Plzenj

Plzenj češ. Plzeň
Katedrala Sv. Bartolomeja i Trg Republike
Zastava Grb
Administrativni podaci
Država	Češka
Kraj	Plzenjski kraj
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	173.932
— gustina	1.263,58 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	49° 44′ 29″ S; 13° 22′ 57″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	310 m
Površina	137,65 km2
Plzenj Plzenj na karti Češke
Ostali podaci
Gradonačelnik	Pavel Redl
Veb-sajt
www.plzen.eu

Plzenj (češ. Plzeň, nem. Pilsen) je četvrti po veličini grad u Češkoj Republici. Plzenj je sedište upravne jedinice Plzenjski kraj, gde čini zaseban gradski okrug Plzenj-grad.

Plzenj je poznat po svom pivu – Pilsner Urkuelu i mašinskoj fabrici Škoda koju je osnovao Emil Škoda 1859. godine.

Geografija

Spomenik zahvalnosti američkoj vojsci, koja je 1945. oslobodila grad.

Poznata pivara Prazdroj

Pivo iz Plzenja

Plzenj se nalazi u zapadnom delu Češke republike i udaljen je od glavnog grada Praga 90 km jugozapadno. On je i središte zapadne Bohemije.

Reljef

Plzenj se nalazi na zapadu Češko-Moravske visoravni, na ušću rečica Radbuze, Mže, Uslave i Uhlave, stvarajući reku Berounku, glavnu pritoku Vltave. Grad i okolina su na brežuljkastom terenu, na 300-350 m nadmorske visine.

Klima

Klima oblasti Plzenja je umereno kontinentalna.

Vode

Grad Plzenj se upravo obrazovao na ušću rečica Radbuze, Mže, Uslave i Uhlave, stvarajući reku Berounku, glavnu pritoku Vltave.

Istorija

Prostor Plzenja i okoline bio je naseljen još u vreme praistorije. Prvi pomen naselja pod današnjim imenom bio je 976. godine. Naselje 1295. dobilo gradska prava.

Habzburški vladar Rudolf II odredio je grad za svoje sedište 1599-1600. godine, što je gradu omogućilo da se brže razvija i izdigne iznad niza malih gradova u okruženju. Tokom Tridesetogodišnjeg rata grad i okolina su teško stradali.

Sredinom 19. veka započinje nagla industrijalizacija Plzenja. tokom 1869. godine osnovana je fabrika "Škoda", koja će kasnije postati najveći industrijski gigant u celoj državi. U to vreme grad brzo narasta, pa se Česi iz okolnih ruralnih krajeva doseljavaju u grad, dotad naseljen Nemcima. Do početka 20. veka grad je postao dominanto češki.

U doba „Prve Čehoslovačke republike“ (1918—1938.) Plzenj je nastavio da se brzo razvija. Potpisivanjem Minhenskog sporazuma su promenjene granice Čehoslovačke republike, pa se Plzenj našao na samoj zapadnoj granici države. Tokom nacističke okupacija mnogi Česi su pogubljeni. Svo nemačko stanovništvo je proterano posle rata. Plzenj je jedini od malog broja čeških gradova, koji nije bio oslobođen od strane Crvene armije, jer su u maju 1945. u ulice grada prve stigle jedinice američke armije, koje su prodrle u zapadnu Čehoslovačku iz Nemačke.

Ubrzo posle rata (1948. g.) komunisti su preuzeli vlast, i držali su je sve do „Plišane revolucije“ 1989. Na severnom kraju grada su bile sagrađene komšiluke od solitera sovjetskog tipa.

Stanovništvo

Plzenj danas ima oko 170.000 stanovnika i poslednjih godina broj stanovnika u gradu raste.

Privreda

Plzenj je poznat po pivari i mašinskoj fabrici Škoda koju je osnovao Baron Valdštajn 1859. godine, a već 1866. godine većinski vlasnik postaje Emil Škoda. Krajem 19. veka, tačnije 1899. godine fabrika prerasta u akcionarsko društvo i uglavnom se bavi proizvodnjom oružja i vojne tehnike.

Poslednjih godina razvija se i turizam zasnovan na kulturi piva.

Gradske znamenitosti

Plzenj ima očuvano, mada ne toliko vredno staro jezgro. Od građevina najpoznatije su:

• Gotska crkva sv. Bartolomeja - Smatra se da je izgrađena 1292. godine. Ova katedrala je sa najvišim tornjem (100 m) u celoj Češkoj;
• Renesansna gradska većnica iz 16. veka;
• Treća najveća sinagoga na svetu (posle Jerusalima i Budimpešte);
• Plzenjsko istorijsko podzemlje je u stvari istorijski podzemni muzej koji predstavlja složen kompleks prolaza i podruma prokopanih u 14. veku, koji su predstavljali neku vrstu skloništa za vreme kasnijih ratova. Ovaj podzemni lavirint vekovima je bio idealno mesto za proizvodnju piva;
• Pivarski muzej smešten je u srednjovekovnoj kući za preradu ječma koja je otkrivena prilikom obnove gradskih zidina. Uz pomoć lutki prikazano je kako se još u davnoj Mesopotamiji pilo nešto nalik pivu;
• Nerudova ulica pruža se jugozapadno od starog grada. U ovoj ulici fasade kuća dekorisane su posebnom zidnom tehnikom zgrafito (tehnika grebanja) koja predstavlja kombinaciju grafike i reljefa. Tvorac ovih ukrasa je Mikolas Ales (19. vek);
• Univerzitet zapadne Bohemije, jedan od najznačajnijih univerziteta u državi.

Partnerski gradovi

• Hengelo
• Vintertur
• Limož
• Regenzburg
• Gera
• Bermingham

Galerija

• 
  Gradska katedrala
• 
  Renesansna gradska većnica
• 
  Velika sinagoga
• 
  Pogon „Škode“

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Univerzitet zapadne Bohemije