Tenesi Vilijams

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Tenesi Vilijams
Fotografija iz 1965.
Lični podaci
Datum rođenja(1911-03-26)26. mart 1911.
Mesto rođenjaKolambus, SAD
Datum smrti25. februar 1983.(1983-02-25) (71 god.)
Mesto smrtiNjujork, SAD
ObrazovanjeUniverzitet Ajove, Univerzitet Vašington u Sent Luisu

Tenesi Vilijams, pravo ime Tomas Lanir Vilijams III (engl. Thomas Lanier Williams III; Kolambus, 26. mart 1911 — Njujork, 25. februar 1983) je bio američki dramski pisac[1] i jedan od najznačajnijih dramskih pisaca 20. veka. Ime „Tenesi“ su mu nadenule kolege na koledžu inspirisane njegovim južnjačkim akcentom i činjenicom da mu je otac bio poreklom iz Tenesija. Osvojio je dve Pulicerove nagrade za dramu: za komad Tramvaj zvani želja 1948. i za dramu Mačka na usijanom limenom krovu 1955. Pored toga, njegove drame Staklena menažerija iz 1945. i Noć iguane iz 1961. osvojile su nagradu Njujorškog udruženja dramskih kritičara. Drama Tetovirana ruža (koju je posvetio svom ljubavniku, Frenku Marlouu) je 1952. osvojila nagradu Toni za najbolji pozorišni komad. Žanrovski kritičari su smatrali da je Vilijams pisao u južnjačkom gotskom stilu.[2]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Odrastao je u problematičnoj porodici koja mu je poslužila kao inspiracija za većinu dela. Rođen je u Kolambusu, država Misisipi, u kući majčinog dede, lokalnog episkopalnog sveštenika (danas je ta kuća pretvorena u centar za dobrodošlicu u Misisipi i gradski centar za informacije za turiste). Njegov otac, Kornelijus Vilijams (Cornelius Williams), bio je trgovački putnik koji je bivao sve nasilniji kako su mu deca odrastala. Često je favorizovao Tenesijevog brata, Dejkina Vilijamsa (Dakin Williams). Njegova majka, Edvina Vilijams (Edwina Dakin Williams), bila je potomak plemenite južnjačke porodice.

U vreme kada je Tomas imao tri godine, porodica se preselila u Klarksdejl, u državi Misisipi. Sa pet godina mu je postavljena dijagnoza difterije, zbog čega su mu noge bile paralizovane dve godine, zbog čega nije mogao skoro ništa da radi. Potom ga je majka počela podsticati da koristi maštu, a u trinaestoj godini poklonila mu je pisaću mašinu.[traži se izvor]

Posle nekoliko pokušaja da bude sa ženama, Tenesi Vilijams je krajem tridesetih godina prošlog veka napokon priznao svoju homoseksualnost. U Njujorku se pridružio krugu gej ljudi, među kojima je bio i njegov blizak prijatelj pisac Donald Vindham (1920–2010) i tadašnji partner Fred Melton.

Tenesi Vilijams je umro u sedamdeset prvoj godini od posledica gušenja poklopcem od bočice sa lekovima, u svojoj sobi u hotelu Elysee u Njujorku.[3] Prema nekima, uključujući i brata Dejkina, slavni pisac je bio ubijen. Sa druge strane, prema policijskom izveštaju o njegovoj smrti, postoje indicije da su u pitanju bili lekovi; u njegovoj sobi je nađeno mnogo recepata, pa se smatra da je do nesrećnog završetka došlo pod uticajem alkohola i lekova.

Bibliografija[uredi | uredi izvor]

Komadi[uredi | uredi izvor]

Prvi komadi[uredi | uredi izvor]

  • Candles to the Sun (Sveće suncu), 1936.
  • Fugitive Kind, 1937.
  • Spring Storm (Prolećna oluja), 1937.
  • Not about Nightingales, 1938.
  • Battle of Angels, 1940. (ponovo napisana 1957. pod nazivom Orpheus Descending)
  • You Touched Me, 1945.
  • Stairs to the Roof (Stepenice za krov), 1947.

Značajne drame[uredi | uredi izvor]

  • The Glass Menagerie (Staklena menažerija), 1944.
  • A Streetcar Named Desire (Tramvaj zvani želja), 1947.
  • Summer and Smoke (Leto i dim), 1948. (ponovo napisana 1964. pod nazivom The Eccentricities of a Nightingale)
  • The Rose Tattoo (Tetovirana ruža), 1951.
  • Camino Real, 1953.
  • Cat On a Hot Tin Roof (Mačka na usijanom limenom krovu), 1955.
  • Suddenly, Last Summer (Iznenada, prošlog leta), 1958.
  • Sweet Bird of Youth (Slatka ptica mladosti), 1959.
  • Period of Adjustment (Period prilagođavanja), 1960.
  • The Night of the Iguana (Noć iguane), 1961.

Kasniji komadi[uredi | uredi izvor]

  • The Milk Train Doesn't Stop Here Anymore, 1963.
  • The Slapstick Tragedy: The Gnadiges Fraulein and The Mutilated, 1966.
  • The Seven Descents of Myrtle, 1968.
  • In the Bar of a Tokyo Hotel, 1969.
  • Will Mr. Merriweather Return from Memphis?, 1969.
  • Small Craft Warnings, 1972.
  • The Two-Character Play, 1973. (poznat i pod nazivom Out Cry)
  • The Red Devil Battery Sign, 1975.
  • This Is (An Entertainment), 1976.
  • Vieux Carré, 1977.
  • Tiger Tail, 1978.
  • A Lovely Sunday for Creve Coeur, 1979.
  • Clothes for a Summer Hotel, 1980.
  • The Notebook of Trigorin, 1980. (adaptacija Čehovljevog Galeba)
  • Something Cloudy, Something Clear, 1981.
  • A House Not Meant to Stand, 1982.

Kratke priče[uredi | uredi izvor]

  • The Vengeance of Nitocris, 1928.
  • The Field of Blue Children, 1939.
  • Hard Candy: a Book of Stories, 1954.
  • Three Players of a Summer Game and Other Stories, 1960.
  • The Knightly Quest: a Novella and Four Short Stories, 1966.
  • One Arm and Other Stories, 1967.
  • Eight Mortal Ladies Possessed: a Book of Stories, 1974.
  • Tent Worms, 1980.
  • It Happened the day the Sun Rose, and Other Stories, 1981.

Ostala dela[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 52. ISBN 86-331-2112-3. 
  2. ^ „Vodič za razumevanje južnjačke gotike”. Oprah.com. Pristupljeno 10. 6. 2007. 
  3. ^ Vilijams ugušen čepom od bočice sa lekovima Njujork Tajms

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Tenesi Vilijams na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Тенеси_Вилијамс&oldid=27356675”