Prob

Za drugu upotrebu, pogledajte članak Prob (vizantijski episkop).

Marko Aurelije Prob
Prob
Lični podaci
Puno ime	Marko Aurelije Prob
Datum rođenja	(232-08-19)19. avgust 232.
Mesto rođenja	Sirmijum, Rimsko carstvo
Datum smrti	septembar/oktobar 282.
Mesto smrti	Sirmijum, Rimsko carstvo
Porodica
Roditelji	Dalmacije
Dinastija	Ilirski carevi
Rimski car
Period	Septembar 276 - Septembar / Oktobar 282.
Prethodnik	Florijan
Naslednik	Kar

Marko Aurelije Prob (lat. Marcus Aurelius Probus; Sirmijum, 19. avgust 232 — Sirmijum, septembar/oktobar 282), poznatiji samo kao Prob, bio je rimski car od 276. do 282. godine.

Biografija

Prob je rođen i odrastao na seoskom imanju nedaleko od Sirmijuma, u Donjoj Panoniji, na tlu današnje Srbije, kao sin jednog rimskog vojnika. Imao je uspešnu karijeru u vojsci. Pobeđuje Sarmate, za šta ga odlikuje Valerijan. Drži visoke vojne položaje u vreme Aurelijana. Bio je zapovednik vojske u Egiptu kada je Aurelijan ubijen. Nije se odmah eksponirao, jer je u međuvremenu ostareli Tacit preuzeo presto, kao neko prelazno rešenje izabran od Senata. Kada je car Tacit 276. godine bio ubijen, Prob je zadobio komandu nad istočnim vojskama carstva. Prob ulazi u građanski rat sa nadmoćnijim Florijanom i pobeđuje ga. Iste godine trupe su ga izvikale za cara i nakon smrti Florijana, Prob je prihvaćen za cara i od Senata. Od 277. do 282. godine Prob je pet puta bio konzul i vodio je više ratova. Konačno, porazio je Alemane na gornjem Dunavu, a 277. proterao je Franke preko Rajne. 278. prešao je reku Nekar i tu je u Švabiji porazio Alemane. 279. godine Prob se okrenuo Istoku Carstva i porazio Isavrijce, jedno pljačkaško pleme. Takođe je naterao Persijance na mir. Kada je krenuo prema Zapadu 280. godine da bi sprečio širenje jednog galskog ustanka, koji je predvodio uzurpator Prokul, u Aleksandriji je Julije Saturnin bio proglašen za cara. No, ovaj pokušaj uzurpacije, nije kratko dugo trajao, i Prob nije morao ni da interveniše, budući da su Julija Saturnina ubile sopstvne trupe.

Prema porodicama poraženih uzurpatora Prokula i Bonosa Prob se odnosio s poštovanjem. U Rimu je Prob završio izgradnju Aurelijanovog zida.

Kada je naterao vojnike da u Sirmijumu kopaju kanale po vrelom letnjem danu, razdraženi vojnici su ga ubili 282. godine. Ubice su se pokajale i sahranile ga sa svim počastima, dostojno ga ožalivši, podigli su mu spomenik sa natpisom: "Prob je bio dobričina, pobednik svih varvarskih naroda i tirana."

Njegov brat Domecije kao i njegovi rođaci bili su hrišćani i episkopi u Carigradu.

Za vreme Probove vladavine prvi put je vinova loza zasađena van Italije i to na brdu Glavica, na Fruškoj gori, kod današnjeg sela Šuljam u Srbiji. Počeo je uzgajanje vinove loze i kod Smedereva, na Zlatnom brdu, gde je začeta i autohtona sorta grožđa Smederevka.

Takođe, dozvolio je da se i u Galiji, Britaniji i Španiji uzgaja vinova loza. Dotada je vinogradarstvo bilo monopol južnih, mediteranskih delova Carstva.

Spoljašnje veze

• Veliki ratnik Prob („Večernje novosti“, 27. jul 2009)