Operacija Dunavski vilenjak

Operacija Dunavski vilenjak
	Deo Drugog svetskog rata
Vreme	7. — 17. septembar 1944.
Mesto	Dunav
Ishod	samopotapanje nemačke flote
Sukobljene strane
Nacistička Nemačka	Rumunija; Sovjetski Savez; JVuO
Komandanti i vođe
	Paul Zib

Operacija Dunavski Vilenjak je predstavljala neuspešan pokušaj proboja oko 200 patrolnih čamaca, sanitetskih brodova i barži nemačke crnomorske flote Dunavom od Crnog mora do Beograda u septembru 1944. godine.

Kada je u leto 1944. Crvena armija u Jaši-kišinjevskoj ofanzivi slomila nemački otpor u Besarabiji i Rumunija prešla na stranu anti-hitlerovske koalicije, situacija za nemačku crnomorsku flotu je postala očajna. Zato su pokušali da izvrše proboj, uz pratnju borbene grupe Re na južnoj obali Dunava i 92. motorizovane grenadirske brigade sa rumunske strane.

U pokušaju povlačanja, deo nemačke flote pod komandom kontraadmirala Paula Ziba, je imao velike gubitke i stotine poginulih protiv Rumuna kod Černavode i Kalafata i sa srpske strane od jedinica JVuO predvođenih komandantom 8. grupe jurišnih korpusa pukovnikom Velimirom Piletićem. Piletić je razmenio oficire za vezu sa rumunskom armijom i ugovorio zajednički napad na nemačku ratnu flotu. Rumunske jedinice su zaposedale levu a jedinice JVuO desnu obalu Dunava i tako dočekali Nemce.

Kada su nemački brodovi stigli do Đerdapske klisure, uvideli su da je dalji proboj nemoguć. Odluka da se flota potopi je donesena jer su i Sovjetske jedinice počele da stižu do Dunava. Potapanje je vršeno 7. septembra kod Prahova i 14. i 16/17. septembra kod Brze Palanke.^[1]

Procenjuje se da je tokom operacije Dunavski vilenjak potopljeno između 160 i 220 nemačkih brodova na putu od Crnog mora do luke Prahovo u blizini Negotina, neplaniranog konačnog odredišta nacističke flotile.

Nekoliko brodova je izvađeno posle rata i služili su u rečnoj flotili JNA. Međutim, većina brodova sa neeksplodiranim eksplozivnim sredstvima još uvek leži na dnu Dunava i otežava plovidbu Dunavom u periodu niskog vodostaja.

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ „Potopili brodove zbog četnika”. Građanin (na jeziku: srpski). 03. 10. 2014. Pristupljeno 03. 04. 2021. ^{[mrtva veza]}

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Brodovi na dnu Dunava, Prilog Dušana Vojvodića, Radio-televizija Srbije.
Operacija Dunavski vilenjak: Kako su potopljeni nemački brodovi i šta će njihovo vađenje otkriti

[1] „Potopili brodove zbog četnika”. Građanin (na jeziku: srpski). 03. 10. 2014. Pristupljeno 03. 04. 2021. ^{[mrtva veza]}

[1]