnjeg Montreala podignuta je 1642. Francuski doseljenici su je nazvali Vil Mari de Monreal. Usledila je brza kolonizacija kao posledica trgovine krznom. Britanske snage su zauzele grad 1760. koji je 1763, sa ostalim delovima Nove Francuske, postao deo Britanske Severne Amerike. Montreal je bio glavni grad Kanade od 1844. do 1849.

Danas je Montreal jedna od glavnih kanadskih luka i njen najvažniji kulturni centar. Montreal je nezvanična frankofonska prestonica Severne Amerike i posle Pariza najveći frankofoni grad u svetu. [a] U gradu su 1976. održane Letnje olimpijske igre 1976.

Geografija i položaj[uredi | uredi izvor]

Marše Bonsekur u jesen.

Montreal se nalazi na jugozapadu pokrajine Kvebek, približno 275 km južno od grada Kvebek, sedišta pokrajine, i 167 km istočno od Otave, glavnog grada Kanade.

Grad Montreal pokriva najveći deo ostrva Montreal na ušću reke Otave u reku Sen Loren. Montrealska luka leži na jednom kraju reke Sen Loren, koja povezuje Velika jezera i Atlantski okean. Severno od Montreala protiče reka Rivjer de Preri.

Istočne padine brega Mon Roajal

Grad je dobio ime po najpoznatijoj geografskog odlici ostrva, brdu Mon Roajal (Mont Réal na srednjovekovnom francuskom, odnosno fr. Mont Royal na savremenom francuskom), čiji je najviši vrh Kolin de la Kroa (232 m).[1] Druga dva vrha su Kolin de Utremon (ili Maunt Mari, u kvartu Utremon) visok 211 m i vrh Vestmaunt visok 201 m. Brdo je deo lanca Monterežijskih brda (Monteridžijskih na engleskom) smeštenih između Lorensovih i Apalačkih planina.

Montreal je centar montrealskog metropolisa, a graniči se sa gradovima Laval na severu, Longoj, Sen Lamber, Brosar i drugim opštinama na jugu, Repentinji na istoku i opštinama Vest Ajlanda na zapadu. Anglofone opštine Vestmaunt, Montreal Zapad, Hampsted, Kot Sen Lik, Mon Roajal i frankofona enklava Montreal Istok u potpunosti su okružene gradom Montrealom.

Mon Roajal[uredi | uredi izvor]

Dabrovo jezero na Mon Roajalu.

Na brdu iznad grada je park Mon Roajal, jedna od najvećih zelenih površina u Montrealu. Park, čiji je veći deo pošumljen, projektovao je Frederik Lo Olmsted, (dizajner njujorškog Sentral parka), a otvoren je 1876.[2]

U parku su dva vidikovaca, od koji je poznatiji Kondjaron, sa kog se pruža pogled na centar Montreala. U parku je i malo veštačko Dabrovo jezero, zatim kratke ski-staze, vrt sa statuama, Smitova kuća i muzej Žorž-Etjena Kartjea. U parka se održavaju sportske, turističke i kulturne aktivnosti. Tu se nalazi veštačko jezero Dabarsko jezero (Montreal).

Na planini se nalaze dva velika groblja, Notr Dam de Než (osnovano 1854) i Mon Roajal (1852). Groblje Mon Roajal, sa površinom od 67 ha, smešteno je na severnoj padini planine Mon Roajal, u opština Utremon. Groblje Notr Dam de Než je mnogo veće, frankokanadsko i katoličko.[3] Na njemu je sahranjeno preko 900.000 ljudi.[4]

Na groblju Mon Roajal ima 162.000 grobova i na njemu su sahranjeni mnogi poznati Kanađani. U delu za ratne veterane sahranjeno je i nekoliko vojnika, nosioca najvišeg vojnog odlikovanja Velike Britanije, Viktorijinog krsta. Na groblju je 1901. otvoren prvi krematorijum u Kanadi.[5]

Prvi krst na brdu je postavio osnivač grada Pol Šomede de Mezonev kao ispunjenje zaveta koje je dao Bogorodici kada ju je molio da prestane velika poplava. Danas se na vrhu brda ističe osvetljeni krst, visok 31,4 m, koji je 1924. godine postavilo Udruženje svetog Jovana Krstitelja. Krst je danas u vlasništvu grada. Krst je osvetljen svetlocrvenom, plavom ili ljubičastom bojom (ljubičasta svetlost se koristi samo kao znak žalosti u periodu od smrti jednog pape i do izbora drugog).

Panorama Montreala snimljena sa Mon Roajala.
Panorama Montreala snimljena sa Mon Roajala.

Klima[uredi | uredi izvor]

Pogled na Montreal iz vazduha tokom zime

Montreal leži na granici nekoliko klimatskih regiona. Klima Montreala se obično klasifikuje kao vlažna kontinentalna ili vlažna borealna klima (Kepenova klasifikacija klimata Dfb).[6]

Padavine su obilne sa prosečnim snežnim padavinama od 2,175 mm godišnje (najviše zimi). Prosečna količina kiše iznosi godišnje 763,8 mm. Leto je najvlažnije doba u godini, ali takođe i najsunčanije.[7]

Najhladniji mesec u godini je januar sa maksimalnom dnevnom temperaturom od -5,7 °C, a prosečna minimalna je −14,7 °C.[8] Najtopliji mesec je jul sa prosečnom maksimalnom temperaturom od 26,2 °C. Najniža ikada zabeležena temperatura bila je −37,8 °C (15. januara 1957), a najviša ikada zabeležena temperatura iznosila je 37,6 °C (1. avgusta 1975).[8] Leti je česta velika vlažnost vazduha, pa je zbog toga subjektivni osećaj temperature bude još viši. U proleće i jesen, prosečna mesečna količina padavina iznosi između 55 mm i 94 mm. Snežne padavine u proleće i jesen su normalna pojava. Takođe, kasni topli talasi kao i miholjska leta su redovne odlike klime Montreala.[9]

Klima Montreala
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 13,9
(57) 		15,0
(59) 		25,6
(78,1) 		30,0
(86) 		33,9
(93) 		35,0
(95) 		36,6
(97,9) 		37,6
(99,7) 		33,5
(92,3) 		28,3
(82,9) 		21,7
(71,1) 		18,0
(64,4) 		37,6
(99,7)
Srednji maksimum, °C (°F) −5,8
(21,6) 		−4,2
(24,4) 		2,0
(35,6) 		10,7
(51,3) 		18,5
(65,3) 		23,4
(74,1) 		26,2
(79,2) 		24,6
(76,3) 		19,8
(67,6) 		13,0
(55,4) 		5,2
(41,4) 		−2,9
(26,8) 		10,9
(51,6)
Prosek, °C (°F) −10,3
(13,5) 		−8,8
(16,2) 		−2,4
(27,7) 		5,7
(42,3) 		12,9
(55,2) 		18,0
(64,4) 		20,8
(69,4) 		19,4
(66,9) 		14,5
(58,1) 		8,3
(46,9) 		1,6
(34,9) 		−6,9
(19,6) 		6,1
(43)
Srednji minimum, °C (°F) −14,9
(5,2) 		−13,5
(7,7) 		−6,9
(19,6) 		0,6
(33,1) 		7,3
(45,1) 		12,5
(54,5) 		15,4
(59,7) 		14,1
(57,4) 		9,3
(48,7) 		3,6
(38,5) 		−2,0
(28,4) 		−11,0
(12,2) 		1,2
(34,2)
Apsolutni minimum, °C (°F) −37,8
(−36) 		−33,9
(−29) 		−29,4
(−20,9) 		−15,0
(5) 		−4,4
(24,1) 		0,7
(33,3) 		6,1
(43) 		3,3
(37,9) 		−2,2
(28) 		−7,2
(19) 		−19,4
(−2,9) 		−32,4
(−26,3) 		−37,8
(−36)
Količina padavina, mm (in) 63,3
(24,92) 		56,4
(22,2) 		67,6
(26,61) 		74,8
(29,45) 		68,3
(26,89) 		82,5
(32,48) 		85,6
(33,7) 		100,3
(39,49) 		86,5
(34,06) 		75,4
(29,69) 		93,4
(36,77) 		85,6
(33,7) 		939,7
(369,96)
Izvor: World Climate, Pogoda i Klimat

Istorija[uredi | uredi izvor]

Drvorez Hočelage (nastao između 1556. i 1606. po zapisima Žaka Kartijea

Arheološki nalazi pokazuju da su različiti nomadski narodi živeli na ostrvu Montreal, najmanje 2.000 godina pre dolaska Evropljana.[10] Irokezi su osnovali selo Hočelaga u podnožju Kraljevskog brega.[11] Francuski istraživač Žak Kartije je posetio Hočelagu 2. oktobra 1535, prisvojivši dolinu reke Sen Loren za Francusku.[12] On je procenio da je u selu živelo „preko hiljadu“ stanovnika.[11]

Sedamdeset godina kasnije, francuski istraživač Samjuel de Šamplen je izvestio da su Irokezi i njihova naselja potpuno nestali iz doline Sen Lorena, verovatno zbog međuplemenskih ratova, bolesti koje su doneli Evropljani i odseljavanja[11]. Šamplen je 1611. godine osnovao stanicu za trgovinu krznom na ostrvu Montreal, na mestu na početku nazvanom La plas Rojal fr. La Place Royale, na ušću reke Peti Rivjer fr. Petite Rivijere u Sen Loren, na mestu gde se danas nalazi muzej Poan a Kalijer fr. Pointe-à-Callière.[13] Godine 1639, Žerom le Rjer se la Doverzjerje dobio titulu gospodara ostrva Montreal.

Sa ovlašćenjem katoličkog društva Gospe od Montreala fr. Société Notre-Dame de Montréal, misionari Pol Šomede de Mesonev, Žana Mans i nekoliko francuskih kolonista je onovalo misiju za pokrštavanje starosedeoca Vil Mari 17. maja 1642. Godine 1644. Mansova je osnovala prvu bolnicu u Severnoj Americi severno od Meksika.[14] Pol Šomede de Mesonev je bio osnivač i prvi guverner kolonije, a katolička časna sestra Margarita Buržoa je osnivala prve škole u Novoj Francuskoj.

Predaja Montreala Britancima 1760.

Vil Mari je postao centar za trgovinu krznom i bazu za dalje francusko istraživanje u Severnoj Americi. Drveni zidovi izgrađeni su 1725. godine. Uprkos vrlo jakom zemljotresu 7. septembra 1732, grad se nastavio razvijati, a utvrđen je oko 1740. godine. Grad je ostao u francuskim rukama sve do 8. septembra 1760, kada je vojvoda de Levi bio prisiljen da grad preda britanskoj vojsci pod komandom lorda Džefrija Amhersta.

Godine 1759, u Montrealu je živelo više od 5.000 stanovnika. Nakon britanskog osvajanja 1760, Montreal je još uvek ličio na francuske gradove s većinskim francuskim stanovništvom, ali su bogato građanstvo najvećim delom činili Englezi. Iako je najveći deo stanovništva govorio francuskim jezikom, najveći deo novina, plakata i školovanje bili su na engleskom.

Montreal je registrovan kao grad u 1832.[15] Iako su grad potresale česte epidemije i veliki požari, u Montrealu se snažno razvila industrija i trgovina kojom je najvećim delom upravljalo englesko građanstvo. Grad je, kao i ostatak pokrajine, pogodila pobuna 1837. Otvaranje Lašinskog kanala omogućio je brodovima da zaobiđu neplovne Lašinske brzake[16], a izgradnja mosta Viktorija je uspostavila Montreal kao glavni železnički čvor. Do 1860-ih Montreal je bio najveći grad Britanske Severne Amerike i neosporno privredno i kulturno središte Kanade.[17]

Ulica svetog Dominika iz 1866.

Montreal je bio glavni grad provincije Kanade od 1844. do 1849, ali je izgubio svoj status kada je grupa torijevaca zapalila zgradu Parlamenta u znak protesta zbog usvajanja Zakona o šteti zbog pobune, kojim bi se vratila prava francuskom stanovništvu.[18] U ovom požaru koji se proširio i do nacionalne biblioteke, uništeni su brojni istorijski spisi Nove Francuske.[19]

Posle Prvog svetskog rata, politika prohibicije u SAD pretvorila je Montreal u raj za Amerikance koji su tražili alkoholna pića.[20] Nezaposlenost je ostala visoka u gradu, a bila je pogoršana krahom berze 1929. i Velikom depresijom.

Tokom Drugog svetskog rata, gradonačelnik Kamilijen Ud je protestovavao protiv regrutacije i pozvao je Montrealce da se upišu u registar svih muškaraca i žena savezne vlade. Vlada ga je zbog neposlušnosti zatvorila u logor do 1944.[21] kada je bila primorana da uvede obavezno služenje vojnog roka.[22]

Do 1951. godine broj stanovnika Montreala je premašio milion ljudi.[23] Kanal Sen Loren, koji je otvoren 1959. godine, omogućava brodovima da zaobiđu Montreal, što je vremenom označilo i kraj ekonomske dominacije grada u Kanadi.[24] Međutim, tokom 1960-ih Montreal je doživeo kontinuirani rast, izgradnjom najviših nebodera u Kanadi, novih saobraćajnica i Montrealskog metroa, jednog od prvih takve vrste u čitavoj Severnoj Americi.

Gradska kuća Montreala

Sledeće decenije je najavila period dalekosežnih socijalnih i političkih promena, koje su u velikoj meri proistekle zbog zabrinutosti franko-kanadske većine o očuvanju svoje kulture i jezika, s obzirom na tradicionalnu prevlast na anglo-kanadske manjine u poslovnom svetu. Oktobarska kriza i pobeda suverenističke Kvebečke partije, prouzrokovala je odlazak mnogih firmi i ljudi iz grada.[25] Godine 1976. Montreal je bio domaćin Letnjih olimpijskih igara.

Tokom 1980-ih i ranih 1990-ih, Montreal je imao sporiju stopu privrednog rasta od mnogih drugih velikih kanadskih gradova. Do kraja 1990-ih, međutim, ekonomska klima u Montrealu počela je da se poboljšava.

Montreal je spojen sa 27 okolnih opština na ostrvu Montreal 1. januara 2002. Spajanjem je stvoren jedinstven grad Montreal koji je pokrivao celo ostrvo Montreal. Ovaj potez je međutim bio veoma nepopularan pogotovo među stanovnicima većinski anglofonih delova grada, pa je nekoliko bivših opština, sa ukupno 13% stanovništva ostrva, glasalo da napusti tek ujedinjeni grad u odvojenim referendumima u junu 2004. Odvajanje je izvršeno 1. januara 2006, čime je na ostrvu ostalo 15 opština, uključujući grad Montreal kao zasebnu administrativnu jedinicu.

Opštine[uredi | uredi izvor]

Grad Montreal se sastoji od 19 velikih opština koje se dalje dele na manje kvartove. Opština Montreala su Aentsik-Kartjevil, Anžu, Kot de Než Notr Dam de Gras, Lašin, Lasal, Le Plato Mon Roajal, Jugoistok, L'Il Bizar Sent Ženevjev, Mersje-Ošlaga-Mezonev, Montreal-Sever, Utremon, Pjerfon-Roksboro, Rivjer de Preri Poent o Trembl, Rozmon-La Pti-Patri, Sen Loran, Sen Lenar, Verden, Vil Mari i Vilre-Sen Mišel-Park-Ekstansion.

Opština sa najviše kvartova je Vil Mari, koja obuhvata centar grada, istorijski distrikt Stari Montreal, Kineska četvrt, homoseksualnu četvrt, Latinski kvart, nedavno gentrifikovane Kvartjer internasional i Site Multimedija, kao i Kvartjer de Spektakl koji je tranutno u izgradnji. Ostali kvartovi od interesa u opštini su luksuzni Golden skver majl u podnožju Kraljevskog brega i Šonesi vilidž odnosno Kvartjer Konkordija koje su dom hiljadama studenata Univerziteta Konkordija. Kvart takođe obuhvata veći deo parka Mon Roajal, ostrvo Sveta Jelena, kao i Bogorodičino ostrvo.

U opštini Plato Mon Roajal tradicionalno žive pripadnici frankofone radničke klase. Najveći kvart je Plato, koji takođe prolazi kroz proces značajne gentrifikacije, a istraživanje iz 2001. je označilo ovaj kvart kao najkreativniji u Kanadi pošto 8% njegovog stanovništva čine umetnici.[26] Kvart Majl end u severozapadnom delu grada je tokom istorije bio vrlo multikulturalan deo grada. Makgil geto se nalazi u krajnjem jugozapadnom delu opštine, a njegovo ime je izvedeno iz činjenice da je dom hiljadama studenata Univerziteta Makgil.

U opštini Jugoistok je bila smeštena većina industrije krajem 19. i početkom 20. veka. Ovde se nalaze irski radnički kvartovi Grifintaun, Gus vilidž i Poan Sen Šarl kao i siromašniji kvartovi Sen Anri i Mala Burgonja.

Ostali značajni kvartovi Montreala su multikulturalni Notr-dam de Gras i Kot de Než u opštini Kot de Než - Notr-dam deo Gras, Mala Italija u opštini Rozmon - La Pti Patri i Ošlaga-Mezonev, koja je dom montrealskom Olimpijskom stadionu u opštini Mersije - Ošlaga - Mezonev.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema rezultatima popisa stanovništva iz 2011. u gradu je živelo 1.649.519 stanovnika, što je za 1,8% više u odnosu na popis iz 2006. kada je registrovano 1.620.693 žitelja.[27]

Demografija
2006.2011.2016.2021.
1.620.6931.649.5191.704.6941.762.949

Popisu stanovništva iz 2006. grad Montreal je imao 1.620.693 stanovnika.[28] U široj oblasti Montreala je prema popisu iz 2006. živeo 3.635.571 stanovnik, a prema popisu iz 2001. 3.451.027 stanovnika, što predstavlja rast stanovništva od +1,05% godišnje između 2001. i 2006.[29] Po popisu iz 2006, dece do 14 godina starosti bilo je 621.695, što čini 17,1% stanovništva, dok je broj stanovnika iznad 65 godina starosti iznosio 495.685 ili 13,6% od ukupnog stanovništva.[28] Stanovnici evropskih etničkih grupa čine najveći skup etničkih grupa u Montrealu, i uglavnom su francuskog, irskog, italijanskog i britanskog porekla.[30]

Religija[uredi | uredi izvor]

U Montrealu se nalazi srpska pravoslavna crkva posvećena Svetoj Trojici koja opslužuje oko 5000 Srba prisutnih u ovom gradu. Samu crkvu je u ime Srpske pravoslavne crkve otkupio Dimitrije Pivnički, poznati neurohirurg i otac kasnije prve dame Kanade Milice Pivnički.

Arhitektura[uredi | uredi izvor]

Bogorodičina crkva u Starom Montrealu

Više od veka i po, Montreal je bio industrijski i finansijski centar Kanade. Različite vrste zgrada, uključujući fabrike, silose, magacine, mlinove, kao i rafinerije, danas predstavljaju nasleđe od istorijskog i arhitektonskog značaja, posebno u centru grada i u oblasti stare luke.

Danas postoje i mnoge istorijske zgrade u Starom Montrealu koje su i dalje u svom izvornom obliku: Bogorodičina crkva, pijaca Bonsecours, kao i impresivno sedište svih glavnih kanadskih banaka na Ulici svetog Jakova iz 19. veka. Oratorijum svetog Josifa (završen 1934), glavna zgrada Univerziteta u Montrealu koju je projektovao Ernest Kormije u stilu art deka, poslovna zgrada Place Ville-Marie, kontroverzni Olimpijski stadion i okolne strukture, samo su od nekih značajnih primera arhitekture 20. veka.

Naselje Habitat 67

Paviljoni dizajnirani za Svetsku izložbu 1967, popularno poznat kao Ekspo 67, sadrži široki spektar arhitektonskih projekata. Iako su većina paviljona bile samo privremene strukture, nekoliko preostalih strukture su postale znamenitosti Montreala, uključujući nekadašnji američki paviljon geodetsku kupolu, koja je danas muzej Montrealska biosfera, kao apartmansko naselje Habitat 67 koji je projektovao Moše Safdi.

Montrealski metro je ispunjen obiljem javnih radova nekih od najvećih imena u kvebečke kulture. Dizajn i ukrasi svake stanice u sistema metroa su jedinstveni.

Montreal je 2006. proglašen za Uneskov grad dizajna, jednim od tri prestonice dizajna u svetu (druge dve su Berlin i Buenos Ajres).

Privreda[uredi | uredi izvor]

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Kultura[uredi | uredi izvor]

Montreal se smatra kulturnom prestonicom Kvebeka, i uopšte cele frankofonske Severne Amerike. Grad je središte Kanade što se tiče televizijske produkcije, pozorišta, filma, izdavaštva i medija na francuskom jeziku.

Festivali i događanja[uredi | uredi izvor]

Tam-tams de Mon Roajal, festival bubnjara
Festival u botaničkoj bašti

U Montrealu se godišnje održava veliki broj festivala, od kojih se većina odvija ljeti. Neki od najpoznatijih su Montrealski međunarodni festival džeza, Festival francuske muzike i festival Samo za smeh. Za vreme džez festivala, mnoge ulice u centru grada zatvorene su za saobraćaj, te se na njima odvijaju brojne besplatne predstave. Uz muzičke, ovde se održavaju i mnogi filmski festivali. Zbog brojnih aktivnosti koje nudi, mnogi smatraju Montreal najboljim gradom za razonodu u Kanadi.

Tam-tams du mont Royal je događanje koje se spontano organizuje leti svake sunčane nedelje, a obuhvata brojne međukulturne i muzičke susrete, a inače ga obeležavaju bubnjari po kome festival i nosi iđe. Ovo okupljanje na Mon Roajalu je vrlo popularno među mladima.

Muzeji i pozorište[uredi | uredi izvor]

Gradski umetnički centar je Place des Arts koji je kulturni kompleks u kojem se nalazi Muzej savremene umetnosti, te nekoliko kazališta. Ovde je i sedište Montrealske opere i Montrealskog simfonijskog orkestra.

Među mnogim muzejima u gradu važno je spomenuti Istorijski i arheološki muzej, Muzej umetnosti i Muzej festivala Samo za smeh. Od mnogih pozorišta u gradu, među poznatijim su Teatar Sen Deni, Teatar Rido Vert i Teatar novog sveta.

Spomenici[uredi | uredi izvor]

Spomenik Žoržu Etjenu Kartjeu

Spomenici koji se nalaze širom grada, odnose se obično posebno na frankofonu ili anglofonu zajednicu grada. Društvu Bogorodice je podignut je obelisk na trgu Juvil. Glavnom gradskom osnivaču, Polu Šomedu de Mezonevu, podignut je spomenik na Trgu vojske, Plas d'Arme.

U gradu se nalaze i dvije očuvane kuće poznatih francuskih istraživača, Antoana Lomea, koji je osnovao grad Detroit (SAD), te Robera de la Sala, istraživača Misisipija. Jedna od važnijih istorijskih lokacija u gradu je i muzej u dvorcu Ramezo.

Razdoblje britanske vlasti obilježeno je Nelsonovim stubom. Taj spomenik, koji se nalazi na trgu Žaka Kartjea, je jedan od najkontroverznijih spomenika u gradu budući da ga mnogi smatraju simbolom britanskog imperijalizma. Uz njega sličnu kontroverzu nosi i kip kraljice Viktorija, Viktorije na trgu Viktorija. Spomenik Žoržu Etjenu Kartjeu, jednom od osnivača kanadske konfederacije, nalazi se na ulasku u Mon Roajal.

Budući da je katolicizam dio identiteta frankofone zajednice, ovdje se nalazi i određeni broj religijskih spomenika. La Pijeta iz 1855, koja se nalazi u istoimenom mauzoleju na groblju Notr dam de Než, napravljena je po uzoru na Mikelanđelovu Pijetu u bazilici Svetog Petra u Vatikanu.

Zelene površine[uredi | uredi izvor]

U gradu se nalazi nekoliko stotina parkova i ostalih zelenih površina. Najvažnija i najpoznatija zelena površina u Montrealu je park Mon Roajal. Ovaj park je 1876. dizajnirao američki pejzažni arhitekt Frederik Lo Olmsted koji je dizajnirao i Sentral park u Njujorku. Park Mon Roajal ima površinu od oko 2 km². Ostale važnije zelene površine u Montrealu su:

Istočna strana Mon Roajala
Jezero u parku Lafonten
  • Važniji parkovi :
    • Park Mon Roajal (1,90 km²)
    • Park Žan Drapo (2,09 km²)
    • Park Rene Levek (0,14 km²)
    • Prirodni kompleks San Mišel (1,92 km²)
  • Važniji urbani parkovi :
    • Park de Rapid (0,30 km²)
    • Park Žari (0,36 km²)
    • Promenada Belriv (0,22 km²)
    • Park Lafonten (0,36 km²)
    • Park Angrinjon (0,97 km²)
    • Park Mezonev (0,63 km²)
  • Parkovi prirode :
    • Kap Sam Žak (2,88 km²)
    • Il de la Vizitasjon (0,34 km²)
    • Poan o Preri (2,61 km²)
    • Il Bizar (2,01 km²)
    • Boaz de Lijes (1,59 km²)
    • Anse a l’Orme (0,88 km²)

Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Kinšasa i Abidžan imaju više stanovnika od Montreala, ali njihovo stanovništvo pretežno priča lokalnim jezicima, dok se francuski jezik koristi u administraciji i poslovanju.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Island of Montreal”. Geographical Names of Canada. Natural Resources Canada. 17. 9. 2007. Arhivirano iz originala 31. 5. 2008. g. Pristupljeno 20. 5. 2008. 
  2. ^ Berryman, Tom. „Short History of Mount Royal”. Les amis de la montagne. Arhivirano iz originala 12. 02. 2009. g. Pristupljeno 26. 2. 2009. 
  3. ^ „Notre-Dame-des-Neiges Cemetery Mission”. Cimetierenddn.org. Arhivirano iz originala 23. 12. 2009. g. Pristupljeno 1. 9. 2009. 
  4. ^ „The cemeteries of Mount Royal”. Les amis de la montagne. Arhivirano iz originala 01. 05. 2011. g. Pristupljeno 26. 2. 2009. 
  5. ^ „Mount Royal Crematorium”. Mount Royal Cemetery. 2003. Arhivirano iz originala 3. 1. 2010. g. Pristupljeno 26. 2. 2009. 
  6. ^ „Canadian Climate Normals 1971-2000”. Arhivirano iz originala 22. 05. 2008. g. Pristupljeno 18. 12. 2006. 
  7. ^ „Weather in Montreal, Canada”. TopSightSeeing.com. Arhivirano iz originala 28. 2. 2009. g. Pristupljeno 26. 2. 2009. 
  8. ^ a b „Canadian Climate Normals 1971-2000”. Arhivirano iz originala 22. 05. 2008. g. Pristupljeno 18. 12. 2006. 
  9. ^ „Average Weather for Montreal, QC — Temperature and Precipitation”. Weather.com. Arhivirano iz originala 28. 8. 2008. g. Pristupljeno 16. 9. 2009. 
  10. ^ „Place Royale and the Amerindian presence”. Société de développement de Montréal. 2001. Arhivirano iz originala 30. 05. 2012. g. Pristupljeno 9. 3. 2007. 
  11. ^ a b v Tremblay, Roland (2006). The Saint Lawrence Iroquoians. Corn People. Montréal, Qc: Les Éditions de l'Homme. 
  12. ^ „Jacques Cartier: New Land for the French King”. Pathfinders & Passageways. Pristupljeno 3. 10. 2009. 
  13. ^ Marsan, Jean-Claude (1990). Montreal in evolution. An historical analysis of the development of Montreal's architecture. Montréal, Qc: Les Éditions de l'Homme. 
  14. ^ Bates, Dodd & Rousseau 2005, str. 57
  15. ^ „Montreal :: Government”. Student's Enclyclopedia. Encyclopaedia Britannica. Arhivirano iz originala 14. 7. 2012. g. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  16. ^ „Lachine Canal National Historic Site of Canada” (PDF). Parks Canada. str. 3. Arhivirano iz originala (PDF) 15. 5. 2011. g. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  17. ^ „Visiting Montréal, Canada”. International Conference on Aquatic Invasive Species. Arhivirano iz originala 30. 05. 2012. g. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  18. ^ „Walking Tour of Old Montreal”. Vehicule Press. Pristupljeno 30. 1. 2008. 
  19. ^ Une Histoire du Québec, Jacques Lacoursière. pp. 109, Septentrion 2002.
  20. ^ Arnold, Kathy (3. 6. 2008). „Montreal: a thrilling collision of cultures”. Daily Telegraph. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  21. ^ „Camillien Houde”. City of Montreal. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  22. ^ „Conscription for Wartime Service”. Mount Allison University. 2001. Arhivirano iz originala 26. 2. 2009. g. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  23. ^ „THE EMERGENCE OF A MODERN CITY 1945-1960”. Montreal Archives Portal. City of Montreal. Pristupljeno 29. 3. 2009. 
  24. ^ Fishman & Conrad 1996, str. 206.
  25. ^ Bowen, Arabella; Watson, John Shandy (januar 2004). The Rough Guide to Montréal. Rough Guides. str. 272. ISBN 978-1-84353-195-1. 
  26. ^ „Artists by neighbourhood in Canada” (PDF). Canada 2001 Census. Hill Strategies. oktobar 2005. str. 3. Arhivirano iz originala (PDF) 27. 3. 2009. g. Pristupljeno 25. 3. 2009. 
  27. ^ „Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, and census subdivisions (municipalities), 2011 and 2006 censuses (Quebec)”. Statistics Canada. 8. 2. 2012. Pristupljeno 24. 11. 2012. 
  28. ^ a b „Population and dwelling counts, for Canada, provinces and territories, and census subdivisions (municipalities), 2006 and 2001 censuses – 100% data”. Statistics Canada, 2006 Census of Population. 13. 3. 2007. Arhivirano iz originala 30. 05. 2012. g. Pristupljeno 13. 3. 2007. 
  29. ^ „Population and dwelling counts, for census metropolitan areas and census agglomerations, 2006 and 2001 censuses – 100% data”. Statistics Canada, 2006 Census of Population. 13. 3. 2007. Arhivirano iz originala 21. 02. 2008. g. Pristupljeno 13. 3. 2007. 
  30. ^ „Ethnocultural Portrait of Canada, Highlight Tables, 2006 Census: Montreal (CMA)”. Statistics Canada. Arhivirano iz originala 23. 05. 2008. g. Pristupljeno 2. 4. 2008. 
  31. ^ Montréal, Ville de. „Déclaration d'intention d'amitié et de coopération entre les Villes de Montréal et le Gouvernorat du Grand Alger (mars 1999)”. Arhivirano iz originala 23. 2. 2009. g. Pristupljeno 2. 7. 2009. 
  32. ^ „Busan News-Efforts increased for market exploration in N. America”. Community > Notice. Dynamic Busan. Busan Dong-Gu District Office. 4. 6. 2007. Arhivirano iz originala 21. 5. 2008. g. Pristupljeno 25. 6. 2008. 
  33. ^ a b v „Liste – Protocoles et Ententes Internationales Impliquant La Ville de Montréal”. Arhivirano iz originala 23. 2. 2009. g. Pristupljeno 12. 5. 2013. 
  34. ^ „Sister City: The City of Montreal”. International Relations Division, International Peace Promotion Department. Citizens' Affairs Bureau. The City of Hiroshima. 2001. Arhivirano iz originala 27. 12. 2008. g. Pristupljeno 25. 6. 2008. 
  35. ^ „Partner cities of Lyon and Greater Lyon”. Direction des Relations Internationales — Mairie de Lyon. Ville de Lyon. Arhivirano iz originala 19. 7. 2009. g. Pristupljeno 25. 6. 2008. 
  36. ^ „Manila-Montreal Sister City Agreement Holds Potential for Better Cooperation”. Foreign Relations. The Republic of the Philippines. 24. 6. 2005. Arhivirano iz originala 05. 12. 2009. g. Pristupljeno 2. 10. 2009. 
  37. ^ Paris, Mairie de. „Les pactes d'amitié et de coopération”. Arhivirano iz originala 05. 09. 2009. g. Pristupljeno 14. 10. 2007. 
  38. ^ „Window of Shanghai”. Humanities and Social Sciences Library. McGill University. 2008. Arhivirano iz originala 22. 5. 2008. g. Pristupljeno 25. 6. 2008. 
  39. ^ „Sister Towns — MONTREAL”. International Cooperation. Yerevan Municipality. Arhivirano iz originala 22. 5. 2008. g. Pristupljeno 25. 6. 2008. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Монтреал&oldid=27550186”