Nju Meksiko

Nju Meksiko New Mexico (engleski) Nuevo México (španski)
Zastava Grb
Država	SAD
Glavni grad	Santa Fe
Najveći grad	Albukerki
Proglašenje za  državu	— datum: 6. januar 1912.  — poredak: 47.
Guverner	Mišel Luhan Grišam
Površina	315.194 km2
Stanovništvo	2020.
— broj st.	2.117.522
— gustina st.	6,72 st./km2
— ISO 3166-2	US-NM
Zvanični veb-sajt

Nju Meksiko (engl. New Mexico — „Novi Meksiko”, šp. Nuevo México, navaho Yootó Hahoodzo), država je koja se nalazi na jugozapadu Sjedinjenih Država. Nju Meksiko se obično smatra jednom od planinskih država. Sa gustinom naseljenosti malo iznad 6 stanovnika po kvadratnom kilometru, Nju Meksiko je šesta najređe naseljena država u SAD.

Nju Meksiko je vekovima bio naseljen narodima američkih urođenika, a osim toga je bio deo španskog carskog vicekraljevstva Nove Španije, deo Meksika, i teritorija SAD. Među državama SAD, Nju Meksiko ima najveći procenat hispano populacije koju čine potomci španskih kolonista i skoriji imigranti iz Latinske Amerike. Takođe ima i drugi najveći procenat populacije američkih urođenika (posle Aljaske) i peti najveći ukupan broj američkih urođenika (posle Kalifornije, Oklahome, Arizone, i Teksasa. Plemenska populacija se sastoji uglavnom od pripadnika Navaho i Pueblo. Posledica toga je da su demografija i kultura Nju Meksika jedinstveni zbog jakih urođeničkih i hispano uticaja. Na zastavi Nju Meksika se nalaze crvena i zlatna boja, što predstavlja Španiju, kao i simbol Zia, drevni urođenički simbol za Sunce.

Poreklo imena

Nju Meksiko je dobio svoje ime 1563. i opet 1581. od strane španskih istraživača koji su verovali da je taj prostor nastanjen Indijancima koji su slični onima u Meksiku.

Geografija

Ukupna površina Nju Meksika iznosi 314,460 km². Na zapadu se graniči sa Arizonom, a na istoku sa Teksasom. Glavni grad je Santa Fe. Populacija iznosi 2,086 miliona stanovnika. Pejzaž Nju Meksika se kreće od širokih pustinja do planinskih vrhova pokrivenim snegom, pa do delova potpuno pokrivenih šumom. Nju Meksiko ima brojne nacionalne parkove.

Klima

Klima Nju Meksika je polu suva iako postoje oblasti gde je zastupljena kontinentalna i planinska klima i to je oblast gde preovladavaju planine i pustinje. Prosečna količina padavina iznosi 350mm godišnje. Temperature se kreću od 18 °C na jugoistoku do 4 °C na severu. Tokom letnjih dana prosečna dnevna temperatura iznosi 38 °C. Najviša zabeležena temperatura iznosila je 50 °C, a najniža −46 °C.

Hidrologija

Najvažnije reke Nju Meksika su Rio Grande, Pekos, Kanadska i Hila. Rio Grande je povezana sa 4 najduže reke u SAD.

Flora i fauna

U Nju Meksiku su zastupljene razne vrste biljaka i životinja, naročito u pustinjama. Severni deo države je dom mnogim vrstama drveća kao što su razne vrste bora, jasike, jele... Od životinja žive crni medvedi, kojoti, kuguari, meksički sivi vukovi, jeleni, veverice, razne vrste ptica...

Istorija

Prvi naseljenici Nju Meksika bili su Paleo-Indijanci. Posle njih naselili su se američki Indijanci i Anasazi, preci Pueblo naroda. Do vremena kada je došao u kontakt sa Evropom u 16. veku, ovu teritoriju su naseljavali Pueblo narodi i grupe naroda Navaho i Ute. Ime Nju Meksiko je prvi upotrebio Francisko de Ibara koji je istraživao sever Meksika 1563. i tada ga otkrio. Ime je zvanično prihvaćeno kada je Huan de Onjate izabran za prvog guvernera Provincije Nju Meksika 1598. godine.

Demografija

Demografija

1900.	1910.	1920.	1930.	1940.	1950.	1960.	1970.	1980.	1990.	2000.	2010.
195.310	327.301	360.350	423.317	531.818	681.187	951.023	1.017.055	1.303.302	1.515.069	1.819.046	2.059.179

Broj stanovništva u Nju Meksiku iznosi 2.086 miliona stanovnika. Gustina naseljenosti je 6 stanovnika po kilometru kvadratnom. Jezik koji se najviše koristi je španski, kao i engleski. Najveći deo stanovništva je katoličke veroispovesti oko 42%, oko 28% su protestanti.

Glavni grad Nju Meksika je Santa Fe. Najveći gradovi su Albukerki, Las Krusis, Rio Rančo, Santa Fe, Rozvel...

Politika i administracija

U Nju Meksiku postoje dve političke stranke: demokratska i republikanska.