Tera Marijana
| Tera Marijana Terra Mariana | |||
|---|---|---|---|
 Grb
| |||
 | |||
| Geografija | |||
| Regija | istočna Evropa | ||
| Zemlja |  Estonija Letonija
| ||
| Glavni grad | Riga | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | latinski | ||
| Religija | rimokatoličanstvo | ||
| Politika | |||
| Oblik države | nije precizirano | ||
| Zakonodavna vlast | Landtag | ||
| Istorija | |||
| — Osnivanje | 1207. | ||
| — Ukidanje | 1561. | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice Tera Marijane | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
| |||
| |||
.svg){kind=small}
| |||
| |||
Tera Marijana (lat. Terra Mariana, doslovno „Zemlja Device Marije”) bilo je zvanično ime za područje srednjovekovne, odnosno Stare Livonije koja je obuhvatala područje današnje Letonije i veći deo Estonije. Tera Marijana je zvanično osnovana 2. februara 1207. godine u vreme Livonskog krstaškog rata kao kneževina Svetog rimskog carstva (iako je taj status izgubila već 1215. kada je papa Inoćentije III celo područje direktno podredio Svetoj stolici).
Papski legat Vilhelm Modenski podelio je po nalogu pape teritoriju Tera Marijane na 6 feudalnih kneževina:
- Estonsko vojvodstvo (lat. Ducatus Estoniae) − Dominium directum Kralja Danske;
- Riška arhiepiskopija (lat. Archiepiscopatus Rigensis);
- Kurlandijska episkopija (lat. Episcopatus Curoniensis);
- Dorpatska episkopija (lat. Ecclesia Tarbatensis);
- Ezel-vikska episkopija (lat. Ecclesia Osiliensis; nem. Bistum Ösel–Wiek);
- Teritorija pod upravom Livonijskog bratstva mača (lat. Fratres militiæ Christi Livoniae).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Narodi koji su živeli duž istočnih obala Baltičkog mora među poslednjim su narodima u Evropi koji su primili hrišćansku religiju preko Rimokatoličke crkve.[1] Iako je papa Celestin III 1193. pokrenuo krstaški pohod protiv pagana koji su živeli na tom području do prvih krstaških pohoda došlo je znatno kasnije, u vreme stolovanja pape Inoćentija III. Početkom 13. veka germanski krstaši sa Gotlanda i iz severnih delova Svetog rimskog carstva uspeli su da pokore baltičke Livonce i Latgalijane uz tokove Zapadne Dvine i Gauje. Na osvojenim teritorijama krstaši su osnivali utvrđenja, pa je tako 1201. godine podignuta Riška tvrđava, a već naredne godine osnovano je i Livonijsko bratstvo mača kao deo krstaških vitezova Templara. Da bi se ubrzalo pokoravanje paganskih područja papa Honorije III je 1218. danskom kralju Valdemaru II obećao teritorijalno širenje na području Estonije u onolikoj meri koliko teritorije vojnički osvoji. Istovremeno je i riški biskup Albert von Bukshevdens tražio dozvolu od nemačkog kralja Filipa Švapskog za istovetne akcije na severu.[2] Poslednji narodi koji su pali pod vlast krstaša bili su Osilijanci, Kurši i Zemgali.
Nakon krstaških osvajanja područja koja su pokorili nemački i danski krstaši podeljena su po nalogu pape na nekoliko feudalnih kneževina (to se desilo 1228. godine). Srednjovekovnom Livonijom u početku je upravljalo Livonijsko bratstvo mača (od 1237. transformisani u Livonijski red) i Rimokatolička crkva. Sredinom 14. veka danski kralj Kristof II prodao je danske teritorije Livonskom redu koji je tako kontrolisao područje od oko 67.000 km², dok je preostalih oko 41.000 km² bilo pod upravom crkvenih vlasti. Područja pod upravom Livonskog reda bila su podeljena na oko 40 oblasti kojima je upravljao vogt. Najveća crkvena teritorija bila je Riška arhiepiskopija koja je obuhvatala područje površine oko 18.000 km². Zvaničnu titulu vladara (upravnika) celog područja Tera Marijane imao je riški nadbiskup, iako nije imao stvarnu moć na celom području.[3]
Tokom celog postojanja srednjovekovne livonske države dolazilo je do čestih sukoba za političku prevlast između Crkve, pripadnika Livonskog reda i nemačke plemićke elite. Dva velika građanska rata odvijala su se u periodima 1296−1330. i 1313−1330, a kao posledica Đurđevdanskog noćnog ustanka (1343−1345) dolazi do aneksije danske Estonije od strane Tevtonske monaške države.[4]
.png)
- Livonski red
- Kurlandijska biskupija
- Ezel-vikska biskupija
- Dorpatska biskupija
- Riga
- Riška nadbiskupija
Nakon poraza u bici kod Grinvalda 1410. Tevtonski red počinje da gubi svoj značaj i moć, a Livonski red počinje da se izdvaja kao nezavisan subjekt. Da bi se sprečile učestale netrpeljivosti između nekoliko vladajućih frakcija na području cele Livonije, na predlog riškog nadbiskupa Johanesa Ambundija osnovana je 1419. zajednička livonska skupština, koja je kasnije prerasla u Livonijsku konfederaciju. [5] He became known as the organizer of the Livonian confederation.[6][7]
Livonska konfederacija zvanično je prestala da postoji nakon raspuštanja Livonskog reda 1561. godine.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ O'Connor, Kevin (2005). „Religion”. Culture and customs of the Baltic states. Greenwood Publishing Group. str. 35. ISBN 0-313-33125-1.
- ^ Christiansen, Eric (1997). The Northern Crusades. Penguin. ISBN 0-14-026653-4.
- ^ The Latvians: A Short History.
- ^ Urban, William (1981). Livonian Crusade. University Press of America. ISBN 0-8191-1683-1.
- ^ Wendehors, Alfred (1989). Das Stift Neumünster in Würzburg. Walter de Gruyter. str. 503. ISBN 3-11-012057-7.
- ^ Bilmanis, Alfred (2007). Latvia as an Independent State. READ BOOKS. str. 67. ISBN 1-4067-2870-5.
- ^ The History of the Baltic States.