Nuk

Uredi veze
Koordinate: 64° 11′ S; 51° 43′ Z / 64.18° S; 51.72° Z / 64.18; -51.72
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Nuk
grenl. Nuuk
dan. Godthåb
Kolaž slika grada
Grb
Grb
Administrativni podaci
Država Danska
Autonomna regija Grenland
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2016.17.316[1]
Geografske karakteristike
Koordinate64° 11′ S; 51° 43′ Z / 64.18° S; 51.72° Z / 64.18; -51.72
Nuk na karti Grenlanda
Nuk
Nuk
Nuk na karti Grenlanda
Poštanski broj3900
Pozivni broj31, 32, 33, 34, 35, 36
Veb-sajt
Zvanična prezentacija grada

Nuk ili Gothob (grenl. Nuuk, dan. Godthåb) je glavni i najveći grad danske teritorije Grenland. Sedište je vlade i najveći kulturni i ekonomski centar zemlje. Po statističkim podacima iz 2016. godine imao je 17.316 stanovnika[1] što ga čini jednim od najmanjih glavnih gradova na svetu po broju stanovnika. On je i najseverniji glavni grad na svetu.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Nalazi se na jugozapadnoj obali Grenlanda, oko 240 km južno od Arktičkog kruga. U tom delu Grenlanda, zbog Zapadnogrenlandske struje more ne ledi zimi, što stvara povoljne uslove za ribolov.[2]

Planina Sermitsiag (Sermitsiaq) se nadvija nad gradom i može se videti svuda. Po ovoj planini su dobile ime i nacionalne novine. Magnetna deklinacija je u Nuku veoma ekstremna.[3]

Klima[uredi | uredi izvor]

U Nuku vlada polarna klima, sa hladnim i snežnim zimama i hladnim letima. Najkraći dan u godini je 22. decembar kada sunce izlazi u 10:30, a zalazi u 14:20. Najduži dan u godini je 21. jun, a tada sunce izlazi u 3:00 i ne zalazi do 00:00. Temperature ispod nule je u proseku sedam meseci godišnje. Najhladniji mesec je mart sa prosečnom temperaturom -8,0°C, a najtopliji jul sa 7,5°C. Prosečna godišnja temperatura iznosi -1.42°C.[4]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Statua Hansu Egedu

Grad je osnovao dansko–norveški oficir Klaus Pars 1728. godine, za vreme kada je Grenland bio norveška kolonija pod unijom Danska-Norveška. Međutim, kolonija nije imala pravi kontakt sa Norveškom skoro dva veka. Prvi naziv grada je bio Gothab što u prevodu sa danskog znači Dobra nada. Sa njim je došao i norveški misionar Hans Egede u cilju da lokalno stanovništvo, inuite prevede u hrišćanstvo. Prvi kolonisti su uglavnom bili vojnici, osuđena lica i prostitutke, a većina je umrla u prvoj godini od skorbuta i drugih oboljenja. Godine 1733, i 1734. epidemija malih boginja je ubila veći deo domaćeg stanovništva, kao i Egedovu ženu.[5] Hans Egede se vratio u Dansku 1736. godine posle 15 godina na Grenlandu, ostavljajući svog sina Pola da nastavi njegov rad.[6] Gothab je postao sedište danske provincije Južni Grenland,[7], dok je Godhavn (današnji Kekertarsuak) bio glavni grad Severnog Grenlanda sve do 1940. godine kada je uprava postala jedinstvena sa sedištem u Gothabu.[8] Godine 1733, moravski misionari su dobili dozvolu da započnu misiju na ostrvu. Oni su iz Nuka počele da šire hrišćanstvo dalje ka ostalim mestima.[9]

Oko 1850. gorine, Grenland, a posebno područje oko Nuka bili u krizi. Evropljani su doneli bolesti i kulturu koja je bili u sukobu sa načinima života autohtonog stanovništva. Mnogi Grenlanđani su živeli u siromaštvu. Danski geolog Henrik Johanes Rink je 1853. stigao do Grenlanda i došao do zaključka da su Grenlanđani izgubili mnogo od svoje kulture i identiteta pod danskim uticajem. Zbog toga je on započeo prvi grenlandski novinski list čiji je urednik bio Grenlanđanin. Sedište lista je bilo u Nuku i postao je veoma važno sredstvo za očuvanje identiteta lokalnog stanovništva.

Tokom Drugog svetskog rata, počelo je buđenje nacionalnog identiteta Grenlanđana. Grenlanđani počinju da razvijaju svoj jezik i okupljaju savet u Nuku pod vođstvom Eske Bruna. Sjedinjene Američke Države i Kanada su 1940. godine otvorili svoje konzulate u Nuku. Grad je procvetao pedesetih godina 20. veka kada je Danska počela da modernizuje Grenland. U Nuku danas žive Inuiti i Danci. Trenutno više od trećine stanovništva Grenlanda živi u gradu i njegovoj okolini.[10] Kada je grad dobio autonomiju, promenio je ime u Nuk.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Sa 16.454 stanovnika po popisu iz 2013. godine, Nuk je najbrže rastuća grad na Grenlandu.[11] Stanovnici iz manjih gradova prelaze u Nuk. Pamiuk, Tasilak i Nuk su jedini gradovi u opštini Sermersok i u njima živi jedna trećina stanovnika Grenlanda. Broj stanovnika u njima raste poslednje dve decenije. Broj stanovnika je za više od trećine povećan u odnosu na 1990. godine, kao i više od 22% u odnosu na 2000. godinu.[11]

Vlada i politika[uredi | uredi izvor]

Kao glavni grad Grenlanda, Nuk je administrativni centar zemlje. U njemu se nalze sve važne institucije. Sedište skupštine Grenlanda (Inatsisartut) predstavlja organ zakonodavne vlasti . Sastoji se od 31 člana koji se biraju tajnim glasanjem na izborima i njihov mandat traje četiri godine. Sve političke partije imaju sedište u Nuku. To su: Zajednica naroda (Inuit Ataqatigiit), Napred (Siumut), Demokrate (Demokraatit), Solidarnost (Atassut), Udruženje kandidata (Kattusseqatigiit) i Partija žena (Arnat Partiiat)

Ekonomija i infrastruktura[uredi | uredi izvor]

Luka

Iako je mali grad, Nuk je razvio trgovinu, biznis, brodogradnju i drugu industriju. Nuk je počelo kao malo ribarsko naselje, međutim kako se ekonomija brzo razvijala sedamdesetih i oasamdesetih godina 20. veka, ribarska industrija u glavnom gradu je opala.[12] Međutim, plodovi mora, uključujući ribe, i dalje se prodaju u izobilju u Nuku. Minerali kao što su cink, zlato, i dr. su doprineli razvoju privrede. Gradovi u Grenlandu dosta zavise i od investicija iz Danske.[13]

Sav monopol na struju u Grenlandu ima preduzeće Nukissiorfiit. Nuk dobija struju iz hidroelektrane Buksefjord.

Univerzitet Grenland

Nuk ima nekoliko obrazovnih institucija iz visokog obrazovanja. Univerzitet Grenlanda (Ilisimatusarfik) je jedini univerzitet na Grenlandu i nalazi se u Nuku. Univerzitet je osnovan 1987. godine, a proširen 2007. godine izgradnjom nove zgrade pod nazivom Ilimmarfik u kojoj su smeštena odeljenja za novinarstvo, menadžment i ekonomiju, jezika, književnosti i medija, kulturne i društvene istorije, teologije i religije i socijalnog rada. Nuk je takođe dom Odeljenju za učenje (Ilinniarfissuaq), najstarijoj obrazovnoj ustanovi na Grenlandu, koja se nalazi u starom kolonijalnom delu Nuka. Ostale značajne obrazovne institucije uključuju departman zdravstvene nege i zdravstvene nauke, višu tehničku školu i rudarsku školu.

Zgrada turističke organizacije je napravljena 1992. godine kao mesto koje će služiti kao pomoć turistima.[14] Prvi tržni centar je otvoren 2012. godine, a sadrži i prvu podzemnu garažu.

U gradu se nalazi i bolnica Kraljica Ingrid, koja je glavna bolnica za ceo Grenland. Ima oko 130 kreveta.[15]

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Saobraćaj u gradu

Međunarodni aerodrom se nalazi 4 km severoistočno od centra grada. On je matično čvorište Er Grenlanda, nacionalnog prevoznika Grenlanda.[16] Pored njih, Er Island redovno leti na relaciji Rejkjavik – Nuk.

Većinom tokom godine, dva–tri puta nedeljno ide trajekt koji povezuje naselja na zapadnoj obali.[17] U Grenlandu po podacima iz 2004. bilo 72 autobusa i 2.570 automobila, a većina njih se vozi u Nuku.[18] U okolini Nuka je oko 100 km puteva. Glavna ulica u gradu je Aqqusinersuaq i u njoj se nalaze brojne prodavnice i hotel Hans Egede sa 140 soba. Ulica je dugačka 1,80 km.[19]

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

Katedrala u Nuku ili crkva Naš Spasitelj je crvena građevina sagrađena je 1849. godine. Tokom Dana državnosti veliki broj ljudi se skuplja oko crkve.

Narodni muzej Grenlanda se nalazi u Nuku i bio je jedan od prvih muzeja utvrđenih na Grenlandu, započet sredinom šezdesetih godina 20. veka. U muzeju ima mnogo artefakata i eksponata koji se odnose na Grenland iz oblasti arheologije, istorije, umetnosti i zanatstva, kao i Kilakitsok mumije.[20]

Sport[uredi | uredi izvor]

Rukometna dvorana

U Nuku postoje fudbalski klubovi Nuk Il (osnovan 1934), B-67, i GSS Nuk. Stadion Nuk je višenamenski stadion koji se najviše koristi za fudbalske utakmice. Stadion ima kapacitet 2.000 mesta.[21] Stadion se koristi i za koncerte. Škotski bend Nazaret je tu održao koncert.

U Nuku se nalazi i rukometna hala Godthåbhallen koja ima kapacitet 1.000 mesta i u kojoj igra Rukometna reprezentacija Grenlanda.[22] Reprezentacija je tri puta učestvovala na svetskom prvenstvu, a redovan je učesnik prvenstva Amerike na kojima su do sad osvojili dve bronzane medalje.[23]

Postoji staza za alpsko skijanje na planini Lille Malene[24], kao i teren za golf.

Panorama of Nuuk
Panorama grada

Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Muzej umetnosti
    Muzej umetnosti
  • Crkva Naš Spasitelj
    Crkva Naš Spasitelj
  • Unutrašnjost aerodroma
    Unutrašnjost aerodroma
  • Noć
    Noć

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Population in Greenland. CITYPOPULATION. Pristupljeno 23. 2. 2016. 
  2. ^ O'Carroll, Etain (2005). Greenland and the Arctic. Lonely Planet. str. 154. ISBN 978-1-74059-095-2. 
  3. ^ On October 11, 2015, the magnetic declination between the North Pole and Nuuk was "27° 49' W ± 0° 33' changing by 0° 22' E per year", calculated with NOAA's Magnetic Field Calculators, National Geophysical Data Center.
  4. ^ „Extreme temperature records since 1850”. meteorologyclimate.com. Arhivirano iz originala 8. 10. 2007. g. Pristupljeno 19. 10. 2015. 
  5. ^ Wurm, Stephen A.; Mühlhäusler, Peter; Tyron, Darrell T. (1996). Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas, International Council for Philosophy and Humanistic Studies. Volume 2, Part 1 Volume 13 of Trends in Linguistics. Walter de Gruyter. str. 1051. ISBN 978-3-11-013417-9. 
  6. ^ „Nuuk travel guide”. Arhivirano iz originala 12. 4. 2009. g. Pristupljeno 18. 10. 2015. 
  7. ^ Scandinavian Review. American-Scandinavian Foundation. 1921. str. 681. 
  8. ^ Lemkin, Raphael (2008). Axis Rule in Occupied Europe. The Lawbook Exchange, Ltd. str. 167. ISBN 978-1-58477-901-8. 
  9. ^ Lüdecke, Cornelia. "East Meets West: Meteorological observations of the Moravians in Greenland and Labrador since the 18th century Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016)". History of Meteorology 2 (2005).
  10. ^ Wittman, P. "Greenland". The Catholic Encyclopedia. Robert Appleton Co. (New York), 1909.
  11. ^ a b Statistics Greenland, Population in localities
  12. ^ Jones, Michael; Olwig, Kenneth (2008). Nordic landscapes: region and belonging on the northern edge of Europe. University of Minnesota Press. str. 118. 
  13. ^ World of Information Regional Review: Europe. Kogan Page Publishers. 2003. str. 164. ISBN 978-0-7494-4067-1. 
  14. ^ Europa World Year, Book 1. Taylor & Francis Group. 2004. str. 1458. ISBN 978-1-85743-254-1. 
  15. ^ Bjerregaard, Peter; Young, T. Kue (1998). The circumpolar Inuit: health of a population in transition. Wiley-Blackwell. str. 55. ISBN 978-87-16-11905-6. 
  16. ^ „airgreenland.com”. Arhivirano iz originala 26. 4. 2010. g. Pristupljeno 18. 10. 2015. 
  17. ^ „AUL, Timetable 2009” (PDF). Arctic Umiaq Line. Pristupljeno 19. 11. 2015. [mrtva veza]
  18. ^ O'Carroll, Etain (2005). Greenland and the Arctic. Lonely Planet. str. 231. ISBN 978-1-74059-095-2. 
  19. ^ „Hotel Hans Egede”. Arhivirano iz originala 5. 6. 2010. g. Pristupljeno 18. 10. 2015. 
  20. ^ www.kunstmuseum.gl
  21. ^ „World Stadiums entry”. Arhivirano iz originala 5. 6. 2011. g. Pristupljeno 18. 10. 2015. 
  22. ^ „World Stadiums: Stadiums in Greenland”. Arhivirano iz originala 5. 6. 2011. g. Pristupljeno 18. 10. 2015. 
  23. ^ Zvanični sajt
  24. ^ „Skiliften Sisorarfiit”. Pristupljeno 19. 10. 2015. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Нук&oldid=27725468”