Parvin Etesami
| Parvin Etesami | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Parvin Etesami |
| Datum rođenja | 16. mart 1907. |
| Mesto rođenja | Tabriz, Iran |
| Datum smrti | 5. april 1941. (34 god.) |
| Mesto smrti | Kom, Iran |
Parvin Etesami (pers. پروین اعتصامی; Tabriz, 16. mart 1907 – Kom, 5. april 1941), je iranska pesnikinja koja je pisala na persijskom jeziku.[1][2] Prema navodima Alija Akbara Deh`hode, njeno pravo ime bilo je Rahšande (persijski: رخشنده).
Biografija[uredi | uredi izvor]
Parvin Etesami je rođena 1907. godine u Tabrizu. Njen otac bio je Mirza Jusuf Etesami Aštijani (Etesam al-Molk), a njen deda Mirza Ibrahim Han Mostafavi Etesam-al-Molk.[3][4] On je bio poreklom iz Aštijana, ali se preselio u Tabriz gde je kao deo kadžarske administracije postavljen da vrši kontorlu finansija u provinciji Azerbejdžan.
Parvin je bila mala, kada se njena porodica preselila u Teheran. Pored formalnog obrazovanja koje je sticala od oca, kako je to bio običaj, on ju je podučavao i arapski jezik, kojim je solidno ovladala, kao i klasičnu persijsku književnost.
Potom je pohađala Američki ženski koledž u Teheranu. Godine 1924. je maturirala u američkoj ženskoj srednjoj školi Iran Bethel. Nakon toga, izvesno vreme je u toj školi i predavala.
Sa dvora Pahlavija je 1926. godine dobila poziv da podučava šahovu ženu, ali je tu ponudu odbila.
Godine 1934. udala se za rođaka svoga oca i preselila u Kermanšah. Taj brak je potrajao samo deset nedelja nakon čega se ona vratila u Teheran.
Tokom nekoliko meseci 1938—1939. godine radila je u biblioteci Visoke škole u Teheranu (Danesh-Saraay-e 'Aali), danas Univerzitetu Tarbiat Moalem (Pedagoška akademija). Njen otac je umro 1938. godine, a Parvin je preminula samo tri godine nakon njega. Sahranjena je pored svog oca u Komu.[1]
Delo[uredi | uredi izvor]
Parvin je imala sedam ili osam godina kada je počela da pokazuje svoj pesnički talenat. Na nagovor svog oca prepevala je neka književna dela koja je on preveo iz zapadnih izvora. Neke od prvih njenih pesama su objavljene 1921—22. godine u persijskom časopisu Bahar (Proleće). Prvo izdanje njenog Divana (zbirke poezije) koje se sastojalo od 156 pesama objavljeno je 1935. godine. Uvod za ovo delo napisao je čuveni pesnik i naučni radnik Muhamed Tagi Bahar. Drugo izdanje Divana, koje je uredio Parvinin brat AbulFath Etesami, izdato je nedugo posle njene smrti 1941. godine. Ovo izdanje sadržalo je ukupno 5606 distiha podeljenih u 209 pesama različitih književnih vrsta kao što su mesnevija (rimovani distih), kasida (oda), gazel (ljubavna poezija), ket`a (strofičnna pesma) i druge pesničke forme.
Za vreme svog kratkog životnog veka, Parvin Etesami je uspela da stekne veliku slavu među Irancima. Njena poezija po svojoj vrsti i strukturi sledi klasičnu persijsku tradiciju. Modernistički trendovi u persijskoj poeziji nisu ostvatili uticaja na nju, ili ih je možda ona ignorisala. Njen Divan sadrži oko 42 nenaslovljene kaside i ket`e (strofična pesma). Ove pesme prate didaktički i filozofski stil Sanaija i Nasera Hosroa. Nekoliko kasida pak pokazuju uticaj pesnika Manučehrija, naročito kada je reč o opisima prirode. Divan takođe sadrži i izvestan broj gazela.
Prema mišljenju profesora Hešmata Moajada, njena pesma Safar-e ashk (Put suze) ubraja se među najlepše stihove persijske poezije ikada napisane. Poetska vrsta koja je u najvećoj meri zastupljena u Divanu Parvin Etesami je monazara (debata). U ovoj formi ona je napisala 65 pesama i 75 anegdota, Basni i alegorija. Prema mišljenju profesora Hešmata Moajada: „Parvin je pisala o muškarcu i ženi koji potiču iz različitih društvenih slojeva, raznim životinjama, pticama, cveću, drveću, kosmičkim i prirodnim elementima, stvarima iz svakodnevnog života, apstraktnim konceptima, a sve to oličava i simbolizuje njeno bogatstvo ideja. Kroz ove pesme ona drugima drži ogledalo kako bi im pokazala zloupotrebe društva i njihov neuspeh u moralnim obavezama. Isto tako, u ovim vrstama debata ona elokventno izražava svoje osnovne misli o životu i smrti, društvenoj pravdi, etici, obrazovanju i vrhovnoj važnosti znanja.“
Prevod na srpskom jeziku[uredi | uredi izvor]
Izbor iz dela ove najznačajnije persijske pesnikinje iz prve polovine 20. veka, koja formom i sadržajem sledi klasičnu tradiciju i na čije stvaralaštvo modernističke tendencije nisu ostavile gotovo nikavog traga preveden je i na srpski jezik. Ovu zbirku pesama u kojoj se govori o ljubavi kao jedinoj alternativi poeziji i temelju čovekovog stvaralaštva prevela je Zorana Janković, a objavio Kulturni Centra Islamske Republike Irana u Beogradu 2011. godine pod nazivom: Parvin Etesami - Zvezda poetskog neba persijske književnosti.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Moayyad, Heshmat. Parvin Etesami. Encyclopædia Iranica. Pristupljeno 4. 04. 2010.
- ^ C. Kramarae and D. Splender (2000). Routledge International Encyclopedia of Women: Global Women's Issues. Routledge. str. 1273. ISBN 978-0-415-92091-9.
- ^ Iran Chamber Society: Parvin E'tesami
- ^ Moayyad, Heshmat. „Etesami, Mirza Yusuf Khan Ashtiani, Etesam-al-Molk”. Encyclopedia Iranica. Pristupljeno 4. 04. 2010.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Akademske | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
