Regija Banja Luka

Mezoregija Banja Luka prema Prostornom planu Republike Srpske

Regija Banja Luka prema udžbenicima Geografije i opštine koje su u nadležnosti Okružnog suda u Banjoj Luci

Regija Banja Luka je jedna od nodalno-funkcionalnih regija Republike Srpske. Postoji više različitih regionalnih podjela Republike Srpske, a u gotovo svakoj od njih Banja Luka predstavlja centar jedne od regija.

Teritorija

Prema Prostornom planu ova regija je definisana kao mezoregija i obuhvata sljedeće opštine:

• Banja Luka,
• Kneževo,
• Kotor Varoš,
• Laktaši,
• Prnjavor,
• Čelinac,

opštine subregije Gradiška:

• Gradiška,
• Srbac,

te opštine subregije Mrkonjić Grad:

• Mrkonjić Grad,
• Petrovac,
• Ribnik,
• Istočni Drvar,
• Kupres,
• Šipovo i
• Jezero

Prema udžbenicima geografije Banjalučku regiju čini prostor mezoregije Banja Luka zajedno sa prostorom mezoregije Prijedor (opštine Kozarska Dubica, Kostajnica, Krupa na Uni, Novi Grad, Oštra Luka i Prijedor). Ovaj prostor je u nadležnosti Okružnog suda u Banjoj Luci.

Prirodno-geografska obilježja

Prirodnu fizionomiju Banjolučke regije čine dva dijela, panonski i planinsko-kotlinski. Veći dio regije pripada Planinsko-kotlinskoj, a manji Panonskoj makromorfološkoj oblasti.

Sjeverni dio regije čine niski ravničarski prostori: Lijevče polje, dio Posavine, te donji tokovi Une, Sane i Vrbasa, sa niskim horst planinama: Kozarom, Prosarom i Motajicom. Ovaj dio regije predstavlja njeno glavno agrarno područje i jedno od najvrijednijih u Republici Srpskoj. Klima sjevernog dijela regije je umjerena. U većem dijelu godine maritimni uticaji sa zapada imaju dominaciju nad kontinentalnim sa istoka i sjevera. Ljeta su umjereno topla, sa srednjim temperaturama oko 21 °C, a zime umjereno hladne, sa srednjom temperaturom oko 0 °C. Srednja godišnja količina padavina se kreće oko 1000 milimetara.

Peripanonski obod predstavlja prelaz između sjevernog i južnog dijela regije, a čine ga srednje visoke planine: Manjača i Čemernica sa međuplaninskim kotlinama i riječnim dolinama. Južni, planinsko-kotlinski dio regije čine srednje visoke planine: Srnetica i Lisina, visoke planine: Klekovača i Vitorog, te međuplaninski kotlinski prostori između njih. Ovaj dio regije ima izrazito planinska klimatsko-vegetacijska obilježja, a glavno prirodno bogatsvo čine šume.

Društveno-geografske karakteristike

Koncentracija stanovništva i naselja je u niskom ravničarskom dijelu regije i u dolinama rijeka, a znatno manja u planinskom dijelu. Najgušće su naseljene opštine Banja Luka i Prijedor sa preko 100 stanovnika na km², dok su najrijeđe naseljene opštine na jugu regije.

Za razliku od sjevernog ravničarskog dijela regije i njegove primarne — agrarne funkcije, njen planinsko-kotlinski dio odlikuje tradicionalno stočarstvo. Industrija, koja se u gradskim sredinama u drugoj polovini dvadesetog vijeka dobro razvijala, sada je u stagnaciji, nakon propasti najvećih industrijskih kompleksa u uslovima opštih privrednih problema, tranzicije sistema i posljedica rata.

Saobraćajni infrastrukturni sistem odlikuje nešto gušća mreža drumskih u odnosu na mrežu željezničkih komunikacija. Najznačajniji drumski pravci su Novi Grad — Prijedor — Banja Luka i Gradiška — Banja Luka — Mrkonjić Grad, dok željezničku mrežu regije čini pruga Dobrljin — Novi Grad — Prijedor — Banja Luka — Doboj.

Vidi još

• Vrbaska banovina
• Bosanska Krajina
• Zmijanje
• Lijevče polje
• Potkozarje