Osama bin Laden
| Osama bin Laden | |
|---|---|
 Osama bin Laden, bivši vođa Al kaide | |
| Vojna karijera | |
| Služba | Al Kaida[1][2][3][4] |
| Učešće u ratovima | Sovjetsko-avganistanski rat Rat protiv terorizma • Rat u Avganistanu Rat u severozapadnom Pakistanu |
Usama bin Muhamed bin Avad bin Ladin (10. mart 1957 — 2. maj 2011; arap. أسامة بن محمد بن عود بن لاد), poznatiji kao Osama bin Laden, bio je saudijski multimilioner (član veoma bogate porodice Bin Laden) i vođa Al kaide, militantne islamističke organizacije koja je izvela više terorističkih napada širom sveta.[5] FBI ga je 1999. postavio među deset najtraženijih osumnjičenih zbog njegove umešanosti u napade na američke ambasade u Keniji i Tanzaniji 1998. godine. Bin Ladena su likvidirale američke snage u maju 2011. godine, kod Abotabada.[6][7]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Malo toga se zna na Zapadu o njegovom životu. Nasledio je životni uspeh od svoga oca, koji je posedovao građevinsku kompaniju, koja je prosperisala kroz bliske veze sa saudijskom kraljevskom porodicom.
Bin Laden je došao u međunarodnu pažnju 1980-ih u Avganistanu zbog svoje uloge u avganistanskom otporu protiv sovjetske okupacije. Sovjetski Savez je izvršio invaziju na Avganistan 1979. Tokom mladosti Bin Laden je prolazio kroz islamska fundamentalistička učenja, i gledao je na sovjetsku invaziju kao na neoprostivu agresiju na muslimane. Da pomogne otpor, Bin Laden je osiguravao novac i pomoć, gradio kampove za obuku, i dovodio veliki broj dobrovoljaca iz arapskih zemalja. 1988, pri kraju rata Bin Laden, zajedno sa Egipćaninom Ajmanom el Zavahrijem osniva Al Kaidu (arapski - baza), organizaciju koja, prema američkim zvaničnicima, povezuje i koordinira islamske fundamentalističke grupe širom sveta.
Nakon Zalivskog rata činjenica da se američke snage nalaze na islamskom tlu i podrška Izraelu potiču ga na organizovanje teških napada protiv Zapada. Njegova porodica ga se javno odrekla 1994. godine, neposredno pre nego što je Saudijska Arabija poništila njegovo državljanstvo.
Utočište je našao u Sudanu, odakle je kako se veruje, organizovao napade na američke oružane snage u Somaliji i Saudijskoj Arabiji. Pod američkim pritiskom Sudan ga je proterao 1996. pa se Bin Laden ponovo obreo u Avganistanu. Iako se ponovo umešao u avganistansku politiku Bin Laden je nastavio da učestvuje u globalnoj borbi protiv Sjedinjenih Država.
Godine 1998. bacio je fatvu pozivajući na smrt svih Amerikanaca bez obzira da li se radi o vojnim ili civilnim osobama, bez obzira na pol i starost.
Državljanstvo BiH[uredi | uredi izvor]
Osama bin Laden je 1993. godine primio državljanstvo i pasoš Republike BiH.[8][9][10][11][12][13] Pasoš je izdala ambasada Republike BiH u Beču.[8] Američki časopis Vol Strit Žurnal je 2001, objavio da su svi glavni ljudi Al Kaide u periodu od 1991. do 2001. boravili na Balkanu, napominjući da je sam Osama bin Laden na Balkanu boravio tri puta između 1994. i 1996.[12][14]
Teroristički napadi[uredi | uredi izvor]
Veruje se da je on planirao bombaške napade na američke ambasade u Keniji i Tanzaniji 1998. godine.
U samoubilačkom bombaškom napadu na američki brod razarač “USS Kol”, 12. oktobra 2000. u Adenu, poginulo je 17 američkih mornara, a 39 je ranjeno. Odgovornost za napad preuzela je Al Kaida obrazlažući napad antiizraelskom politikom.
Nakon napada 11. septembra 2001. američke snage su pokrenule Rat protiv terorizma koji je izbacio Al Kaidu iz Avganistana i srušio talibansku vladu, čiji je duhovni vođa bio Mula Omar, koja je podržavala Bin Ladena. Tokom višegodišnjeg skrivanja Bin Laden je objavio niz snimljenih audio poruka osuđujući Sjedinjene Države i izazivajući veliko nezadovoljstvo u Vašingtonu.
Smrt[uredi | uredi izvor]
Osama bin Laden ubijen je u oružanom sukobu u Pakistanu, posle višegodišnje potrage. Mali tim američkih specijalaca iz redova Mornaričkih foka ubio je Bin Ladena u gradu Abotabad, oko 100 km severno od Islamabada. Amerikanci su bin Ladenovo telo sahranili u more.[15]
Njegovo ubistvo je povećalo rejting predsednika SAD Obame.[16]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Fair, C. Christine; Watson, Sarah J. (18. 2. 2015). Pakistan's Enduring Challenges. University of Pennsylvania Press. str. 246. ISBN 9780812246902. Arhivirano iz originala 31. 1. 2016. g. „Osama bin Laden was a hard-core Salafi who openly espoused violence against the United States in order to achieve Salafi goals.”
- ^ Brown, Amy Benson; Poremski, Karen M. (18. 12. 2014). Roads to Reconciliation: Conflict and Dialogue in the Twenty-first Century. Routledge. str. 81. ISBN 9781317460763. Arhivirano iz originala 31. 1. 2016. g.
- ^ Osama Bin Laden (2007) Suzanne J. Murdico
- ^ Armstrong, Karen (11. 7. 2005). „The label of Catholic terror was never used about the IRA”. The Guardian. Arhivirano iz originala 26. 12. 2016. g.
- ^ „Osama bin Laden | Biography, al-Qaeda, Terrorist Attacks, Death, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-01. Pristupljeno 2024-01-30.
- ^ L. Meckler, A. Entous and Z. Hussain (1. 5. 2011). „U.S. Forces Kill Osama bin Laden Obama Says Sept. 11 Attacks Avenged in Commando Assault on Pakistani Compound; Body of Terror Mastermind Captured”. The Wall Street Journal.
- ^ „Osama bin Laden is dead, Obama announces”. The Guardian. UK. 2. 5. 2011. Pristupljeno 29. 6. 2011.
- ^ a b Radio televizija Republike Srpske: Nepoznato kako je Bin Laden dobio pasoš BiH, 03.05.2011. (jezik: srpski)
- ^ Free Republic: Bosnia: The Birthplace of Al-Qaeda, 09 July 2005 (jezik: engleski)
- ^ Agence France Presse: Bin Laden in the Balkans, Bin Laden was granted Bosnian passport, September 24, 1999 (jezik: engleski)
- ^ Osama Bin Laden Issued a Bosnian Passport 8 February 2011 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. februar 2011) (jezik: engleski)
- ^ a b Radio televizija Republike Srpske: Bin Ladenovi pohodi na Balkan, 03.05.2011. (jezik: srpski)
- ^ Radio televizija Republike Srpske: Bin Laden 1993. u Beču izvadio BH pasoš, Pristupljeno 16. 05. 2011. (jezik: srpski)
- ^ Free Republic: Bosnia: The Birthplace of Al-Qaeda, 09 July 2005, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ Zašto je Bin Laden sahranjen u moru? („B92“, 3. maj 2011), Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ Mrtvi Osama će doneti novi mandat Obami („Alo“, 4. maj 2011) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. maj 2011), Pristupljeno 17. 4. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Bergen, Peter (2006). The Osama Bin Laden I Know: An Oral History of Al Qaeda's Leader. Simon & Schuster. ISBN 0-7432-9592-7.
- Bergen, Peter (2008). „Al Qaeda, the Organization: A Five-Year Forecast”. Annals of the American Academy of Political and Social Science. 618: 14—30. JSTOR 40375772. doi:10.1177/0002716208317599.
- Gutman, Roy (2008). How We Missed the Story: Osama Bin Laden, the Taliban, and the Hijacking of Afghanistan. US Institute of Peace Press. ISBN 978-1-60127-024-5.
- Scheuer, Michael (2002). Through Our Enemies' Eyes
. Washington, D.C.: Brassey's. ISBN 1-57488-553-7. „Through Our Enemies' Eyes.” - Stern, Jessica (2003). Terror in the Name of God (1 izd.). New York: HarperCollins. ISBN 0-06-050533-8.
- Wright, Lawrence (2006). The Looming Tower: Al-Qaeda And The Road To 9/11. New York: Knopf. ISBN 1-4000-3084-6. „The Looming Tower: Al-Qaeda And The Road To 9/11.”
- Al-Bahri, Nasser (2013). Guarding bin Laden: My Life in Al-Qaeda. Thin Man Press. ISBN 9780956247360.
- Atwan, Abdel Bari (2012). After Bin Laden: Al-Qaeda, the Next Generation. Saqi. ISBN 9780863564192.
- Atwan, Abdel Bari (2006). The Secret History of Al-Qaeda. Saqi. ISBN 9780863567605.
- Berner, Brad K (2007). Quotations from Osama Bin Laden. Peacock Books. ISBN 978-81-248-0113-0.
- Bin Laden, Osama; Lawrence, Bruce (2005). Messages to the world: the statements of Osama Bin Laden. Verso. ISBN 1-84467-045-7. „Osama bin Laden.”
- Burke, Jason (2007). Al-Qaeda: The True Story of Radical Islam (2nd izd.). London: Penguin. ISBN 978-0-141-03136-1.
- Foreign Broadcast Information Service (2006) – Compilation of Usama Bin Laden Statements 1994 – January 2004
- Mura, Andrea (2015). The Symbolic Scenarios of Islamism: A Study in Islamic Political Thought. London: Routledge. ISBN 9781317014508.
- Ibrahim, Raymond (2007). The Al Qaeda Reader. Broadway Books. str. 318. ISBN 978-0-7679-2262-3.
- Scheuer, Michael (2011). Osama Bin Laden. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-973866-3.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Hunting Bin Laden – PBS Frontline (Nov. 2002)
- FBIS Report, Compilation of Usama Bin Laden Statements 1994 – January 2004
- FBI's 10 Most Wanted Fugitives poster Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. januar 2008)
- New Yorker article on Osama's youth, December 12, 2005
- Full text: bin Laden's 'letter to America', 24 November 2002
- Osama ima svoje ćelije u Bosni ali ne veruje bosanskim muslimanima („Danas“, 9. oktobar 2009)
- Who is Osama bin Laden, BBC News, 6 December 2009
- Obama: Ubijen bin Laden („Blic“, 2. maj 2011)
- Kraj čoveka iz pećine („Politika“, 2. maj 2011)
- Radio televizija Republike Srpske: Nepoznato kako je Bin Laden dobio pasoš BiH, 03.05.2011. (jezik: srpski)
- Lov na bin Ladena („Večernje novosti“, feljton, oktobar 2012) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (14. oktobar 2012)
- Osama bin Laden collected news and commentary at Dawn
- „Prikuljene vijesti i komentari o članku Osama bin Laden”. The Guardian.
- Full text: bin Laden's 'letter to America', The Observer, November 24, 2002
- Hunting Bin Laden, PBS Frontline, (November 2002)
- "5 Facts You Probably Didn't Know About Osama bin Laden", Dainik Bhaskar, (May 2016)
- Young Osama, Steve Coll, The New Yorker, December 12, 2005
- How the World Sees Osama bin Laden, slideshow by Life
- The Osama bin Laden File from The National Security Archive, posted May 2, 2011
- Letters from Abbottabad from Combating Terrorism Center
- FBI Records: The Vault - Osama Bin Laden
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
