Opsada Madrida

Opsada Madrida
	Deo Španskog građanskog rata
	; Nacionalistički vojnici u napadu na grad, 1937.
Vreme	8. novembar 1936 – 28. mart 1939.
Mesto	Madrid, Španija
Ishod	Frankove snage zauzele grad nakon trogodišnjeg republikanskog otpora
Sukobljene strane
Španska republika	Nacionalistička Španija; Legija Kondor
Komandanti i vođe
Hose Mijaha; Visente Roho Ljuk; Enrike Lister	Emilio Mola; Fransisko Franko; Hose Varela
Jačina
40.000; 50 tenkova,; 70 topova	20.000; 30 tenkova,; 120 aviona
Žrtve i gubici
oko 5.000 mrtvih i ranjenih (1936)	oko 5.000 mrtvih i ranjenih (1936)

Opsada Madrida tokom Španskog građanskog rata trajala je tri godine, od novembra 1936. do marta 1939. godine. Opsadu su pokrenule Frankove snage potpomognute nemačkom Legijom Kondor. Prva faza opsade u novembru 1936. godine, kada su nacionalisti bili najodlučniji da osvoje grad, naziva se i Bitka za Madrid.

Bitka[uredi | uredi izvor]

Španski građanski rat započeo je neuspešnim Frankovim pučem od 18. jula 1936. godine protiv Vlade Narodnog fronta Španske republike. Republikanska vlada je u početku bila nesigurna za sledeći korak. Naime, nisu se usuđivali da predaju oružje u ruke aktivistima Nacionalne konfederacije rada i Generalnog saveza radnika, jer je i sama socijalistička Španska revolucija već uzela maha. Kada su pripadnici gradske milicije počeli da masovno prebegavaju Frankovim snagama, Vlada je odlučila da svima podeli oružje. Dolores Ibaruri „La Pasionarija“ tada je preko radija uzviknula Neće proći! (No pasaran) apelujući na građane Madrida da pruže otpor pučistima. U međuvremenu su nacistička Nemačka i fašistička Italija poslale Franku avione i oklopne jedinice za napad na Madrid, dok je Legija Kondor delovala nezavisno od Frankovih oficira.

Frankov general Emilio Mola napao je Madrid 8. novembra 1936. sa 20.000 vojnika, dok su Republikanci imali 12.000 u Karabanšelu i 30.000 vojnika za glavni udar nacionalista kod Kase del Kampo. Istog dana u Madrid je stigla Jedanaesta internacionalna brigada od 1.900 boraca, čin koji je imao ohrabrujući efekat na branioce Madrida.^[1]^[2] Dva dana posle, sa Aragonskog fronta stigli su i anarhistički borci pod komandom Buenaventure Durutija. Dana 19. novembra, nacionalisti su izvršili poslednji frontalni napad na grad, nakon čega su se odigravale ogorčene borbe po gradskim ulicama. Uprkos snažnom otporu republikanaca i Internacionalnih brigada, nacionalisti su zauzeli veći deo Univerzitetskog grada, ali dalje nisu prošli. Njihov plan da brzo zauzmu Madrid nije uspeo zahvaljujući žestokom otporu republikanaca. Videvši da zauzeće Madrida nije uspelo, Franko je naredio da se započne s bombardovanjem grada („Radije ću da uništim Madrid, nego da ga ostavim u rukama marksista“). Nemački bombarderi bacali su bombe na grad od 19. do 22. novembra. Uprkos tome, stradanje stanovništva grada nije bilo preveliko, poginulo je oko 2.000 ljudi.^[3]

Front se stabilizovao u decembru 1936, a protezao se preko reke Manzanares u Univerzitetskom gradu, preko parka u Kasi del Kampo i preko ulica četvrti Karabanšel.

Tokom 1937, odigrale su se dve velike bitke u blizini Madrida, bitka na Harami (januar – februar 1937) i bitka kod Brunete (jul 1937). Bitke kod Gvadalahare u martu i kod Teruela u decembru 1937. odigrale su se u daljoj okolini Madrida (60 km severozapadno), ali su bile deo Frankove kampanje da zauzme glavni grad.

Opsada grada se zaoštrila tokom 1938. godine, pošto je stanovništvo imalo sve manje hrane, tople odeće, municije i oružja. Franko se ipak nije odlučio za frontalni napad, nego za taktiku polaganog iscrpljivanja. Republikanski otpor zakazao je na svim frontovima do proleća 1939, te je postalo očigledno da će uskoro popustiti i odbrana Madrida. Republikanski premijer Huan Negrin i pojedini ministri-komunisti zalagali su se za borbu do kraja, dok je s druge strane oficir Segismundo Kasado tvrdio da treba razgovarati o primirju s Frankom. Dana 5. marta, Kasadovi ljudi uhapsili su oficire komuniste, svrgnuli Negrina i osnovali Veće narodne odbrane koje je trebalo pregovarati s Frankom o mirovnim uslovima. Franko je međutim insistirao samo na bezuslovnoj predaji i 26. marta naredio napad na Madrid. Republikanska odbrana se srušila 27. marta, a narednog dana nacionalističke trupe kontrolisale su ceo grad. Uprkos Kasadovim naporima, Franko je od 1939. do 1943. godine naređivao hapšenja i streljanja velikog broja bivših republikanskih vojnika i njihovih porodica.^[4]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ The International Bridgades Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. maj 2008) - Colodny, Robert G. Accessed 2008-05-12.
^ Beevor 2006, str. 137.
^ "Chewed Up" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. avgust 2013) - Time, 5 April 1937
^ Jackson 1967, str. 539.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Jackson, Gabriel (1967). The Spanish Republic and the Civil War: 1931 - 1939. Princeton University Press.
Beevor, Antony (2006). The Battle for Spain: The Spanish Civil War, 1936-1939. Penguin Books. ISBN 978-0-14-303765-1.

[COLODNY-1] The International Bridgades Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. maj 2008) - Colodny, Robert G. Accessed 2008-05-12.

[FOOTNOTEBeevor2006137-2] Beevor 2006, str. 137.

[TIMEAPRIL1937_2-3] "Chewed Up" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. avgust 2013) - Time, 5 April 1937

[FOOTNOTEJackson1967539-4] Jackson 1967, str. 539.

[1]

[2]

[3]

[4]