12. decembar
12. decembar (12.12.) je 346. dan godine po gregorijanskom kalendaru (347. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 19 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| decembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | |||||
- 627 — U bici kod Ninive vizantijski car Iraklije je odneo pobedu nad Persijancima, kojom je odlučen ishod najvećeg i poslednjeg od svih vizantijsko-persijskih ratova.
- 1830 — U Beogradu na Tašmajdanu u prisustvu kneza Miloša i beogradskog paše svečano je pročitan hatišerif turskog sultana Mahmuda II o autonomiji Srbije.
- 1873 — U Srbiji uveden dinar kao novčana jedinica, čime je otklonjen monetarni haos i upotreba više od 40 vrsta tuđeg metalnog novca - dukata, forinti, talira.
- 1894 — Japanske trupe počele invaziju Koreje.
- 1896 — Guljelmo Markoni u Londonu prvi put javno prikazao bežičnu radio-telegrafiju.
- 1913 — Slika Leonarda da Vinčija „Mona Liza“ pronađena u Firenci, dve godine pošto je ukradena iz pariskog muzeja „Luvr“.
- 1915 — Predsednik Republike Kine Juan Šikaj je ponovo uveo monarhiju i proglasio se kineskim carem.
- 1915 — Poleteo prvi avion načinjen u potpunosti od metala, koji je konstruisao Nemac Hugo Junkers.
- 1918 — Srpska vojska, po završetku Prvog svetskog rata, ušla u Zemun, čime je okončana dvovekovna vladavina Habzburške monarhije u tom gradu.
- 1920 — Konstituisana Ustavotvorna skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Rad skupštine, kojom je predsedavao hrvatski političar Ivan Ribar, trajao je više od šest meseci i okončan je donošenjem Vidovdanskog ustava 28. juna 1921.
- 1936 — Maršal Džang Sjueljang je uhapsio kineskog generalisimusa Čang Kaj Šeka.
- 1940 — Kraljevina Jugoslavija, u Drugom svetskom ratu, potpisala s Mađarskom pakt o večnom prijateljstvu, u nameri da poboljša odnose s Nemačkom.
- 1942 — Nemačke snage su započele operaciju Zimska oluja, pokušavajući da odblokiraju opkoljene osovinske snage tokom bitke za Staljingrad.
- 1963 — Kenija postala nezavisna država u okviru Britanskog komonvelta s Džomom Kenijatom kao premijerom. Na isti dan 1964. postala je republika, a Kenijata prvi predsednik.
- 1969 — Grčka se povukla iz Saveta Evrope i time izbegla da zbog vojnog režima i kršenja ljudskih prava bude izbačena iz te evropske institucije.
- 1979 — Grupa generala izvršila vojni udar u Južnoj Koreji i preuzela vlast.
- 1983 — Šiitski ekstremisti aktivirali automobile bombe ispred američke i francuske ambasade u Kuvajtu. Pet osoba je poginulo, a 86 ranjeno.
- 1992 — Na indonežanskim ostrvima Flores i Babi, u zemljotresu poginulo najmanje 2.200 ljudi.
- 1993 — Rusi na referendumu, prvom slobodnom izjašnjavanju od 1917, izglasali novi ustav kojim je predsednik Boris Jeljcin dobio široka ovlašćenja. Spor oko ustava doveo je početkom oktobra do tragičnog konflikta sa komunistima i ekstremnim nacionalistima u kojem je poginulo više od 150 ljudi.
- 2000 — Eritreja i Etiopija potpisale u Alžiru mirovni sporazum kojim je okončan dvogodišnji rat oko granica.
- 2001 —
- Izraelski avioni bombardovali palestinske bezbednosne ciljeve u gradu Gazi samo nekoliko sati pošto je 10 Izraelaca ubijeno i oko 30 ranjeno u napadima na jevrejske naseljenike na Zapadnoj obali i u pojasu Gaze. Izraelske snage ušle su u palestinski grad Dženin na Zapadnoj obali.
- Vođa kubanskog špijunskog prstena Gerardo Hernandez, osuđen u SAD na doživotnu kaznu zatvora za učešće u infiltriranju u jednu američku vojnu bazu i za smrt četvorice Amerikanaca kubanskog porekla, čiji su avioni oboreni.
- 2002 — U Beču, Stalni savet OEBS-a odlučio da produži mandate svojih misija na prostoru bivše Jugoslavije.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1821 — Gistav Flober, francuski književnik. (prem. 1880)[1]
- 1863 — Edvard Munk, norveški slikar. (prem. 1944)[2]
- 1893 — Edvard Dži Robinson, američki glumac. (prem. 1973)[3]
- 1912 — Henri Armstrong, američki bokser. (prem. 1988)[4]
- 1915 — Frenk Sinatra, američki muzičar i glumac. (prem. 1998)[5]
- 1924 — Andrija Stojković, srpski filozof. (prem. 2007)[6]
- 1932 — Bob Petit, američki košarkaš.[7]
- 1938 — Nevena Kokanova, bugarska glumica. (prem. 2000)
- 1944 — Kenet Kranam, škotsko-engleski glumac.
- 1946 — Emerson Fitipaldi, brazilski automobilista, vozač Formule 1.[8]
- 1947 — Vings Hauzer, američki glumac.
- 1949 — Bil Naj, engleski glumac.
- 1960 — Nedeljko Milosavljević, srpski fudbaler.[9]
- 1962 — Trejsi Ostin, američka teniserka.[10]
- 1966 — Zdravko Radulović, hrvatski košarkaš i košarkaški trener.[11]
- 1969 — Sofi Kinsela, engleska književnica.[12]
- 1970 — Dženifer Koneli, američka glumica.[13]
- 1978 — Sanibal Orahovac, crnogorski fudbaler.[14]
- 1982 — Dmitrij Tursunov, ruski teniser.[15]
- 1983 — Nikola Ignjatijević, srpski fudbaler.[16][17]
- 1984 — Danijel Ager, danski fudbaler.[18]
- 1991 — Nenad Gavrić, srpski fudbaler.[19][20]
- 1991 — Aleksandar Šćekić, crnogorski fudbaler.[21][22]
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 1913 — Menelik II, kralj Šoe (1866—1889), a zatim car Etiopije (1889—1913). (rođ. 1844)[23]
- 1958 — Slobodan Jovanović, srpski pravnik, istoričar, književnik i političar, predsednik Srpske kraljevske akademije. (rođ. 1869)[24]
- 1958 — Milutin Milanković, srpski matematičar, astronom, klimatolog, geofizičar, građevinski inženjer i doktor tehničkih nauka. (rođ. 1879)[25]
- 1968 — Talula Bankhed, američka glumica. (rođ. 1902)
- 1985 — En Bakster, američka glumica. (rođ. 1923)
- 1999 — Stane Dolanc, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SR Slovenije i SFR Jugoslavije i junak socijalističkog rada. (rođ. 1925)
- 2003 — Hejdar Alijev, azerbejdžanski general i političar, 3. predsednik Azerbejdžana. (rođ. 1923)
- 2007 — Ajk Tarner, američki muzičar, muzički producent i lovac na talente. (rođ. 1931)
- 2010 — Ivan Rastegorac, srpski pesnik i filmski kritičar. (rođ. 1940)[26]
- 2011 — Predrag Ćeramilac, srpski glumac. (rođ. 1944)
- 2016 — Širli Hazard, australijsko-američka književnica i esejistkinja. (rođ. 1931)
- 2018 — Ferenc Kosa, mađarski reditelj i scenarista. (rođ. 1937)
- 2019 — Deni Ajelo, američki glumac, producent i muzičar. (rođ. 1933)
- 2020 — Džon le Kare, engleski književnik i obaveštajac. (rođ. 1931)
- 2020 — Džek Stajnberger, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1988). (rođ. 1921)
- 2022 — Latinka Perović, srpska istoričarka i političarka. (prem. 1933)
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- Dan kopnene vojske Ukrajine
Srpska pravoslavna crkva danas slavi
- Sveti mučenici Paramon i Filumen
- Prepodobni Akakije Sinajski
- Sveti mučenik Dionisije, episkop Korintski
- Sveti Tiridat, car Jermenski
- Sveti mučenik Apolonije
- Sveti sveštenomučenik Jovan
- Sveti sveštenomučenik Aviv
- Sveti mučenik Filumen
- Sveti prepodobni Pitirun
- Sveti Urvan
- Sveti prepodobni Visarion čudotvorac
- Sveti mučenik Valerijan
- Sveti mučenik Fedr
- Svetih šest mučenika
- Sveti prepodobni Nikolaj, arhiepiskop solunski
- Sveti prepodobni Pankosmije
- Sveti prepodobni Nektarije pečerski
- Sveti Mardarije Lješansko-libertvilski
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Flaubert, Gustave”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 10 (11 izd.). Cambridge University Press. str. 483—484.
- ^ „Edvard Munch | Biography, Artworks, Style, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-29.
- ^ „Edward G. Robinson, 79, Dies; His 'Little Caesar' Set a Style; Man of Great Kindness Edward G. Robinson Is Dead at 79 Made Speeches to Friends Appeared in 100 Films”. The New York Times. 27. 1. 1973. Pristupljeno 21. 7. 2007.
- ^ „BoxRec: Henry Armstrong”. boxrec.com.
- ^ „Frank Sinatra | Biography, Songs, Films, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-29.
- ^ „Prof. dr Andrija B. Stojković • Naučno društvo Srbije”. Naučno društvo Srbije (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „NBA.com: Bob Pettit Summary”. 30. 3. 2015. Arhivirano iz originala 30. 3. 2015. g.
- ^ „Emerson Fittipaldi | Racing career profile | Driver Database”. www.driverdb.com. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ Zvezda, Moja Crvena (2017-12-11). „Na današnji dan: Rođen Nedeljko Milosavljević”. Moja Crvena Zvezda (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „International Tennis Hall of Fame”. tennisfame.com.
- ^ „Zdravko Radulovic | European Championship for Men's Clubs (1993) | FIBA Europe”. www.fibaeurope.com. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Madeleine Wickham”. www.goodreads.com. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Jennifer Connelly | Biography, Movies, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-29.
- ^ „Sanibal Orahovac - Player profile”. _ (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Dmitry Tursunov | Tennis”. ATP Tour.
- ^ „Serbia - N. Ignjatijević - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. uk.soccerway.com. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Nikola Ignjatijevic - Player profile”. _ (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Tournaments, latest news, latest video, futsal, beach soccer”. archive.md. 20. 8. 2015. Arhivirano iz originala 20. 08. 2015. g. Pristupljeno 30. 04. 2022. Arhivirano 2015-08-20 na sajtu Archive.today
- ^ „Nenad Gavric - Player profile 20/21”. _ (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Serbia - N. Gavrić - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. uk.soccerway.com. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Montenegro - A. Šćekić - Profile with news, career statistics and history - Soccerway”. uk.soccerway.com. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ „Aleksandar Scekic - Player profile 20/21”. _ (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ Nielsen, Euell A. (6. 5. 2019). „Emperor Menelik II (Sahle Miriam) (1844-1913)”.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2011-10-09. Arhivirano iz originala 09. 10. 2011. g. Pristupljeno 2021-02-04. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. oktobar 2011)
- ^ „Milankovic Milutin”. www.sanu.ac.rs. Pristupljeno 2021-02-04.
- ^ Tanjug. „Preminuo pesnik Ivan Rastegorac”. Politika Online. Pristupljeno 2021-02-04.