Gornja Crnuća
Gornja Crnuća | |
|---|---|
 Školska zgrada | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Moravički |
| Opština | Gornji Milanovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  175 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 04′ 00″ S; 20° 35′ 00″ I / 44.066666° S; 20.583333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 603 m |
.svg)  Gornja Crnuća Gornja Crnuća na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 032 |
| Registarska oznaka | GM |
Gornja Crnuća je naselje u Srbiji u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 175 stanovnika. Udaljeno je 22 km od Gornjeg Milanovca. Nalazi se pored puta za Kragujevac, na području Gornje Gruže i na južnim padinama planine Rudnik, na nadmorskoj visini od 560 do 700 m. Zahvata površinu od 1.432 ha.[1]
Ovde se nalaze Stari spomenici na seoskom groblju u Gornjoj Crnući (opština Gornji Milanovac), Krajputaš Milisavu Đorđeviću i Milošev konak.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Čelnik Radič Postupović bio je vlasnik ovog sela tokom srednjovekovne Srbije. Godine 1429. podario ga je svojoj zadužbini, manastiru Vraćevšnici. U ovom selu on je imao i sopstveni dvor.[1]
Gornja i Donja Crnuća ranije su bila spojena u jedno selo pod nazivom Crnuća, uspostavljeno nadomak predslovenskog naselja. Osnovano je na mestu poznatom kao Gradina, na kojem su pronađeni i ostaci Jerininog grada. Crnuća se u spisima najranije pojavljuje 1429. godine i to u povelji despota Đurađa Brankovića. Naselje kakvo danas poznajemo nastalo je krajem 18. i početkom 19. veka. Postoji legenda da je na južnim obroncima Rudnika, blizu reke Gruže, postojalo selo Beluća i da je iz njega u Kosovski boj krenulo 77 ratnika od kojih nijedan nije preživeo. Sve udovice i majke preminulih ratnika su se obukle u crno i od tada je Beluća postala Crnuća.[2]
Pred turskom najezdom stanovništvo se delom iselilo a delom povuklo prema planini Rudniku. Po oslobođenju od Turaka stanovnici su se iz planine spuštali ka dolini i tako su nastala dva sela.[1]
Na brdu Gradina (tj. u Jerininom gradu, kako ga narod zove) nalazi se arheološko nalazište.[1]
U selu je rođen iguman manastira Moravci Gerasim Đorđević – Hadži Đera, organizator Prvog srpskog ustanka, koga su Turci ubili u seči knezova 1804. godine.[1]
U ratovima u periodu od 1912. do 1918. godine selo je dalo 141 ratnika. Poginulo ih je 66 a 75 je preživelo.[1]
Demografija[uredi | uredi izvor]
U popisima selo je 1910. godine imalo 629 stanovnika, 1921. godine 624, a 2002. godine taj broj je spao na 231.[1]
U naselju Gornja Crnuća živi 213 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 51,1 godina (50,9 kod muškaraca i 51,3 kod žena). U naselju ima 86 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,78.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 1 | ||
| 80+ | 7 | 4 | ||
| 75—79 | 6 | 12 | ||
| 70—74 | 18 | 19 | ||
| 65—69 | 13 | 12 | ||
| 60—64 | 7 | 9 | ||
| 55—59 | 5 | 4 | ||
| 50—54 | 10 | 8 | ||
| 45—49 | 9 | 10 | ||
| 40—44 | 4 | 7 | ||
| 35—39 | 9 | 1 | ||
| 30—34 | 4 | 4 | ||
| 25—29 | 5 | 6 | ||
| 20—24 | 8 | 5 | ||
| 15—19 | 4 | 7 | ||
| 10—14 | 5 | 4 | ||
| 5—9 | 5 | 5 | ||
| 0—4 | 0 | 2 | ||
| Prosek : | 50,9 | 51,3 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 109 | 27 | 69 | 12 | 1 | 0 |
| Ženski | 109 | 14 | 67 | 26 | 2 | 0 |
| UKUPNO | 218 | 41 | 136 | 38 | 3 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 55 | 42 | 0 | 1 | 4 |
| Ženski | 30 | 24 | 0 | 0 | 1 |
| UKUPNO | 85 | 66 | 0 | 1 | 5 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 1 | 2 | 1 | 2 |
| Ženski | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 1 | 4 | 1 | 2 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 1 | 0 | 2 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 1 | 1 | 2 | 0 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 1 | |
Slike[uredi | uredi izvor]
-
Staro domaćinstvo u Gornjoj Crnući -
Pomoćne zgrade seoskog domaćinstva -
-
-
-
-
-
-
-
Gradina -
Gradina -
Gradina
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e Đuković, Isidor (2005). Rudničani i Takovci u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Gornji Milanovac: Muzej Rudničko-takovskog kraja. str. 178.
- ^ Mandić, Irena; Brajović, Milan; Marušić, Aleksandar (2020). Konak kneza Miloša u Gornjoj Crnući. Gornji Milanovac: Muzej rudničko-takovskog kraja. str. 8. ISBN 978-86-82877-87-5.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
