Ukrajinci u Republici Srpskoj

Ovaj članak je dobar. Kliknite ovde za više informacija.
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Ukrajinci u Republici Srpskoj
ukr. Українці в Республіці Сербській
zastava Ukrajinaca i grb Srpske
Ukupna populacija
2.197 (2013)
Regioni sa značajnom populacijom
Prnjavor832(2013)
Naseobina Hrvaćani≥[a](2013)
Banja Luka408(2013)
Prijedor346(2013)
Laktaši232(2013)
Devetina≥[b](2013)
Srbac132(2013)
Gradiška109(2013)
Čelinac57(2013)
Dubrava Nova≥[v](2013)
Jezici
srpski
ukrajinski (987)[g]
Religija
grkokatolicizam
Grkokatolička crkva
pravoslavlje
Ukrajinska pravoslavna crkva
Srodne etničke grupe
Rusi
Rusini

Ukrajinci u Republici Srpskoj (ukr. Українці в Республіці Сербській) su građani ukrajinskog porijekla i ukrajinske etničke pripadnosti koji žive i rade na teritoriji Republike Srpske. Ukrajinci predstavljaju najbrojniju nacionalnu manjinu na teritoriji Republike Srpske. Njihova istorija na ovim prostorima traje od dolaska austrougarske okupacione vlasti 1878. godine, kada prve ukrajinske porodice iz zapadne Galicije, današnje Ukrajine naseljavaju područja prnjavorske, laktaške, čelinačke, derventske i susjednih opština. Sa sobom su donijeli svoju kulturu, običaje, tradiciju i jezik koji su se i danas zadržali u Srpskoj. Danas je prisustvo ukrajinske nacionalne manjine najprimjetnije na teritoriji opštine Prnjavor, gdje u naseljenom mjestu Naseobina Hrvaćani, od ukupnog broja stanovništva, Ukrajinci čine većinu. Pored ovog naselja Ukrajinci su većinsko stanovništvo u čelinačkom naseljenom mjestu Dubrava Nova i laktaškom naselju Devetina. Najveći broj Ukrajinaca u Srpskoj je grkokatoličke vjeroispovijesti, dok je veoma mali broj pravoslavaca. Saborni hram grkokatoličkih vjernika je hram Hrista Carja u Banjoj Luci.

Veći broj pripadnika ukrajinskog naroda se tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata borio u redovima Vojske Republike Srpske. Neki od ovih Ukrajinaca su bili iz Republike Srpske, dok je određen broj došao iz Ukrajine. Ukrajinci iz prijedorske regije su tokom Odbrambeno-otadžbinskog rata aktivno učestvovali u odbrani Republike Srpske. Borili su se u sastavu većeg broja jedinica 1. krajiškog korpusa, dok je određen broj njih položio živote u odbrani Republike Srpske.[1]

Trnopolje je središte ukrajinske kulture u Srpskoj. Tu živi i najviše pripadnika ove nacionalne manjine, oko tri stotine.[2] U osnovnoj školi, uči se fakultativno i ukrajinski jezik.[3] Od svih nacionalnih manjina u Republici Srpskoj, Ukrajinci su se najviše integrisali u društvo iako su i dalje čuvari svog identiteta. Maternji jezik uglavnom znaju svi Ukrajinci, jer se govori u porodici, crkvi i udruženjima koji rade na očuvanju identiteta.[4] Najveća simbolika ovog naseljenog mjesta koje predstavlja središte ukrajinskog naroda u Srpskoj, jeste njegov naziv. Naziv naseljenog mjesta Trnopolje, nastao je nakon dolaska Ukrajinaca na ove prostore. Grad iz kog su došli se zove Ternopolj, i nalazi se u Ternopoljskoj oblasti na teritoriji zapadne Ukrajine.

Ukrajinci su jedna od sedamnaest službenih nacionalnih manjina u Republici Srpskoj, a njihove interese zastupaju predstavnici i delegati u Vijeću naroda Republike Srpske, Savjetu nacionalnih manjina i Savezu nacionalnih manjina. Delegati iz Vijeća naroda se raspoređuju u radna tijela, Savjet nacionalnih manjina bira predsjednika, potpredsjednika i sekretara, dok Savez nacionalnih manjina bira predsjednika, potpredsjednika i Koordinaciono tijelo, koje 2016. godine zamjenjuje Upravni odbor. Ukrajinci su učestvovali u osnivanju Saveza nacionalnih manjina, a do sada su imali delegate u dva saziva Vijeća naroda, tri puta su obnašali dužnost predsjednika Saveza nacionalnih manjina, dok mjesto predsjednika Savjeta nacionalnih manjina do sada nisu obnašali.

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Ukrajinci u okolini Prnjavora 1890. godine
Ukrajinska grkokatolička crkva u Devetini 1939. godine

Ukrajinci predstavljaju veoma brojnu nacionalnu manjinu u Srpskoj. Ukrajinci koji žive u Srpskoj danas su uglavnom naseljeni na području Banje Luke, Prnjavora, Kozarca, Trnopolja, Dervente, Laktaša, Gradiške i Srpca.[5] U krajeve današnje Srpske dolaze krajem 19. i početkom 20. vijeka iz Zapadne Galicije, današnje Ukrajine. U periodu nakon potpisivanja Berlinskog kongresa, a austrougarske okupacije ovih prostora počinje preseljenje Ukrajinaca na prostore današnje Srpske. To preseljenje odvijalo se u tri velika talasa sve do početka Drugog svjetskog rata.

Glavni administrativni centar ukrajinske kolonizacije bio je Prnjavor, koji je kasnije postao centar okupljanja raseljenih porodica. Doseljavanje u Opštinu Prnjavor je počelo 1890. godine, a masovnije oko 1900. godine. To su bili Ukrajinci iz Galicije, pretežno iz opština Tlumač, Brodi, Ternopilj, Rogatin, Bučač i Rava Ruska. Nekoliko porodica stiglo je iz Karpatske Rutenije.[6] Banja Luka kao kulturni, obrazovni i privredni centar, već od 1900. godine postaje značajno središte Ukrajinaca učestalim doseljavanjem iz drugih kolonija.[7]

Ukrajinci se na ove prostore preseljavaju iz zapadnih krajeva današnje Ukrajine, tačnije pokrajine Haličina (ukr. Галичина), koja se u srpskom jeziku prevodi kao Galicija pa odatle i naziv Galcijani za novopridošle stanovnike. Centralno mjesto preseljenja bilo je selo pod nazivom Naseobina Lišnja, Kotar Prnjavor današnja Opština Prnjavor. Kotar Prnjavor popisom iz 1921. godine ima nešto više od 48.000 stanovnika, od toga više od 17.000 pripadnika nacionalnih manjina: Poljaka, Ukrajinaca, Italijana, Mađara, Rusa, Jevreja, Slovaka, Turaka, Roma, Rumuna, i tada pa do danas s pravom nosi naziv Mala Evropa ili Evropa u malom. Iz Naseobine Lišnja Ukrajinci se sele u Banju Luku, Prnjavor, Srbac, Laktaše, Staru Dubravu, Kozarac kod Prijedora i Gradišku.[8]

Dnevne novine „Vreme” u članku iz 15. januara 1939. donose priču o ukrajinskom selu Devetina u prnjavorskom srezu gdje se govori o životu Ukrajinaca i gradnji škole i crkve. Upravo tokom 1939. godine Ukrajinci su u selu Devetina podigli svoju osnovnu školu i grkokatoličku crkvu. Dalje se navodi da ovdašnji Ukrajinci u svom selu pored ovih objekata imaju čitaonicu i mješoviti hor. Baveći se u najvećoj mjeri poljoprivredom, Ukrajinci su u Devetini osnovali i Seljačku kreditnu i privrednu zadrugu kojom rukovodi odbor u saradnji sa lokalnim parohom. U članku se pored ovoga navodi da doseljeni Ukrajinci poput ostalih krajinskih doseljenika žive miran život u izuzetno dobrim odnosima sa starosjediocima.[9]

Uoči Drugog svjetskog rata u današnjoj Bosni i Hercegovini je bilo oko 12.000 Ukrajinaca. Pretpostavlja se da je broj Ukrajinaca u odnosu na 1991, kada ih je bilo oko 7.500 prepolovljen, te da ih danas ima svega 3 hiljade. U Devetini (ukrajinsko selo u opštini Laktaši) radila je ukrajinska škola „Taras Ševčenko”. U blizini crkve u Prnjavoru, 1990. godine otvoren je i najveći centar Ukrajinaca u tadašnjoj BiH.[10]

Povodom obilježavanja stote godišnjice ukrajinskog prosvetiteljstva na ovim prostorima u Naseobini Lišnja 2008. godine je podignut spomenik prvoj ukrajinskoj čitaonici i školi na Balkanu. Ukrajinci su vjerni čuvari ukrajinskog identiteta u mnogim segmentima. Ukrajinski jezik uglavnom znaju svi Ukrajinci i on se govori u porodici, crkvi i u ukrajinskim udruženjima koje rade na čuvanju identiteta. U Devetini, selu blizu Laktaša, sačuvane su prve ukrajinske kuće pokrivene slamom. One se čuvaju kao dio istorijske baštine. Ukrajinska nošnja prisutna je u svakoj familiji podjednako kao i Kobzar, najpoznatija zbirka poezije najprevođenijeg ukrajinskog pjesnika Tarasa Ševčenka. Zanimljivo je da su očuvanju svog kulturnog identiteta doprinijeli sami Ukrajinci jer su veze s maticom do skoro bile rijetke, gotovo nisu ni postojale. Porodica, Crkva i udruženja – kulturno umjetnička društva, pored vjerske, odigrali su i društvenu ulogu, posebno kod mladih kod kojih je izražen ukrajinski identitet. Vjerski obredi se obavljaju na ukrajinskom jeziku. Crkva i udruženja su ta koja ih okuplja i organizuje razna druženja gdje se izvode poznate ukrajinske igre i pjesme. Brine se i o informativnoj djelatnosti te se dobavljaju štampa i literatura na ukrajinskom jeziku kako maternji jezik ne bi pao u zaborav, a povremeno se štampaju glasila Ukrajinaca sa ovih prostora. Prema crkvenim podacima Ukrajinci su se prestali doseljavati oko 1935. godine na prostore Srpske.[11]

U Potkozarskom regionu Republike Srpske, najveći broj Ukrajinaca živi u selu Trnopolje kod Prijedora. Po svijetu je raseljeno 20 miliona Ukrajinaca, a u Republici Srpskoj živi oko 3.000 pripadnika ove nacionalne manjine, u deset parohija. U prijedorskom Trnopolju živi 350 Ukrajinaca.[12]

Religija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Religija u Republici Srpskoj
Ukrajinska grkokatolička crkva Hrista Carja u Banjoj Luci

Ukrajinci u matičnoj zemlji, kao i širom svijeta su pravoslavne vjeroispovijesti, dok je mali broj grkokatolika. Ukrajinci u Republici Srpskoj, bilo grkokatolici ili pravoslavci proslavljaju sve praznike koji u njihovoj religiji i tradiciji imaju veliki značaj. Posebno mjesto zauzimaju Božić i Vaskrs. Ukrajinci specifično slave Vaskrs. Pripremaju se velikim predvaskršnjim postom koji je karakterističan za njihov narod. Za proslavu praznika poslije liturgije blagosiljaju vaskršnja jela koja su tipična samo za Ukrajince.[13] Ukrajinci tradicionalno u velikom broju proslavljaju Nikoljdan, dok Božić proslavljaju 7. januara.[14] U Srpskoj postoji veći broj objekata u kojima svoje vjerske obrede vrše pripadnici ukrajinskog naroda.[15] Ukrajinci su veoma pobožni, tako da pretežno naseljavaju mjesta blizu svojih vjerskih objekata.

Grkokatolici[uredi | uredi izvor]

Ukrajinci u Republici Srpskoj su većinom grkokatolici, procentualno njih 98%, dok ih je svega 2% pravoslavne vjeroispovijesti koji su smješteni u Hrvaćanima. Prva grkokatolička parohija osnovana je u Prnjavoru 1897, a crkva je izgrađena 1912. godine. Zatim su počele da se osnivaju parohije u Devetini 1900, Staroj Dubravi 1906, Derventi 1907, Banjoj Luci i Kozarcu 1910. godine.[16]

Tokom juna mjeseca 2012. godine u službenoj posjeti Srpskoj, boravio je vladika Josif Milian iz Ukrajinske grkokatoličke crkve, pomoćnik Kijevske arhiepiskopije.[17]

U Srpskoj postoji veći broj vjerskih objekata grkokatolika, dok se centralna katedralna crkva Hrista Carja nalazi u Banjoj Luci, pri parohiji Hrista Carja formiranoj 1917. godine. Ova crkva je sjedište parohije, a u narodu je poznata kao plava crkva i spada u red najljepših vjerskih objekata u Banjoj Luci.[18][19] Posebno mjesto na mapi ukrajinskih grkokatoličkih vjerskih objekata zauzima Crkva Uspenija Presvete Bogorodice u Devetini koja je danas za Ukrajince najvažnije duhovno središte i glavno hodočasničko mjesto za sve Ukrajince bivše Jugoslavije[20] Crkva Presvete Euharistije u Trnopolju predstavlja saborni hram Bosansko-hercegovačkog vikarijata Križevačke eparhije. Prva ukrajinska grkokatolička crkva na Balkanu je izgrađena u Prnjavoru 1910. godine.[21]

Ukrajinska grkokatolička crkva trenutno na teritoriji Srpske ima deset parohija sa 19 hramova i kapela. Ovih deset parohija ulaze u sastav Grkokatoličkog vikarijata u Bosni i Hercegovini u kojem djeluje sedam sveštenika. Na teritoriji Vikarijata djeluju i monahinje Vasilijanke i Služebnice, a bosanskohercegovački Vikarijat je u sastavu Križevačke eparhije koja u sebi okuplja vjernike grkokatolike Hrvatske, Slovenije i Bosne i Hercegovine.[18] Križevačka eparhija Grkokatoličke crkve u Hrvatskoj, Sloveniji, Bosni i Hercegovini i Srbiji se sastoji od nekoliko crkvenih upravnih tijela, od kojih je jedan Bosansko-hercegovački vikarijat sa sjedištem u Trnopolju, pod čiju jurisdikciju ulaze sve grkokatoličke parohije u Republici Srpskoj.[22]

Grkokatolički Ukrajinci, svoje vjerske obrede obavljaju u:

Pravoslavci[uredi | uredi izvor]

Mali broj Ukrajinaca u Republici Srpskoj, tek njih oko 2% su pravoslavne vjeroispovijesti i vjernici su Ukrajinske pravoslavne crkve u sastavu Ruske pravoslavne crkve. Veliki broj pripadnika ukrajinskog naroda, je u vremenu postojanja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, prešao u pravoslavlje pod okrilje Ruske pravoslavne crkve. Ukrajinski pravoslavci u Republici Srpskoj, žive u naselju Hrvaćani. U Prnjavoru je 1937. godine sagrađen Ukrajinski pravoslavni manastir koji je zbog dotrajalosti srušen 1968. godine. Ovaj rusko-ukrajinski pravoslavni manastir Pokrova Presvete Bogorodice izgrađen je između dva rata, a u njemu su pravoslavne monahinje, prognane iz Rusije našle svoje utočište i osnovale dom za siročad.[42] Na teritoriji Republike Srpske postoji samo jedna parohija pravoslavne ukrajinske crkve, a to je Parohija pravoslavnih Ukrajinaca u Hrvaćanima sa jednom crkvom.[43]

Pravoslavni Ukrajinci svoje vjerske obrede obavljaju u ukrajinsko-ruskoj pravoslavnoj Crkvi Pokrova presvete Bogorodice[44], koja se nalazi u naselju Dabrak koje je dio naseljenog mjesta Hrvaćani. Pravoslavni Ukrajinci obilježavaju 28. jula poseban praznik, jer se upravo toga dana proslavlja Sveti Vladimir Kijevski knez ruski, i kneginja Olga što je ujedno i hramovna slava jedine parohije pravoslavnih Ukrajinaca u Republici Srpskoj.[45] Nakon izgradnje Srpsko-ruskog hrama u Banjaluci[46], koji će biti podignut u znak zahvalnosti ruskom imperatoru Nikolaju Drugom[47] pravoslavni Ukrajinci će dobiti još jedan vjerski objekat koji će biti pod okriljem Moskovske patrijaršije.

Pravoslavni Ukrajinci su 2022. godine na praznik Svetog kneza Vladimira i kneginje Olge proslavili značajan jubijel, sto godina postojanja pravoslavne ukrajinske parohije na ovim prostorima. Hram Pokrova presvete Bogorodice i njemu pripadajuća parohija pravoslavnih Ukrajinaca specifična je po tome što predstavlja jedinu parohiju pravoslavnih ukrajinaca u širem regionu.[48]

Kultura[uredi | uredi izvor]

Možda najveću zaslugu u očuvanju jezika, kulture i tradicije ukrajinskog naroda imala su, i danas imaju, kulturno-prosvjetna društva. Najstarije ukrajinsko udruženje na teritoriji današnje Republike Srpske je kulturno prosvjetno udruženje Ukrajinaca „Taras Ševčenko“ iz Prnjavora koje je aktivno više od sto godina. Prvobitni naziv mu je bio „Prosvjeta“, a poslije Drugog svjetskog rata mijenja naziv u ime „Taras Ševčenko“ po imenu velikog ukrajinskog pjesnika, slikara i revolucionara, čija su djela prevedena na više od 160 jezika.[49] Najznačajniji događaj za ukrajinski narod u Republici Srpskoj je višedecenijsko i uspješno održavanje Smotre ukrajinskog kulturno-umjetničkog stvaralaštva „Červona kalena“ (Crvena Kalina)[50][51] u organizaciji kulturno-prosvjetnog udruženje Ukrajinaca „Taras Ševčenko“ Banja Luka koje uspješno radi na njegovanju i očuvanju kulturnih vrijednosti i tradicije ukrajinskog naroda obogaćujući samim tim kulturnu baštinu Banja Luke i Republike Srpske. Tradicionalna međunarodna Smotra ukrajinskog kulturno-umjetničkog stvaralaštva „Červona kalena“ se svake godine održava u selu Devetina, Opština Laktaši. Pored ovog festivala, kulturno-prosvjetno udruženje Ukrajinaca iz Banje Luke tradicionalno pred kraj kalendarske godine, organizuje manifestaciju Ukrajinsko kulturno-zabavno veče „Ukrajinski bal“.[52]

Ukrajinski grkokatolički duhovni centar u Prnjavoru predstavlja ustanovu kulture gdje se danas izvode razni zabavni i edukativni programi, te kursevi ukrajinskog jezika tokom čitave godine. Osim toga, u istom kompleksu smještena je i biblioteka ukrajinske literature i ukrajinski etno-monografski-istorijski muzej u kome su smještene alatke koje Ukrajinci donose sa sobom naseljavajući teritoriju današnje Republike Srpske.[10]

U Osnovnoj školi „Branko Ćopić” u Prnjavoru učenici ukrajinske nacionalnosti mogu učiti ukrajinski jezik.[3] U selu Devetina kod Laktaša, gdje živi veći broj Ukrajinaca, ukrajinski jezik je i danas sačuvan. Ukrajinci u Devetini, kada su samo Ukrajinci u društvu, govore svojim maternjim ukrajinskim jezikom.[53] Ukrajinsko udruženje "Zlatni klas" iz Prnjavora je tokom 2018. godine izdalo knjigu „Pjesmom sačuvati od zaborava”, pisanu na ukrajinskom i srpskom jeziku. U knjizi su navedene pjesme koje su preci prnjavorskih Ukrajinaca donijeli na ove prostore.[54]

Jedan od značajnih događaja za ukrajinsku zajednicu u Republici Srpskoj jeste obilježavanje Golodomora. Savez ukrajinskih udruženja i organizacija, te Kulturno-prosvjetno udruženje „Taras Ševčenko” iz Banje Luke svake godine obilježavaju godišnjicu nacionalne tragedije ukrajinskog naroda. Golodomor je razdoblje u ukrajinskoj istoriji, u periodu od 1932. do 1933. godine, kada je glađu umoreno od sedam do deset miliona Ukrajinaca.[55]

Nacionalna kuhinja ukrajinskog naroda je opšteprisutna u Republici Srpskoj kod Ukrajinaca. Jedno od najpoznatijih jela je Boršč, nacionalno jelo Rusije, Ukrajine, Moldavije, Rumunije i Poljske, koje se sprema za sve kulturno-prosvjetne događaje koji su u organizaciji ukrajinskog naroda.[56]

Značajan pojam u ukrajinskoj etnografiji jeste „Veselka”. Na ukrajinskom jeziku ova riječ znači duga, a karakteriše narodnu nošnju ukrajinskog naroda, koja je sastavljena iz više dijelova tkanine različitih boja.[57]

U subotu 22. februara 2020. godine u prostorijama Kulturnog centra u Gradišci održano je „Veče ukrajinske pjesme”. Ovakva manifestacija se u Gradišci organizuje po prvi put i predstavlja uvod u obilježavanje jubileja 130 godina od dolaska Ukrajinaca na područje zemalja bivše Jugoslavije. U programu, osim domaćina, učestvovala su ukrajinska kulturno-umjetnička društva „Taras Ševčenko“ iz Banjaluke, „Kozak“ iz Prijedora, „Zlatni klas“ iz Prnjavora, društva iz Sremske Mitrovice, Kule, Zagreba i Lipovljana.[58]

U Naseobini Lišnja je 2008. godine otkriven spomenik u obliku velike kamene knjige, posvećen prvoj ukrajinskoj biblioteci na Balkanu, koja je 1908. godine otvorena baš u ovom selu.[59]

Udruženja[uredi | uredi izvor]

U Republici Srpskoj, postoji veći broj udruženja, koje okuplja pripadnike ukrajinskog naroda, kao i poštovaoce ukrajinske, istorije i kulture. Sva aktivna ukrajinska društva su članovi ukrajinske organizacije „Kruto“ koja koordinira zajedničke aktivnosti društava. Udruženja su:[60]

  • Kulturno prosvjetno udruženje Ukrajinaca "Taras Ševčenko" Banja Luka
  • Udruženje Ukrajinaca „Kozak“ Trnopolje Prijedor
  • Kulturno prosvjetno društvo „Taras Ševčenko“ Prnjavor
  • Kulturno prosvjetno udruženje Ukrajinaca „Červona kalena“ Naseobina Lišnja
  • Društvo „Ivan Franko“ Naseobina Hrvaćani
  • Omladinsko ukrajinsko udruženje „Ukrajina“ Prnjavor
  • Ukrajinska matica Republike Srpske
  • Udruženje Ukrajinaca opštine Gradiška „Verhovena“

Rasprostranjenost[uredi | uredi izvor]

Prateći broj ukrajinskog naroda u cijeloj Bosni i Hercegovini kroz istoriju, što iz službenih državnih popisa stanovništva, što preko podataka grkokatoličkih parohija, dolazi se do zaključka da se njihov broj uveliko smanjio. Usljed svih ratova na ovim prostorima, kao i loše ekonomske situacije Ukrajinci i danas napuštaju svoja naselja i odlaze u Evropu. Danas Ukrajinci žive isključivo na području Republike Srpske, gdje naseljavaju područje zapadne Srpske, tačnije teritoriju Krajine, dok se u veoma malim brojevima mogu naći i u ostatku zemlje.[61]

Po popisu stanovništva 2013. u Bosni i Hercegovini, a prema podacima koje je izdao Republički zavod za statistiku, i koji su jedini validni za Republiku Srpsku, u Republici Srpskoj je živjelo 2.197 Ukrajinaca. U prnjavorskom naseljenom mjestu Naseobina Hrvaćani, predstavljaju najbrojniju etničku zajednicu. Pored ovog naselja, Ukrajinci su većinsko stanovništvo u čelinačkom naseljenom mjestu Dubrava Nova i laktaškom naselju Devetina.[62] Iako ne čine većinu u Trnopolju kod Prijedora, ukrajinska nacionalna manjina ovo mjesto smatra središtem ukrajinske kulture u Republici Srpskoj.[2] Ukrajinci su najbrojnija nacionalna manjina u Republici Srpskoj, a nastanjuju sljedeće opštine i gradove:

Ukrajinci, po opštinama i gradovima, prema popisu stanovništva 2013. u Republici Srpskoj
jedinica lokalne samouprave ukupno
ukupno 2.197
Banja Luka 408
Brod 1
Brčko [d] 1
Višegrad 1
Vlasenica 1
Gradiška 109
Derventa 29
Doboj 11
Zvornik 4
Istočno Sarajevo 10

5
1
2
1
1

Kotor Varoš 1
Laktaši 232
Lopare 1
Modriča 5
Novi Grad 2
Prijedor 346
Prnjavor 832
Ribnik 1
Rogatica 1
Srbac 132
Teslić 8
Trebinje 4
Čelinac 57
Šipovo 1

Podaci o broju grkokatoličkih vjernika ukrajinske nacionalnosti u naseljenim mjestima na teritoriji današnje Republike Srpske, prema stanju crkvene jurisdikcije grkokatoličkih crkvenih eparhija:[63]

Naseljeno mjesto Podaci Grkokatoličke
crkve 1933.		 Podaci Grkokatoličke
crkve 1940.
Banja Luka 1.500 700
Devetina 1.500 1.500
Derventa 700 1.550
Dubrava Stara 750 895
Kamenica 700 750
Kozarac 1.100 1.150
Lepenica 700 900
Lišnja 650 1.135
Prnjavor 1.700
Cerovljani 500

Značajne ličnosti[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Ukrajinci u ovome naseljenom mjestu opštine Prnjavor čine relativnu ili apsolutnu većinu stanovništva.
  2. ^ Ukrajinci u ovome naseljenom mjestu opštine Laktaši čine relativnu ili apsolutnu većinu stanovništva.
  3. ^ Ukrajinci u ovome naseljenom mjestu opštine Čelinac čine relativnu ili apsolutnu većinu stanovništva.
  4. ^ Broj stanovnika Republike Srpske kojima je ukrajinski, maternji jezik.
  5. ^ Brčko Distrikt, službeno Brčko Distrikt Bosne i Hercegovine, jedinica je lokalne samouprave pod suverenitetom Bosne i Hercegovine, koja je formalno pod zajedničkom upravom Republike Srpske i Federacije BiH.
  6. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.
  7. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.
  8. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.
  9. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.
  10. ^ Opština u sastavu grada Istočno Sarajevo.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Prijedorski Ukrajinci u odbrani Republike Srpske”. Jutjub. Pristupljeno 21. 1. 2021. 
  2. ^ a b „Trnopolje, zvano "mala Evropa" i danas njeguje dobre međunacionalne odnose”. RTRS. Pristupljeno 21. 4. 2016. 
  3. ^ a b „Uče jezik da ne zaborave korijene”. Glas Srpske. Pristupljeno 25. 4. 2016. 
  4. ^ „Ukrajinci integrisani u društvo, ali i čuvari identiteta”. DV. Pristupljeno 22. 4. 2016. 
  5. ^ „Ko su nacionalne manjine u Republici Srpskoj?”. manjine.ba. Arhivirano iz originala 06. 02. 2017. g. Pristupljeno 19. 7. 2016. 
  6. ^ Ukrajinci 2016, str. 3.
  7. ^ Ukrajinci 2016, str. 4.
  8. ^ Izvještaj 2015, str. 148.
  9. ^ a b Vreme 1939, str. 15.
  10. ^ a b „From our history”. Infoukes.kom. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  11. ^ „Ukrajinci, o nama”. Savez nacionalnih manjina Republike Srpske. Pristupljeno 19. 7. 2016. 
  12. ^ „Ukrajinci iz Trnopolja srcem u otadžbini”. Večernje novosti. Pristupljeno 19. 7. 2016. 
  13. ^ „Ukrajinci proslavili Vaskrs u Prijedoru”. Nezavisne novine. Pristupljeno 21. 4. 2020. 
  14. ^ „UDRUŽENjE UKRAJINACA „KOZAK“ IZ TRNOPOLjA: ČUVAJU TRADICIJU I OBIČAJE UKRAJINE”. Prijedor danas. Pristupljeno 21. 4. 2020. 
  15. ^ „Ukrajinci, vjerski objekti”. Savez nacionalnih manjina Republike Srpske. Pristupljeno 19. 7. 2016. 
  16. ^ Ukrajinci 2016, str. 6.
  17. ^ a b „Vladika Milian: Ukrajinci u Srpskoj dobro primljeni”. Glas Srpske. Pristupljeno 28. 7. 2018. 
  18. ^ a b v „Banjalučka „Plava crkva“ – jedinstvo najljepših hrišćanskih običaja”. Voks. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  19. ^ „Parohija Hrista Carja”. Žumberački vikarijat. Pristupljeno 25. 2. 2017. 
  20. ^ a b „Selo Devetina kod Laktaša je Ukrajina u malom”. Nezavisne novine. Pristupljeno 20. 4. 2017. 
  21. ^ „Ukrajinska crkva Prnjavor”. TORS. Pristupljeno 25. 4. 2020. 
  22. ^ a b v „Bosansko-hercegovački vikarijat”. Križevačka eparhija. Pristupljeno 24. 4. 2020. 
  23. ^ „Crkva Hrista Carja”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  24. ^ „Crkva Presvete Euharistije”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  25. ^ „Crkva Preobraženja Gospodnjeg”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  26. ^ „Kapela Svetog Jovana Bogoslova”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  27. ^ „Kapela Svetih apostola Kirila i Metodija”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  28. ^ „Crkva Svetog Velikomučenika Dimitrija”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  29. ^ „Crkva Hrista Carja”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  30. ^ „Crkva Uspenija Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  31. ^ „Crkva Roždestva Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  32. ^ „Crkva Pokrova Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  33. ^ „Kapela Pokrova Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  34. ^ „Kapela pokrova Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  35. ^ „Crkva uspenja Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  36. ^ „Crkva Svetog Arhanđela Mihaila”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  37. ^ „Crkva Svetog Sveštenomučenika Josafata”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  38. ^ „Crkva Svetih Apostola Petra i Pavla”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  39. ^ „Crkva Roždenstva Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  40. ^ „Crkva Svetog Proroka Ilije”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  41. ^ „Crkva Uspenija Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  42. ^ „Film o starom Prnjavoru”. Prnjavor - info. Pristupljeno 25. 4. 2020. 
  43. ^ „Hrvaćani - Parohija pravoslavnih Ukrajinaca”. Hram Svetog velikomučenika Georgija - Prnjavor. Pristupljeno 23. 4. 2020. 
  44. ^ „Crkva Pokrova Presvete Bogorodice”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 13. 5. 2017. 
  45. ^ a b v „Slava hrama pravoslavnih Ukrajinaca u Hrvaćanima”. Hram Svetog velikomučenika Georgija - Prnjavor. Pristupljeno 23. 4. 2020. 
  46. ^ „Srpsko-ruski hram i duhovni centar”. AIS Republika Srpska. Pristupljeno 28. 4. 2020. 
  47. ^ „U Banjaluci će se graditi Rusko-srpski pravoslavni hram”. RTRS. Pristupljeno 28. 4. 2020. 
  48. ^ „Prnjavor: 100 godina od osnivanja parohije pravoslavnih Ukrajinaca”. K3. Pristupljeno 7. 12. 2022. 
  49. ^ Izvještaj 2015, str. 149.
  50. ^ „Ukrajinci sa Balkana okupili se kod Laktaša”. RT Vojvodina. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  51. ^ „Uročiste vіdkrittя 100-ї rіčnicі peršoї ukraїnsьkoї čitalьnі v Bosnії і na Balkanah!”. KPS “Červona Kalina”. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  52. ^ Riječ 2016, str. 37.
  53. ^ „Selo Devetina, Ukrajina u malom”. Nezavisne novine. Pristupljeno 27. 4. 2019. 
  54. ^ „Predstavljena knjiga ukrajinskih pjesama”. RTRS. Pristupljeno 27. 4. 2019. 
  55. ^ „Ukrajinci obilježili godišnjicu Holodomora”. Glas Srpske. Pristupljeno 21. 4. 2020. 
  56. ^ „Boršč iz Prijedora, original ukrajinski”. Glas Srpske. Pristupljeno 21. 4. 2020. 
  57. ^ „Ukrajinska „Veselka” među Prijedorčanima”. Politika. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  58. ^ „U subotu „Veče ukrajinske pjesme“”. Radio Gradiška. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  59. ^ „Susret Ukrajinaca u Prnjavoru”. Glas Srpske. Pristupljeno 24. 4. 2020. 
  60. ^ „Ukrajinci - udruženja”. Savez nacionalnih manjina Republike Srpske. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  61. ^ „Ukraїncіv v Bosnії і Gerceґovinі staє vse menše”. Redakcія „Svobodi“. Pristupljeno 21. 4. 2020. 
  62. ^ „Rezultati Popisa 2013, Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. Republički zavod za statistiku. Pristupljeno 22. 3. 2017. 
  63. ^ „Statistički podaci o ukrajinskoj nacionalnoj manjini u Bosni i Hercegovini od 1895. do 1990. godine”. soc.culture. Pristupljeno 21. 4. 2020. 
  64. ^ „Savjet nacionalnih manjina BiH - treći saziv”. Parlamentarna skupština BH. Pristupljeno 8. 12. 2022. 
  65. ^ a b v „Spisak profesionalnih vojnika 30. kadrovskog centra” (PDF). Kliks. Pristupljeno 8. maj 2023. 
  66. ^ „osjeta parlamentarnog vojnog povjerenika lokaciji „Butile“ Sarajevo”. [mrtva veza]
  67. ^ Riječ 2018, str. 4.
  68. ^ Riječ 2018, str. 5.
  69. ^ „Branko Deket, odbornik u SO Prnjavor ispred nacionalnih manjina”. Prnjavor.info. Pristupljeno 12. 1. 2021. 
  70. ^ a b v Riječ 2018, str. 11.
  71. ^ Riječ 2018, str. 19.
  72. ^ „Ukrajinka po rođenju, Srpkinja po opredjeljenju”. RTRS. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  73. ^ a b „Spisak profesionalnih vojnika 30. kadrovskog centra” (PDF). Kliks. Pristupljeno 8. maj 2023. 
  74. ^ „Otecь Miroslav Krnešin: U Bosnії ukraїncі živutь яk na porohovій bočcі”. ІNFORMACІЙNIЙ RESURS Ukraїnsьkoї Greko-Katolicьkoї Cerkvi. Arhivirano iz originala 30. 09. 2020. g. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  75. ^ a b „Arhiva saziva”. Vijeće naroda Republike Srpske. Pristupljeno 28. 4. 2019. 
  76. ^ „Sveštenik iz Gradiške posjeduje vještine nindža ratnika”. N1. Pristupljeno 22. 4. 2020. [mrtva veza]
  77. ^ Riječ 2018, str. 24.
  78. ^ Riječ 2018, str. 31.
  79. ^ „Savjet nacionalnih manjina BiH - prvi saziv”. Parlamentarna skupština BH. Pristupljeno 29. 4. 2020. 
  80. ^ „Savjet nacionalnih manjina BiH - drugi saziv”. Parlamentarna skupština BH. Pristupljeno 29. 4. 2020. 
  81. ^ „Ukrajinac iz Prijedora, bavi se uzgojem gusaka”. Agroportal. Arhivirano iz originala 03. 08. 2020. g. Pristupljeno 22. 4. 2020. 
  82. ^ „Prnjavor: Ulica nazvana po Ukrajincu koji je poginuo kao pripadnik VRS”. Glas Srpske. Arhivirano iz originala 19. 10. 2016. g. Pristupljeno 18. 10. 2016. 
  83. ^ „Savjet nacionalnih manjina Republike Srpske”. Narodna skupština Republike Srpske. Pristupljeno 30. 4. 2020. 
  84. ^ „Održana Izborna skupština Saveza nacionalnih manjina Republike Srpske”. Savez nacionalnih manjina Republike Srpske. Pristupljeno 12. 1. 2021. 
  85. ^ Riječ 2018, str. 27.
  86. ^ Riječ 2018, str. 12.
  87. ^ Riječ 2018, str. 15.
  88. ^ Riječ 2018, str. 17.
  89. ^ Riječ 2018, str. 9.
  90. ^ Urednik (2022-10-25). „Fotograf Vedran Ševčuk kroz teleskop zabilježio pomračenje Sunca (FOTO)”. Insajder.in (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-06-10. 
  91. ^ „BERNARDA ŠEVČUK”. 
  92. ^ T, O. (2014-10-15). „(FOTO) Gradska organizacija slijepih Banjaluka obilježila Međunarodni dan bijelog štapa”. eTrafika (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-06-10. 
  93. ^ Ševo, Milana (2022-11-18). „BANJALUČKA KAFANA KRIJE NEVJEROVATNU PRIČU STARU DECENIJAMA Od Ukrajine do Bosne put je kratak - legenda o krojačkoj porodici Ševčuk”. Aloonline.ba (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-06-10. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2016). „Riječ nacionalnih manjina”. 1: 68. 
  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2017). „Riječ nacionalnih manjina”. 2: 67. 
  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2018). „Riječ nacionalnih manjina”. 3: 106. 
  • Savez nacionalnih manjina Republike Srpske (2019). „Riječ nacionalnih manjina”. 4: 112. 
  • Opština Prnjavor (2019). „Bilten Mala Evropa”. Ukrajinci. 1: 25. 
  • Vijeće nacionalnih manjina BiH (2015). „Nacionalne manjine u BiH”. Izvještaj. 
  • Nacionalni savjet ukrajinske nacionalne manjine u Srbiji (2016). „Ukrajinci u Bosni”. Ukrajinci. 
  • Vreme (1939). „Ukrajinsko selo Devetina u prnjavorskom srezu podiglo školu i crkvu”: 24. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Украјинци_у_Републици_Српској&oldid=27755704”