15. septembar
15. septembar (15.9.) je 258. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (259. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 107 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| septembar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
- 533 — Vizantijski vojskovođa Velizar zauzeo Kartaginu, prestonicu Vandalske kraljevine.
- 1014 — Vođena je bitka na Belasici u kojoj je vizantijska vojska potukla trupe cara Samuila.
- 1776 — Tokom Američkog rata za nezavisnost britanske trupe pod komandom generala Vilijama Haua zauzele Njujork.
- 1810 — U Meksiku počeo ustanak protiv španske vlasti koji je s prekidima trajao do 1820, kada je proglašena nezavisnost Meksika od Španije.
- 1822 — Britanske trupe zauzele Kairo, a Rabi-paša, koji se predao Britancima, proteran na Cejlon. Kairo ostao pod britanskom kontrolom do 1922, kada je Egipat proklamovao nezavisnost, a grad postao prestonica države.
- 1864 — Tokom lova na jarebice nesrećnim slučajem ubio se engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je u avgustu 1858. video afričko jezero Viktorija, tvrdeći da je ono izvorište Nila.
- 1903 — U Porto Alegreu, Brazil, osnovan Fudbalski klub Gremio Porto Alegre.
- 1912 — Izgrađena Gradska kuća u Subotici
- 1916 — U bici na Somi u Prvom svetskom ratu Britanci prvi put upotrebili tenkove, napravljene prema projektu Ernesta Svintona.
- 1918 — Srpska vojska je probila Solunski front.
- 1935 — Nemački Rajhstag na vanrednom zasedanju u Nirnbergu doneo zakon o oduzimanju državljanstva Nemcima jevrejskog porekla i zakon o zaštiti nemačke krvi i časti kojim je bilo zabranjeno sklapanje brakova između Nemaca i Jevreja i zapošljavanje Nemaca kod jevrejskih poslodavaca.
- 1949 — Konrad Adenauer izabran za prvog kancelara Zapadne Nemačke, a Teodor Hojs za prvog predsednika republike.
- 1972 — Španija i Sovjetski Savez potpisali ugovor o trgovini, prvi ugovor dve zemlje od okončanja Španskog građanskog rata.
- 1987 — Nemački hakeri, „Haos klub“, upali u kompjuterski sistem NASA i instalirali program nazvan „Trojanski konj“.
- 1989 — Počeo je šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.
- 1995 — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija produžio je za još šest meseci delimičnu suspenziju sankcija protiv Jugoslavije.
- 1996 — Vođa italijanske secesionističke partije „Severna liga“ Umberto Bosi proglasio je sever Italije Federalnom Republikom Padanijom, što su oštro osudile ostale političke snage u zemlji.
- 1999 — Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija odobrio formiranje međunarodnih snaga za Istočni Timor zbog talasa nasilja koji su izazvale proindonežanske snage posle referenduma na kom su se stanovnici te indonežanske pokrajine izjasnili za nezavisnost.
- 2000 —
- U francuskom delu Baskije uhapšen je najtraženiji španski begunac Injasio Grasija Aregui, prema zvaničnom Madridu vođa baskijske terorističke grupe ETA.
- U Sidneju otvorene 27. Olimpijske igre. Jugoslovenski sportisti na tim igrama osvojili tri medalje, tj. zlatnu odbojkaši, srebrnu Jasna Šekarić u gađanju iz vazdušnog pištolja, a bronzanu vaterpolisti.
- 2001 — Predsednik Džordž Buš prvi put je rekao da su SAD 'u ratu', označivši vođu islamističke terorističke mreže Al Kaida Saudijca Osamu bin Ladena kao organizatora terorističkih napada četiri dana ranije na Njujork i Vašington.
- 2002 —
- Južna i Severna Koreja sporazumele su se da otpočnu uklanjanje mina duž granice dveju zemalja.
- Na parlamentarnim izborima u Makedoniji, četvrtim od osamostaljenja te bivše jugoslovenske republike, pobedila opoziciona koalicija „Za Makedoniju zajedno“, predvođena Socijaldemokratskim savezom Branka Crvenkovskog.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1254 — Marko Polo, venecijanski trgovac i istraživač. (prem. 1324)
- 1830 — Porfirio Dijaz, meksički general i državnik. (prem. 1915)
- 1851 — Josif Marinković, srpski kompozitor i horovođa. (prem. 1931)
- 1857 — Vilijam Hauard Taft, dvadesetsedmi predsednik SAD. (prem. 1930)
- 1890 — Agata Kristi, engleska književnica. (prem. 1976)[1]
- 1904 — Umberto II, poslednji kralj Italije. (prem. 1983)
- 1922 — Džeki Kuper, američki glumac, producent i režiser. (prem. 2011)
- 1928 — Henri Silva, američki glumac. (prem. 2022)
- 1929 — Mari Gel-Man, američki fizičar. (prem. 2019)
- 1932 — En Benon, američka književnica i lingvistkinja.
- 1933 — Jovanka Kalić, srpska istoričarka, univerzitetska profesorka i članica Srpske akademije nauka i umetnosti.[2]
- 1936 — Jurij Koh, lužičkosrpski pisac.
- 1941 — Viktor Zupkov, premijer Rusije.
- 1941 — Florijan Albert, mađarski fudbaler. (prem. 2011)
- 1941 — Radomir Vukčević, hrvatski fudbaler. (prem. 2014)
- 1942 — Bisera Veletanlić, srpska džez pevačica i interpretatorka zabavne muzike.
- 1946 — Oliver Stoun, američki reditelj i scenarista.
- 1946 — Tomi Li Džouns, američki glumac i reditelj.
- 1953 — Gašo Knežević, srpski pravnik i političar. (prem. 2014)
- 1954 — Ljubomir Obradović, srpski rukometaš i rukometni trener.
- 1957 — Milanka Karić, srpska političarka.
- 1957 — Slobodan Kačar, srpski bokser.
- 1957 — Stojan Malbašić, srpski fudbaler.
- 1961 — Sonja Savić, srpska glumica. (prem. 2008)
- 1966 — Dejan Savićević, crnogorski fudbaler i fudbalski trener.
- 1970 — Dinko Gruhonjić, srpsko-bosanskohercegovački novinar.
- 1970 — Svetlana Zaharova, ruska atletičarka.
- 1972 — Leticija od Španije, kraljica Španije.
- 1973 — Indira Vladić-Mujkić, hrvatska muzičarka, najpoznatija kao pevačica grupe Kolonija.
- 1974 — Dragan Ćirić, srpski fudbaler.
- 1977 — Katerina Murino, italijanska glumica.
- 1977 — Džejson Teri, američki košarkaš.
- 1977 — Tom Hardi, engleski glumac.
- 1978 — Marko Pantelić, srpski fudbaler.
- 1981 — Milena Predić, srpska glumica.
- 1982 — Aleksandar Filimonović, srpski glumac.
- 1983 — Elton Braun, američki košarkaš.
- 1983 — Kit Langford, američki košarkaš.
- 1984 — Nikola Vasić, srpski košarkaš.
- 1984 — Princ Hari od Velsa, princ od Velsa i drugi sin princa Čarlsa.
- 1985 — Kejden Kros, američka pornografska glumica.
- 1986 — Sanja Jovanović, hrvatska plivačica.
- 1989 — Ilnur Zakarin, ruski biciklista.
- 1990 — Darko Lazović, srpski fudbaler.
- 1993 — Denis Šreder, nemački košarkaš.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 668 — Konstans II Pogonat, vizantijski car.
- 1915 — Isidor Bajić, srpski kompozitor.
- 1936 — Svetozar Pribićević, srpski političar, ministar unutrašnjih poslova i ministar prosvete Kraljevine SHS.
- 1967 — Abdel Hakim Amer, egipatski komandant.
- 1973 — Gustav VI Adolf, švedski kralj.
- 1975 — Pavel Suhoj, ruski konstruktor aviona.
- 1991 — Đorđe Božović Giška, srpski kriminalac i osnivač Srpske garde.
- 1992 — Žarko Mitrović, srpski filmski glumac.
- 1999 — Petar Šelohonov, ruski glumac. (rođ. 1929)
- 2007 — Kolin Mekre, britanski automobilista.
- 2011 — Otakar Vavra, češki reditelj, scenarista i univerzitetski profesor.
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- 1821 — Španske kolonije Gvatemala, San Salvador i Kostarika proglasile nezavisnost.
- 1946 — Proglašena Narodna Republika Bugarska, pošto su se Bugari na referendumu izjasnili protiv monarhije.
- Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave
- Srpska pravoslavna crkva slavi:
Literatura[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi izvor]
- ^ „Agatha Christie | Biography, Novels, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 14. 9. 2020.
- ^ „JOVANKA KALIĆ”. sanu.ac.rs. Pristupljeno 29. 1. 2024.