Rani dinastički period Egipta
| Dinastije starog Egipta |
|---|
|
Sve godine su p. n. e. |
Rani dinastički period Egipta je period vladavine Prve i Druge egipatske dinastije nakon protodinastičkog perioda. Trajao je od oko 2920. p. n. e. do 2575. p. n. e. Neki egiptolozi uključuju i Treću dinastiju u rani dinastički period, koji se vezuje za nastanak Starog kraljevstva.
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Egipta |
| Istorija Egipta |
|---|
 |
Najvažniji događaj u ovom periodu bilo je ujedinjenje Gornjeg i Donjeg Egipta. To je dovelo do stvaranja jake državne organizacije, i napretka u ekonomiji i trgovini. Ujedinjenim Egiptom vladali su faraoni koji su smatrani bogovima. U ranom dinastičkom periodu formirali su se značajni elementi kulture starog Egipta: umetnost, arhitektura i religija.
Rana kultura u dolini Nila[uredi | uredi izvor]
Pre ujedinjenja Egipta, stanovništvo je živelo u autonomnim selima. Faraoni su uveli državnu administraciju i imenovali su guvernere. Vlast je operisala iz nezasvođenih hramova načinjenih od drveta ili krečnjaka. Najstariji hijeroglifi pojavili su se uoči ranog dinastičkog perioda, iako se malo zna o govornom jeziku ovoga doba.
Oko 3600. godine pre nove ere neolitski stanovnici doline Nila bavili su se zemljoradnjom i pripitomljavanjem životinja.[1] Nešto kasnije egipatsko društvo je razvilo naprednu civilizaciju.[2] Jedna od njenih obeležja bila je pojava originalnog glinenog posuđa, sličnog posuđu južnog Levanta. Ustalila se i upotreba bakra.[2] Proces izrade cigli sušenih na suncu i arhitektonski elementi preuzeti iz Mesopotamije postali su popularni u ovo vreme.[2]
Ujedinjenje Egipta[uredi | uredi izvor]
Zajedno sa napretkom u kulturi, odvijao se proces objedinnjavanja i jačanja naselja u oblasti Gornjeg i Donjeg Egipta. Simbol Gornjeg Egipta bio je lotosov cvet, dok je simbol Donjeg Egipta bila trska papirusa. Ratovi između Donjeg i Gornjeg Egipta bili su česti.[2] Kao kralj Gornjeg Egipta, Narmer je porazio svoje neprijatelje u delti Nila i ujedinio zemlju pod svojom vlašću.[3] Narmer je prikazan na paletama sa dvostrukom krunom koja je bila ukrašena lotosom i trskom papirusa. U mitologiji, ujedinjenje Egipta je prikazivano kao pobeda boga Horusa (simbola Donjeg Egipta) nad bogom Setom (simbolom Gornjeg Egipta).[4]
Prema Manetonovim zapisima, prvi vladar ujedinjenog Egipta bio je Menes. Imena Menes i Narmer možda označavaju istu osobu.[2] Prestonica Egipta premeštena je iz Abidosa u Memfis. Abidos je i dalje ostao prvorazredni verski centar.
Pogrebni običaji običnog naroda nisu se promenili u ranom dinastičkom periodu, dok su viši slojevi počeli da grade pogrebne mastabe. One su bile model za stepenaste piramide iz doba Starog kraljevstva. Uzgoj žita i centralizacija doprineli su uspehu države u narednih 800 godina.
Izvesno je da je Egipat ujedinjen u kulturnom i ekonomskom smislu dosta pre nego što su prve dinastije počele da vladaju iz Memfisa. Političko ujedinjavanje teklo je sporije i to uglavnom kroz državnu organizaciju poljoprivrednih radova.
Religija[uredi | uredi izvor]
Dotadašnji bogovi mesnih naselja i hramova dobijali su nacionalnu važnost, često kroz sinkretizam ili asimilaciju bogova i kultova različitog porekla. Postojala su mnogobrojna božanstva čija su se imena razlikovala od sela do sela. Ujedinjenjem Egipta, bogovi manjih zajednica gubili su na značaju, dok se nametalo božanstvo većih gradova.
Kultovi boga faraona, Horusa, Seta i Neitha postali su veoma rašireni u Egiptu.[5]
Jedan od najznačajnijih bogova bio je Oziris, bog podzemlja, plodnosti i života posle smrti. Smatralo se da faraon na samrti postaje Oziris, dok novi postaje Horus. Za Horusa se smatralo je je Ozirisov sin, koji je poveo vojsku u pohod za ujedinjenje Egipta.
Dinastije[uredi | uredi izvor]
Prvi faraon Prve egipatske dinastije o kome postoje pisani podaci bio je Hor-Aha, naslednik faraona Narmera koji je bio poslednji faraon Protodinastičkog perioda.[4] Ova dinastija dala je 8 faraona koji su svi vladali iz Abidosa. Za vreme ove dinsatije postojala je tradicija da mrtvog faraona u smrt prate najbliži srodnici i činovnici. Njihovi kvadratni sporedni grobovi bili su u neposrednoj blizini faraonovog. Interesantan je primer kraljice Meritneit koja je vladala Egiptom kao regent svog nedoraslog sina, faraona Dena. Za Prvu dinastiju karakterističan je razvoj državne administracije. Na primer, uvodi se položaj nomarha. Faraoni dobijaju prestono ime. U spoljnoj politici, Egipat je trgovao sa Sirijom, Levantom i Nubijom. Preduzimani su vojni pohodi protiv Libije.
Neki egiptolozi smatraju da je za vreme Druge dinastije došlo do administrativnog razdvajanja carstva na Gornji i Donji Egipat. Pretpostavlja se da su faraoni Sened, Set Peribsen i Sehemib Peremaat vladali samo u Gornjem Egiptu (iz Abidosa), dok su Seneferka, Neferkare, Huđefa i Neferkasokar vladali samo u Donjem Egiptu (iz Memfisa). Razlog za razdvajanje mogli su biti verski ili ekonomsko-politički sukobi. Poslednji vladar Druge dinastije, Kasekem, ponovo je ujedinio zemlju.
Protodinsatički period nasledilo je Staro kraljevstvo.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Carl Roebuck, The World of Ancient Times (Charles Schribner's Sons Publishing: New York, 1966) pp. 51.
- ^ a b v g d Carl Roebuck, The World of Ancient Times (Charles Scribner's Sons: New York, 1966) pp. 52-53.
- ^ Carl Roebuck, The World of Ancient Times (Charles Scribner's Sons Publishers: New York, 1966), pp. 53.
- ^ a b Carl Roebuck, The World of Ancient Times, pp. 53.
- ^ The Penguin Historical Atlas of Ancient Egypt pg 22-23 (1997) By Bill Manley
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Wilkinson, Toby (2005). Early Dynastic Egypt. London: Routledge. ISBN 0-203-02438-9.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Prethodni period | Istorijski period | Sledeći period |
|---|---|---|
| protodinastički period | Vladari Dinastije: prva i druga |
Staro kraljevstvo |
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
