20. oktobar
20. oktobar (20.10.) je 293. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (294. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 72 dana.
Događaji[uredi | uredi izvor]
| oktobar | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
- 1448 — Ugarska vojska predvođena Janošem Hunjadijem je poražena u bici na Kosovu od turske vojske predvođena sultanom Muratom II.
- 1572 — Vojnici španskog tercija su tokom noći pregazili Šeldu na njenom ušću da bi prekinuli opsadu Gusa u Španskoj Nizozemskoj.
- 1728 — U Kopenhagenu izbio požar koji je uništio veći deo grada.
- 1803 — Senat SAD je ratifikovao kupovinu Luizijane.
- 1818 — Ujedinjeno Kraljevstvo i SAD su potpisali sporazum iz 1818. kojim je definisana kanadsko-američka granica duž 49. uporednika od Tihog okeana do Šumskog jezera.
- 1827 — U pomorskoj bici kod Navarina, tokom Grčkog rata za nezavisnost, ruski, britanski i francuski brodovi uništili su tursku i egipatsku flotu.
- 1935 — Kineske revolucionarne snage Mao Cedunga stigle u pokrajinu Šensi na severozapadu Kine i time okončale Dugi marš od oko 10.000 kilometara.
- 1935 — Alijansa ženskih pokreta Jugoslavije u više gradova organizovala zborove zahtevajući jednako, opšte, tajno, aktivno i pasivno pravo glasa za sve građane oba pola.
- 1936 — Zgrada Skupštine Jugoslavije u Beogradu primila prve poslanike.
- 1944 — Jedinice NOVJ generala Peka Dapčevića i Crvene armije generala Vladimira Ždanova u Drugom svetskom ratu oslobodile Beograd, u završnoj fazi Beogradske operacije.
- 1949 — Jugoslavija izabrana za nestalnog člana Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija.
- 1961 — Sovjetski Savez je izvršio probu prve balističke rakete lansirane iz zaronjene podmornice i opremljene bojevom glavom lansiravši raketu R-13.
- 1964 — Osnovan VIS Siluete
- 1971 — Kancelar Zapadne Nemačke Vili Brant dobio Nobelovu nagradu za mir.
- 1973 — Britanska kraljica Elizabeta II otvorila Sidnejsku operu.
- 1984 — Beogradu puštena u rad prva telekomunikaciona veza po optičkom kablu, Telekomunikacioni centar Beograd - Konjarnik
- 1991 — U zemljotresu na indijskoj strani Himalaja poginulo više od 340 ljudi, razoreno na desetine hiljada kuća.
- 1992 —
- Jedinice Jugoslovenske narodne armije napustile Dubrovačko ratište, a poluostrvo Prevlaka na ulazu u Boku kotorsku stavljeno je pod kontrolu posmatrača UN.
- Kod mesta Vitez u Bosni počeli sukobi Hrvatskog vijeća obrane i ArRBiH, dotadašnjih saveznika u ratu protiv Vojske Republike Srpske.
- 1998 — Skupština Srbije donela Zakon o javnom informisanju na osnovu kog su u naredne dve godine nezavisni mediji u Srbiji kažnjeni s preko 30 miliona dinara, uglavnom zbog kritičkog pisanja o režimu Slobodana Miloševića.
- 1999 — Verski vođa indonežanskih muslimana Abdurahman Vahid postao prvi izabran predsednik Indonezije.
- 2000 — U Ugandi saradnjom lokalnih i međunarodnih zdravstvenih radnika, zaustavljeno širenje epidemije prouzrokovane smrtonosnim virusom ebola, od kog je umrlo 47 i zaraženo više od 75 osoba.
- 2001 — Na hiljade demonstranata na ulicama francuskih gradova protestovalo protiv države zbog zavisnosti od nuklearne energije, od koje potiče više od tri četvrtine energije Francuske.
- 2011 — Bivši libijski vođa Moamer el Gadafi ubijen u Sirtu, a snage Prelaznog nacionalnog saveta su preuzele kontrolu nad gradom.
Rođenja[uredi | uredi izvor]
- 1554 — Balint Balaši, mađarski pesnik. (prem. 1594)[1]
- 1620 — Albert Kujp, holandski slikar. (prem. 1691)
- 1632 — Kristofer Ren, engleski naučnik i arhitekta. (prem. 1723)[2]
- 1677 — Stanislav Lešćinski, poljski plemić. (prem. 1766)[3]
- 1781 — Jovan Došenović, srpski filozof, pesnik i prevodilac. (prem. 1813)[4]
- 1843 — Kosta Trifković, srpski komediograf. (prem. 1875)[5]
- 1847 — Frederik Taulov, norveški slikar. (prem. 1906)
- 1854 — Artur Rembo, francuski pesnik. (prem. 1891)[6]
- 1859 — Džon Djui, američki filozof. (prem. 1952)
- 1864 — Branislav Nušić, srpski književnik, komediograf, pisac romana, drama, priča i eseja, začetnik retorike u Srbiji i istaknuti fotograf amater. (prem. 1938)
- 1882 — Bela Lugosi, mađarsko-američki glumac. (prem. 1956)
- 1890 — Dželi Rol Morton, američki pijanista i kompozitor. (prem. 1941)
- 1891 — Džejms Čedvik, engleski fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku (1935). (prem. 1974)
- 1913 — Đurđa Stojković, najstarija živa osoba u Srbiji.
- 1919 — Ksente Bogoev, ekonomista i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Makedonije. (prem. 2008)
- 1936 — Safet Isović, bosanskohercegovački pevač, jedan od najpoznatijih izvođača sevdalinki. (prem. 2007)
- 1945 — Zoran Antonijević, srpski fudbaler i fudbalski trener (prem. 2008)
- 1946 — Elfride Jelinek, austrijska književnica, dobitnica Nobelove nagrade za književnost (2004).[7]
- 1946 — Lusin van Impe, belgijski biciklista.
- 1946 — Marko Nikolić, srpski glumac. (prem. 2019)
- 1949 — Valerij Borzov, sovjetski atletičar ukrajinskog porekla.
- 1949 — Slobodan Žunjić, srpski filozof i istoričar filozofije. (prem. 2019)
- 1950 — Tom Peti, američki muzičar, muzički producent i glumac. (prem. 2017)
- 1951 — Klaudio Ranijeri, italijanski fudbaler i fudbalski trener.
- 1956 — Deni Bojl, engleski reditelj, scenarista i producent.
- 1958 — Ivo Pogorelić, hrvatski pijanista.
- 1958 — Vigo Mortensen, američki glumac.
- 1960 — Lepa Brena, srpska pevačica i estradna menadžerka.
- 1961 — Dragiša Binić, srpski fudbaler.
- 1961 — Ijan Raš, velški fudbaler.
- 1963 — Siniša Gogić, srpsko-grčki fudbaler i fudbalski trener.
- 1964 — Nenad Nenadović, srpski glumac i TV voditelj. (prem. 2021)
- 1966 — Abu Musab el Zarkavi, jordanski terorista. (prem. 2006)
- 1970 — Sander Bosker, holandski fudbalski golman.
- 1971 — Deni Minog, australijska muzičarka, plesačica, glumica, modna dizajnerka i TV voditeljka.
- 1971 — Snup Dog, američki hip hop muzičar, muzički producent i glumac.
- 1971 — Edi Džouns, američki košarkaš.
- 1976 — Vidak Bratić, srpski fudbaler i fudbalski trener.
- 1979 — Džon Krasinski, američki glumac, producent, scenarista i reditelj.
- 1979 — Pol O'konel, irski ragbista.
- 1980 — Darko Maletić, bosanskohercegovački fudbaler.
- 1981 — Dimitrios Papadopulos, grčki fudbaler.
- 1982 — Hose Akasuso, argentinski teniser.
- 1982 — Ana Mihajlovski, srpska TV voditeljka.
- 1982 — Lorens Roberts, američki košarkaš.
- 1983 — Mišel Vorm, holandski fudbalski golman.
- 1983 — Nik Kejner-Medli, američko-azerbejdžanski košarkaš.
- 1988 — Kendis Svonepul, južnoafrički model.
- 1989 — Janina Vikmajer, belgijska teniserka.
- 1989 — Džes Glin, engleska muzičarka.
- 1990 — Derek Nidam, američko-crnogorski košarkaš.
- 1992 — Matija de Šiljo, italijanski fudbaler.
- 1997 — Andrej Rubljov, ruski teniser.
Smrti[uredi | uredi izvor]
- 460 — Atenaida-Evdokija, vizantijska carica. (rođ. 401)
- 1139 — Hajnrih X, vojvoda Bavarske. (rođ. 1108)
- 1187 — Papa Urban III.
- 1438 — Jakopo dela Kverča, italijanski vajar. (rođ. 1374)
- 1740 — Karlo VI, car Svetog rimskog carstva. (rođ. 1685)
- 1890 — Ričard Frensis Barton, engleski istraživač i putopisac. (rođ. 1821)
- 1900 — Naim Frašeri, albanski pesnik. (rođ. 1846)
- 1941 — Marko Orešković, hrvatski komunista i narodni heroj. (rođ. 1895)
- 1946 — Kristo Dominković, srpski publicista, novinar, pisac. (rođ. 1877)[8]
- 1956 — Lorens Dejl Bel, američki avijatičar i industrijalac. (rođ. 1894)
- 1964 — Herbert Huver, američki političar. (rođ. 1874)
- 1976 — Slavko Vorkapić, srpsko-američki režiser. (rođ. 1894).
- 1978 — Svetozar Radojčić, srpski istoričar umetnosti (rođ. 1909).
- 1984 — Pol Dirak, fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (rođ. 1902)
- 1984. — Karl Ferdinand Kori, češki biohemičar i farmakolog. (rođ. 1896)
- 1987 — Andrej Kolmogorov, ruski matematičar. (rođ. 1903)
- 1992 — Koča Popović, srpski političar i publicista. (rođ. 1908)
- 1993 — Milan Konjović, srpski slikar. (rođ. 1898)
- 1994 — Bert Lankaster, američki glumac. (rođ. 1913)
- 2001 — Nebojša Popović, srpski košarkaš i trener (rođ. 1923)
- 2003 — Miodrag Petrović Čkalja, srpski glumac i komičar. (rođ. 1924)
- 2006 — Džejn Vajat, američka glumica. (rođ. 1910)
- 2011 — Moamer el Gadafi, libijski oficir i vođa. (rođ. 1942).
- 2011. — Mutasim Gadafi, libijski oficir, sin Muamera el Gadafija. (rođ. 1974)
- 2011. — Abu Bakr Junis Džaber, libijski general-major. (rođ. 1952)
- 2013 — Jovanka Broz, žena predsednika Jugoslavije Josipa Broza Tita. (rođ. 1924)
- 2013. — Lorens Klajn, američki ekonomista. (rođ. 1920)
- 2016 — Džunko Tabej, japanska planinarka. (rođ. 1939)[9]
Praznici i dani sećanja[uredi | uredi izvor]
- 1944 — Jedinice Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije pod komandom generala Peka Dapčevića i Crvene armije pod komandom generala Vladimira Ivanoviča Ždanova u Drugom svetskom ratu oslobodile Beograd.
Vidi još[uredi izvor]
- ^ Albert Tezla (1970). Hungarian Authors; a Bibliographical Handbook
. Harvard University Press. str. 68–. ISBN 978-0-674-42650-4.
- ^ Adrian Tinniswood (2002). His Invention So Fertile: A Life of Christopher Wren. Pimlico. str. 330—. ISBN 978-0-7126-7364-8.
- ^ Stanley S. Sokol; Sharon F. Mrotek Kissane; Alfred L. Abramowicz (1992). The Polish Biographical Dictionary: Profiles of Nearly 900 Poles who Have Made Lasting Contributions to World Civilization. Bolchazy-Carducci Publishers. str. 229–. ISBN 978-0-86516-245-7.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 161.
- ^ „TRIFKOVIĆ Konstantin-Kosta”. snp.org.rs. Pristupljeno 18. 1. 2022.
- ^ „Artur Rembo (Arthur Rimbaud) Pročitaj više na: https://www.biografija.org/knjizevnost/artur-rembo-arthur-rimbaud/”. biografija.org. Pristupljeno 18. 1. 2022. Spoljašnja veza u
|title=(pomoć) - ^ „Elfriede Jelinek”. britannica.com. Pristupljeno 18. 1. 2022.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 158.
- ^ Bauer, Patricia. „Junko Tabei | Japanese mountaineer”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-04-01.
