Religija u Srbiji

Religija u Srbiji (popis 2011, bez KiM^[1])

Islam (3,10%)

Nisu vernici-ateisti (1,11%)

Neizjašnjeni i ostali (5,24%)

Dominantna religija u Srbiji je hrišćanstvo, odnosno pravoslavlje. Po poslednjem popisu iz 2011. godine, pravoslavni vernici čine oko 85 % stanovništva Srbije. U manjem procentu su zastupljeni i katolički vernici (10.4 %), muslimani (3,3 %) i protestanti (0,92 %).

Istorija[uredi | uredi izvor]

Iako su u većem delu antičkog doba stanovnici teritorije današnje Srbije uglavnom bili pagani, deo područja današnje Srbije oko Sirmijuma i Singidunuma je predstavljao jedan od ranih centara širenja hrišćanstva u Rimskom carstvu.

Srbi su primili hrišćanstvo u 9. veku. Nakon raskola Hrišćanske crkve 1054. godine, na području današnje Srbije je dominiralo pravoslavlje, dok se sa severa širio katolicizam, a sa jugoistoka bogumilstvo.

Tokom osmanske vladavine, na području današnje Srbije su, pored pravoslavnih Srba, živeli i islamizovani Srbi, a u manjem broju i drugi narodi islamske ili pravoslavne vere, kao i Jevreji. Krajem 17. i u prvoj polovini 18. veka, kada severni delovi teritorije današnje Srbije dolaze pod upravu Habzburške monarhije, na ove prostore se počinju naseljavati narodi katoličke i protestantske veroispovesti (Nemci, Mađari, Slovaci, itd).

Verska mapa teritorije današnje Srbije u vreme Velikog raskola 1054. godine.
Verska mapa teritorije današnje Srbije u 14. veku.
Verska mapa teritorije današnje Srbije u 16. i 17. veku.

Verska demografija[uredi | uredi izvor]

Opštim popisom koji je 2011. godine sproveden na području Republike Srbije (bez teritorije Kosova i Metohije), prikupljeni su i podaci o verskoj pripadnosti stanovništva.^[2]

**Religija u Srbiji prema različitim popisima (bez područja AP KiM)**
	1921^[3]		1991		2002^[4]		2011
	Broj	%	Broj	%	Broj	%	Broj	%
Pravoslavni Hrišćani	3.321.090	75,85	6.347.026	81,8	6.371.584	84,98	6.079.396	84,59
Katolici	751.429	17,16	496.226	6,4	410.976	5,48	356.957	4,97
Muslimani	97.672	2,23	224.120	2,89	239.658	3,2	222.828	3,1
Protestanti	nema podataka	nema podataka	88.275	1,14	80.837	1,08	71.284	0,99
Jevreji	26.464	0,6	740	0,01	785	0,01	578	0,01
Ukupno	4.378.595	100	7.759.571	100	7.498.001	100	7.186.862	100

Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (1991)
Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (1991)
Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (2002)
Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (2002)

Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (2011)
Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (2011)
Verska pripadnost stanovništva Republike Srbije, po opštinama (2011)

Hrišćanstvo[uredi | uredi izvor]

Eparhije Srpske pravoslavne crkve na području Republike Srbije

Pravoslavlje[uredi | uredi izvor]

Većina stanovnika Srbije su vernici Srpske pravoslavne crkve, dok je u delovima Srbije nastanjenim rumunskim stanovništvom prisutna i Rumunska pravoslavna crkva. Pored Srba i Rumuna, u pravoslavne vernike u Srbiji se ubrajaju i Crnogorci, Makedonci, Bugari, Vlasi, Ukrajinci, Rusi, Grci, kao i deo Roma, Jugoslovena i Rusina.

Pravoslavlje je dominantno na većem delu teritorije Srbije, izuzimajući najveći deo područja Kosova i Metohije, kao i nekoliko opština i gradova u Sandžaku, na jugu Srbije ili u delu Vojvodine. Pravoslavlje je dominantno i u većini velikih gradova Srbije, izuzimajući Suboticu u kojoj su većina stanovnika katolici, Novi Pazar u kome su većina stanovnika muslimani, kao i veće gradove Kosova i Metohije u kojima dominira islam.

Udeo pravoslavaca u Srbiji po opštinama 1991. godine
Udeo pravoslavaca u Srbiji po opštinama 2002. godine

Udeo pravoslavaca u Srbiji po opštinama 2011. godine
Udeo pravoslavaca u Srbiji po opštinama 2011. godine

Katolicizam[uredi | uredi izvor]

Katolicizam je dominantan u nekoliko opština na severu Vojvodine, kao i u gradu Subotici. Katolički vernici čine apsolutnu većinu stanovništva grada Subotice, kao i apsolutnu većinu stanovništva u opštinama Kanjiža, Senta, Ada i Čoka, a takođe i relativnu većinu u opštinama Bečej, Bačka Topola i Mali Iđoš.

Vernici Katoličke crkve u Srbiji su uglavnom Mađari, Hrvati, Bunjevci, Nemci, Slovenci, Česi, Šokci, kao i jedan broj Roma, Jugoslovena i Slovaka.

Veći deo Rusina, deo Ukrajinaca i manji deo Rumuna u Srbiji su pripadnici grkokatoličke veroispovesti.

Protestantizam[uredi | uredi izvor]

Protestanti čine apsolutnu većinu stanovništva u opštini Bački Petrovac, kao i relativnu većinu u opštini Kovačica. Najbrojnija etnička grupa u ovim opštinama su Slovaci, koji su na području Srbije uglavnom protestanti, za razliku od većine Slovaka u Slovačkoj, koji su uglavnom katolici. U protestantske vernike u Srbiji spada i deo drugih etničkih grupa, pre svega Srba, Mađara i Nemaca. Pored Bačkog Petrovca i Kovačice, značajan broj protestanata živi i u Novom Sadu i Staroj Pazovi (u kojima većinu stanovništva čine pravoslavni hrišćani).^[2] U Novom Sadu se nalazi i nekoliko protestantskih crkava, u kojima se službe uglavnom obavljaju na srpskom jeziku. Protestantizam (uglavnom u formi nazarenstva) je počeo da se širi među Srbi u Vojvodini u 19. veku. Iako procenat protestanata među Srbima nije veliki, ovo je jedina verska forma izuzev pravoslavlja, koja je danas značajno zastupljena u srpskom narodu.

Islam[uredi | uredi izvor]

Islam je dominantna religija na većem delu Kosova i Metohije, kao i u delu Sandžaka (grad Novi Pazar i opštine Tutin i Sjenica) i delu južne Srbije (opštine Preševo i Bujanovac). Islamski vernici u Srbiji uključuju etničke Albance, Bošnjake, Muslimane, Gorance, Egipćane, Aškalije, kao i jedan deo Roma.

Judaizam[uredi | uredi izvor]

Po popisu iz 2011. godine u Srbiji je živelo 578 Jevreja, koncentrisanih uglavnom u Beogradu (286), Novom Sadu (84), Subotici (75) i Pančevu (31).

Država i verske zajednice[uredi | uredi izvor]

Za odnose Republike Srbije sa verskim zajednicama zadužena je Uprava za saradnju s crkvama i verskim zajednicama, koja deluje u sklopu Ministarstva pravde Republike Srbije. Na ovu upravu su 2014. godine preneti svi poslovi dotadašnje Kancelarije za saradnju s crkvama i verskim zajednicama, koja je bila osnovana 2012. godine, nakon ukidanja dotadašnjeg Ministarstva vera i dijaspore.

Pravni okvir za delatnost verskih zajednica uređen je Ustavom Republike Srbije i posebnim Zakonom o crkvama i verskim zajednicama. Pri Ministarstvu pravde Republike Srbije vodi se Registar crkava i verskih zajednica u koji se upisuju verske zajednice koje svoju delatnost ostvaruju na području Republike Srbije.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G2014/pdf/G20144012.pdf
^ ^a ^b Verski sastav 2011. pop-stat.mashke.org (jezik: srpski) (jezik: engleski)
^ Demographic growth and ethnographic changes in Serbia
^ „Book 3 Page 13”. Arhivirano iz originala 24. 04. 2011. g. Pristupljeno 28. 02. 2014.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Grupković, Dragutin, ur. (1988). Uporedni pregled rezultata popisa od 1921-1981. godine. Beograd: Savezni zavod za statistiku.
Kuburić, Zorica (2010). Verske zajednice u Srbiji i verska distanca (PDF). Novi Sad: Centar za empirijska istraživanja religije. Arhivirano iz originala 21. 01. 2019. g. Pristupljeno 08. 08. 2021. CS1 održavanje: Nepodoban URL (veza)
Lađević, Petar, ur. (2014). Etnokonfesionalni i jezički mozaik Srbije (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku.
Novak, Ante, ur. (1954). Konačni rezultati popisa stanovništva od 15 marta 1948 godine. 9. Beograd: Savezni zavod za statistiku.
Penev, Goran, ur. (2006). Stanovništvo i domaćinstva Srbije prema popisu 2002. godine (PDF). Beograd: Republički zavod za statistiku.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] ttp://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G2014/pdf/G20144012.pdf

[:pop-stat-2] Verski sastav 2011. pop-stat.mashke.org (jezik: srpski) (jezik: engleski)

[3] Demographic growth and ethnographic changes in Serbia

[4] „Book 3 Page 13”. Arhivirano iz originala 24. 04. 2011. g. Pristupljeno 28. 02. 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]