Ustav Bosne i Hercegovine

Ustav Bosne i Hercegovine je najviši pravno-politički dokument te države. On je sastavni dio Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, poznatijeg pod nazivom Dejtonski mirovni sporazum, koji je parafiran 22. novembra 1995. godine u američkom gradu Dejtonu, a potpisan 14. decembra 1995. godine u Parizu. Taj sporazum su potpisala tri pregovarača za okončanje rata u Bosni i Hercegovini: Alija Izetbegović, Slobodan Milošević i Franjo Tuđman. Sporazum je podrazumijevao završetak sukoba i donošenje ovog ustava.

Tekst Ustava BiH predstavlja Aneks 4 usvojenog mirovnog sporazuma, a njime je Bosna i Hercegovina definisana kao demokratska država, koja funkcioniše u skladu sa zakonom i na osnovu slobodnih i demokratskih izbora. Najveće vrijednosti Ustava BiH sadržane su već u njegovoj preambuli, gdje se ističu načela ljudskog dostojanstva, slobode i jednakosti, mir i pomirenje, pravda, tolerancija, pluralizam, demokratija, tržišna privreda, suverenitet, integritet, politička nezavisnost, te međunarodno humanitarno pravo. U 12. članaka ustava definisana su ljudska prava i slobode, nadležnosti i odnosi između institucija Bosne i Hercegovine i entiteta, Parlamentarna skupština, Predsjedništvo, Ustavni sud, Centralna banka, finansije i druge odredbe. Tako je Bosna i Hercegovina transformisana u složenu i decentralizovanu državnu tvorevinu sa dva entiteta, a to su Federacija BiH i Republika Srpska.

Jedan od uslova pristupanja Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji je reforma Ustava do 2010, kojom bi se omogućio jeftiniji i funkcionalniji rad institucija.

Istorija

Još u 12. vijeku na području današnje Bosne i Hercegovine je postojala Banovina Bosna, na čijem čelu se nalazio bosanski ban. Najstariji pravni dokument koji svjedoči o postojanju bosanske države je Povelja Kulina bana iz 1189. godine. Iako se radilo o povelji koja je regulisala ekonomske odnose između Dubrovačke republike i Bosanske banovine, ipak potvrđuje suverenost i nezavisnost Bosne. Pretpostavlja se da je postojao dokument koji je regulisao granice, nadležnosti i odnose unutar države tj. neka vrsta ustava.

Nakon krunisanja Tvrtka I Kotromanića, donesena je povelja 1381. godine koja se takođe može smatrati nekom vrstom ustava tadašnjeg Bosanskog kraljevstva.

Vidi još

• Bosna i Hercegovina
• Istorija Bosne i Hercegovine
• Ustavna kriza u Bosni i Hercegovini
• Sejdić i Finci protiv Bosne i Hercegovine

Literatura

• Vlaisavljević, Ugo (2012). „Drugi ustav i ustav Drugih: Aporija suvereniteta — rad u knjizi: Bosna i Hercegovina — Europska zemlja bez ustava”. Franjevački institut za kulturu mira: 350—368. 

Spoljašnje veze

• Ustav na srpskom jeziku Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. oktobar 2015)
• Ustav na bošnjačkom jeziku Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. mart 2016)
• Ustav na hrvatskom jeziku Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. oktobar 2015)
• Ustav na engleskom jeziku